Ο Κώστας Μητρόπουλος έχει πιο πολλή πλάκα off the record. Η συνέντευξη αυτή έγινε μισή γραπτώς και η άλλη μισή σε μία επίσκεψη στο σπίτι του – μας είχε ετοιμάσει ουίσκι και φιστίκια και μας περίμενε. «Έτσι είναι καλύτερα» είχε πει. «Να σου απαντήσω στις ερωτήσεις και μετά να γνωριστούμε από κοντά και να μιλήσουμε όση ώρα θέλουμε». Αυτό και μόνο αρκεί για να δείξει την εμπειρία του στον τύπο, τη γνώση του για την οικονομία του λόγου και την αξία της αφαίρεσης. Κάτι σαν τα σκίτσα του.
Ένας χαρούμενος, οξυδερκής άνθρωπος 93 χρονών, γεμάτος χιούμορ, με γρήγορες ατάκες και παρατηρητικότητα. Που ξυπνάει κάθε πρωί ανελλιπώς, από το 1960, παρακολουθεί την ειδησεογραφία της ημέρας και ετοιμάζει τα σκίτσα του για να τα στείλει στο «Βήμα» και στα «Νέα». Που ζει και σχεδιάζει διαρκώς – διακόπτει μόνο κατά τη διάρκεια των ματς του Ολυμπιακού, όπως λέει. Σχολιάζει τα πάντα με οξεία κρίση, είναι ένας αυθεντικός «εφημεριδάς» παλαιάς κοπής με άφθονες ιστορίες να διηγηθεί – όπως εκείνη με το σκίτσο του, που έγινε σχεδόν από λάθος η αφορμή να τις αρπάξει από τους λογοκριτές της χούντας.
Ο Κώστας Μητρόπουλος έχει εκδώσει πολλά βιβλία με ανθολογία σκίτσων στην Eλλάδα και στο εξωτερικό. Έχει εκθέσει και διακριθεί σε διάφορες διεθνείς εκθέσεις και έχει βραβευθεί από την Aκαδημία Aθηνών. Γελοιογραφίες του υπάρχουν σε ελληνικές και ξένες συλλογές ενώ σκίτσα του έχουν αναδημοσιεύσει έντυπα όπως το «Time», οι «New York Times», το «Punch» κ.ά.
Μας μιλάει και σκιτσάρει γρήγορα για να μας δείξει την αφαιρετική γραμμή που είναι το στιλ του, «τα δύο μάτια στο πλάι» όπως λέει. Μπροστά του το «Charlie Hebdo» το οποίο αγοράζει πάντα από το Σύνταγμα. Μιλάει για το σεξ και την πολιτική, για το γυμνό και το πώς μπορεί να μην είναι προκλητικό. Άλλωστε αυτό φαίνεται και στο πρόσφατο άλμπουμ του «Γυμνοί στην κρίση», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Ένας άνθρωπος αυθόρμητος και κομψός που μιλάει με «λεζάντες».
Είστε ο μακροβιότερος έλληνας σκιτσογράφος. Πώς είναι να έχετε σκιτσάρει και σατιρίσει σχεδόν όλη τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας;
Είναι σαν να ’σουνα στο Μάτι και τη γλίτωσες. Θέλω να πω, δεν μου έκανε ζημιά. Είχε ενδιαφέρον. Πέρασα καλά με τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Σαν ν’ ακούω κάποιον αναγνώστη σας να γκρινιάζει: Ρε, μανία όλοι αυτοί οι παππούδες με τις νεότερες.
Τι έχει αλλάξει από τότε μέχρι σήμερα;
Τίποτα. Οι ίδιες μαλακίες γίνονται. Και σίγουρα θα γίνονται και προσεχώς. Σας υπόσχομαι ότι θα κάτσω να το σχεδιάσω. Έχει την πλάκα του.
Πώς μπήκε το σκίτσο στη ζωή σας;
Εγώ μπήκα στο σκίτσο. Αυτό προσπαθεί να βγει μπας και βρει κάνα καλύτερο, αλλά του ’χω κάνει κεφαλοκλείδωμα.
Ποια είναι τα πιο σημαντικά σημεία στη ζωή σας; Αυτά που σας διαμόρφωσαν σαν άνθρωπο;
Να σας πω τα ελαττώματά μου; Είμαι ακόμα αδιαμόρφωτος. Μερικές φορές μοιάζω κατασταλαγμένος, αλλά είναι πρόσκαιρο.
