Ένα διαμέρισμα στο Κολωνάκι, όπου μπορείς να δεις τον κόσμο όλο

«Mappemonde»: Αυτό θα πει πώς το local γίνεται global, το νησί στεριά, η παραλία και η ακτογραμμή αστική μητρόπολη, οι τόποι δηλαδή να σμικρύνονται ή να μεγεθύνονται, τα ύδατα και οι στεριές να αναταρράσσονται κι όλα αυτά εν είδει μιας απίστευτης διαστολής και συστολής. Stop the press: Η απόφαση της γκαλερί Citronne, παράλληλα και συμπληρωματικά με τον Πόρο να ανοίξει την καινούργια της εικαστική πρόταση στο Κολωνάκι και στο 19 της Πατριάρχου  Ιωακείμ, μπορεί να σκοράρει και ως η ωραιότερη εικαστική είδηση του μήνα για την Αθήνα.

Η Τατιάνα Σπινάρη, ψυχή της Citronne, χωροθετεί τα δυο μέρη, ορίζοντας τη σημασία αλλά και την αξία τους: «Στον Πόρο εξαίρεται η τοπικότητα, το local, στην Αθήνα διασταυρώνονται τα παγκόσμια δίκτυα, το global. Κι έτσι ένα αστικό διαμέρισμα σε μια πολυκατοικία της δεκαετίας του 1960 μεταποιείται και μεταλειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος. Επιδιώκουμε να συνδέσουμε το τοπικό με το παγκόσμιο, συνθέτοντας το glocal, και αξιοποιώντας τα δίκτυα που ενώνουν και συνδέουν την ελληνική πρωτεύουσα με τη διασπορά και την παγκόσμια καλλιτεχνική δημιουργία. Θα προβάλλουμε και θα επαναπροβάλλουμε έργα με αντοχή στον χρόνο και με λειτουργία στον χώρο». 

Και εδώ είναι που ο ανυποψίαστος δημοσιογράφος, στην περίπτωση του παρόντος δελτίου Τύπου που του έστειλε η κυρία Σπινάρη κι αυτός το διαβάζει νωχελικά με τον καπνό και τον καφέ να βοηθούν τη μέρα του να αρχίσει, εδώ είναι που τρώει τη μεγάλη κατραπακιά. Και ενθουσιάζεται με την είδηση της «μετακόμισης» της Citronne αλλά και με το πρώτο δείγμα που θα παρουσιάσει στην Αθήνα. «Εγκιβωτισμός-Mappemonde», ο Χάρτης του Κόσμου δηλαδή του Γιώργου Λάππα (1950 -2016).

Τριάντα χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση του «Mappemonde» στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο και μετά την ολοκλήρωσή του στο Aperto της 43ης Μπιενάλε της Βενετίας, ο «Χάρτης του Κόσμου», ένα από τα πιο σημαντικά έργα της ελληνικής μεταπολεμικής γλυπτικής, θα παρουσιαστεί στην Αθήνα. Προσωπικά βιώματα και πανανθρώπινη κλίμακα: ξεκινώντας ως μια μικρογραφία του δικού του μικρόκοσμου, ο Λάππας κατάφερε να συνδεθεί με την παγκόσμια και προαιώνια προσπάθεια των ανθρώπων να ταξινομήσουν τον κόσμο. Να νιώσουν ασφάλεια μέσα στα όριά του, όπως κι αν ορίζονται αυτά.

Το «Mappemonde» είναι ένα εμβληματικό έργο μυστικιστικού χαρακτήρα και ο μυθολόγος Λάππας κατάφερε χαράσσοντας, κατασκευάζοντας, κόβοντας και συναρμολογώντας κομμάτια του, να εγκιβωτίσει το μικρό προσωπικό και εκστατικό του μικροσύμπαν μέσα στη μεγάλη γη. Τρεις χιλιάδες στοιχεία-κόκκοι που χρησιμοποίησε και σμιλέψε, εκατόν εξήντα τέσσερις πλάκες-μήτρες μαζί με αυτόγραφες σημειώσεις, υπολογισμούς, σκίτσα και παραθέσεις, όλα μαζί έφτιαξαν και σύρραψαν σπασμένες εικόνες πολιτισμού σε έναν τόπο που συμβολίζει... τι;  Η γλύπτρια Αφροδίτη Λίτη, σύντροφος του Γιώργου Λάππα, δίνει την απάντηση: «Ο κόσμος του Mappemonde αποτελούνταν από μικρά, μεταλλικά στοιχεία, κομμένα στο οξυγόνο και ένα σπίτι που διαμορφώθηκε γύρω από την αναζήτηση ενός τόπου ξεκινήματος». Έτσι!