Και ποια θεωρείτε τα σημαντικότερα σημεία της καριέρας σας;
Τον καιρό της Χούντας. Ήταν δύσκολα και είχε κι ένα ψιλοκίνδυνο. Όχι να σε σκοτώσουν, ας είμαστε σοβαροί. Αλλά να φας τίποτα σφαλιάρες και κλωτσοπατινάδα.
Ποια ήταν η καλύτερη εποχή για να είναι κανείς γελοιογράφος;
Νομίζω, η εποχή των υψηλών μισθών. Ήταν πολύ ωραία, μου ’λεγαν συνάδελφοι άλλων εντύπων. Στον οργανισμό Λαμπράκη δεν δόθηκαν ποτέ. Ή εγώ δεν το πήρα χαμπάρι.
Με ποιους άλλους σκιτσογράφους κάνατε παρέα; Υπήρχε ανταγωνισμός;
Παλιά έκανα με όλους. Τώρα όχι. Διαισθάνομαι ότι ενοχλώ, ειδικά τους νεότερους, εκτός από τον Κώστα Σκλαβενίτη, τον καινούργιο σκιτσογράφο στα «ΝΕΑ» που σχεδιάζει μ’ έναν τρόπο φρέσκο και κεφάτο. Και έχουμε μια καλή φιλική σχέση.
Γιατί όχι μ’ όλους;
Δεν ξέρω. Η γυναίκα μου λέει ότι φταίει που εξυπνακίζω! Μπορεί.
Σήμερα, πώς περνά μία μέρα σας;
Άστε το. Μη με κάνετε να θυμηθώ πώς περνώ μια μέρα μου. Κάθε βράδυ που το συνειδητοποιώ γίνομαι έξω φρενών.
Αγαπάτε την Αθήνα;Ποια είναι η αγαπημένη σας βόλτα;
Πάρα πολύ. Κάθε φορά που βρισκόμουν εκτός πόλεως και χώρας λύσσαγα να γυρίσω. Όχι μόνο γιατί είχαν τελειώσει τα λεφτά. Την αγαπημένη μου βόλτα την ψάχνω ακόμα.
Πώς σας φαίνονται οι σημερινοί Αθηναίοι;
Φίλε Γιάννη, δεν υπάρχουν «Αθηναίοι». Ο τελευταίος πέθανε προ ετών. Λεγόταν Σκουζές. Οι εναπομείναντες είμαστε όλοι βλάχοι. Ακόμα και οι γεννηθέντες εδώ, από γεννηθέντες εδώ γονείς. Είμαστε χωρίς ευγένεια, κουλτούρα και τρόπους. Κανείς δεν κρατάει μια εφημερίδα, ένα βιβλίο. Κολλημένοι στον διαδικτυακό τενεκέ ή στα κινητά. Ζευγάρια αμίλητα. Άδειες γκαλερί, μουσεία και βιβλιοπωλεία… αν είσαι σαραντάρης, σε φωνάζουν μπάρμπα. Αν είσαι πενηντάρης, σε φωνάζουν παππού. Φρίκη.
Μιλήστε μου για τα σημερινά πιτσιρίκια, και για τα «Άγρια Μωρά» σας.
Τα σημερινά πιτσιρίκια με τα σμαρτ-φονς νυχθημερόν στα χέρια, μας έχουν γράψει κανονικά. Ήταν χαρά Θεού το σχεδίασμά τους, αλλά ενηλικιώθηκαν.
Ποιοι θα λέγατε ότι είναι οι άλλοι ήρωες των σκίτσων σας, εκτός από τους πολιτικούς;
Νόμιζα πως είχα τον Μήτσο, αλλά απαλλοτριώθηκε από άφθονους συναδέλφους. Έχω βγάλει στα γκεζί ένα ώριμο ζευγάρι μ’ ένα παιδί και την καθημερινότητά τους. Ντάξει, δεν είναι η ανακάλυψη του αιώνος.
Τι είναι τα γκεζί;
Η αγορά, η πιάτσα, στη γλώσσα των εφημεριδάδων.