Ο Λάππας ανακατασκεύασε μέσα στο σπίτι του, στον προσωπικό του οίκο, έναν άλλο τόπο. Ένα οικό-πεδο, έναν χώρο που εγκιβώτισε τον καθημερινό του βίο, παράλληλα και παρέα με την καθημερινή ζωή των κοινοτήτων άλλων ανθρώπων. Ένα ατομικό αφήγημα δηλαδή με προσωπικές αναφορές απέκτησε μέσω της διεύρυνσής του μια υπερβατική ταυτότητα. Η προσωπική μας ιστορία, γνωρίζοντάς το ή μη, επεκτείνει τα όρια της ανθρωπότητας. Αυτά που ο Λάππας σχεδίαζε και σημείωνε, ήταν οι προβολές και οι αποτυπώσεις ενός κόσμου, όπως τον ταξίδεψε, μέσα από τον γεωγραφικό διακτινισμό του στον αληθινό χάρτη του πλανήτη. Από τον τόπο γέννησής του στο Κάιρο, έρχεται στην Αθήνα για σπουδές, από εκεί βρίσκεται στο Όρεγκον, στο Σαν Φρανσίσκο και το Σαν Ντιέγκο για κλινική ψυχολογία και έρευνα επί ψυχιατρικών πεδίων. Στην Ινδία συλλέγει ντοκουμέντα για την ινδική γλυπτική και αρχιτεκτονική, στο Αφγανιστάν, την Περσία, το Παρίσι, αλλά και την Αθήνα, όπου από το 1987 έως και το 2016 διδάσκει Γλυπτική στη Σχολή Καλών Τεχνών, στην Κίνα, στον Καναδά, τη Βραζιλία, την Κορέα και τη Ρωσία, αυτή η ακόρεστη αίσθησή του για «γνωριμία» με τον άλλο, τον οδηγεί και στη σύλληψη της ουτοπίας. Που στο «Μappemonde» αποκτά διάσταση και τόπο: στην Αθήνα θα επανεκτεθεί μέρος του έργου, ως μέρισμα από τη μεγάλη «περιουσία» του.

Το «Mappemonde» δεν είναι ένα έργο στατικό. Δεν επιδέχεται περιορισμούς και όρια, ασχέτως αν αποτελεί ως έργο ένα οριοθετημένο πεδίο. Το «Mappemonde», επίσης, δεν είναι ένα έργο στατικό. Όπως κι ο κόσμος, εξελίσσεται, μεταλλάσσεται, ενοποιεί μνήμες  και εμπειρίες, είναι καταδικάσμένο να επεκτείνεται στο άπειρο. Όπως η πανανθρώπινη ιστορία. Ένα ταξίδι συνέχειας, μια περιοδεία, περιπλάνηση, περιδίνηση, περιπέτεια, παρόμοια με αυτή που έζησε ο Λάππας και τώρα εξελίσσεται ερήμην του. Έσβησε το 2017. Και επιστρέφει τον Νοέμβριο του 2018, με το «Mappemonde» και τον δημιουργό του να επανέρχονται. Τι εξαίσια νέα. Όπως και οι 600 σελίδων έκδοση-κατάλογος της γκαλερί Citronne στον οποίο έχει ενταχθεί το περίφημο «Μυστικό Βιβλίο» του Γιώργου Λάππα. Με άγνωστο, πολύτιμο αρχειακό υλικό, φωτογραφίες και όλα τα σχετικά back up που έφτιαξαν το έργο. The rest is history.

Στην Γκαλερί Citronne, Πατριάρχου Ιωακείμ 19, 4ος όροφος, από τις 29 Νοεμβρίου 2018 έως τις 28 Φεβρουαρίου 2019