Το τελευταίο σας άλμπουμ «Γυμνοί στην κρίση» δείχνει μία πολύ υγιή σχέση των Ελλήνων με το σεξ. Πιστεύετε ότι το σεξ είναι το αντίδοτο στην κρίση;
Όχι μόνο το άλμπουμ. Φαντάζομαι κι η πραγματικότητα. Είναι αντίδοτο, όντως. Αλλά λειτουργεί ανάποδα. Αντί να πηδάμε την κρίση, μας πηδάει! Ελπίζω να γυρίσει κι ο τροχός κάποια στιγμή και να, τέλος πάντων, μη βάζουμε ιδέες…
Πώς επηρέασε η κρίση τη σάτιρα στη γελοιογραφία;
Απίστευτα! Τους μισούς τους άφησε άνεργους και τους άλλους μισούς με μισθούς ψίχουλα!
Τι αποφεύγετε να σατιρίζετε στα σκίτσα σας;
Προσπαθώ να αποφεύγω προσωπικές επιθέσεις. Προσπαθώ να μένω στα γεγονότα. Μερικές φορές μου ξεφεύγει και ειλικρινά στεναχωριέμαι.
Πόσο κουραστικό είναι να σατιρίζεις την πολιτική; Είναι μία ιστορία που επαναλαμβάνεται;
Όπως είναι μ’ αρέσει. Έχει ζωντάνια και νεύρο. Λογική δεν έχει, αλλά δεν μπορείς να τα ’χεις όλα. Η ιστορία επαναλαμβάνεται αλλά με άλλους πρωταγωνιστές. Αυτό την κάνει και ενδιαφέρουσα. Μπορεί να μην ωφελεί τον λαό βέβαια, αλλά αυτός δεν τους επέλεξε;
Προτιμάτε την πολιτική σάτιρα ή την κοινωνική σάτιρα;
Εγώ προτιμώ την ποδοσφαιρική. Όσο την έκανα στην «Αθλητική Ηχώ» το γλέντησα και μου ’χει μείνει αξέχαστο.
Στη δική σας γενιά των γελοιογράφων υπήρχε μία τάση να ζωγραφίζετε υπερβολικά σέξι γυναίκες, όπως π.χ. οι σεξοβόμβες που σχεδίαζε ο Βασίλης Χριστοδούλου. Πιστεύετε ότι έχει αλλάξει το γυμνό σήμερα;
Εγώ τα γυμνά τα σχεδιάζω γυμνά. Ούτε ένα χέρι καλύπτει κάτι, ούτε ένα πανάκι κυματίζει σε καίρια σημεία. Όταν το είχε δει ο Χριστοδούλου είχε μπουρλοτιάσει. «Εγώ γιατί τους καλύπτω, ρε Κώστα;» απορούσε. «Μα ξέρεις πώς είναι ακάλυπτες, Βασίλη;» τον ρωτούσαμε όλοι τότε. «Στον επόμενο γάμο μου θα το προσέξω» απαντούσε και έπεφτε γέλιο γιατί ο Χριστοδούλου παντρευόταν συνεχώς. Αλλά με ρωτήσατε και αν έχει αλλάξει το γυμνό σήμερα. Όχι, δεν έχει αλλάξει. Όλα μείνανε στη θέση τους. Γλουτοί, στήθη, αιδοία, αμετακίνητα. Εκεί που τα ξέρουμε, παραμένουν. Ευτυχώς, δηλαδή.
Πώς εντοπίζετε τα χαρακτηριστικά των πολιτικών για να τους σκιτσάρετε;
Αλίμονο στους ωραίους! Οι καράφλες, οι μυταράδες, οι τετράπαχοι, οι δασύτριχοι είναι η χαρά του γελοιογράφου.
Παρακολουθείτε άλλους, σύγχρονους σκιτσογράφους; Ποιοι σας αρέσουν;
Όλους τους δικούς μας. Κάνουν τέλεια δουλειά. Και στη γραμμή και στα ευρήματα. Απ’ τους ξένους βλέπω τα σκίτσα στη Μοντ, στη Φιγκαρό, δεν τα βρίσκω και εκκωφαντικά. Καλύτερα είναι του Rowson στην «Γκάρντιαν» και προ πάντων του Peter Brookes στους «Τάιμς». Φοβερές δουλειές!
Το ίντερνετ πώς έχει επηρεάσει τη δουλειά σας;
Έχω μεσάνυχτα από ίντερνετ.
Δεν έχετε πρόβλημα;
Γιατί να έχω. Εγώ έχω μείνει στο χαρτάκι και στο μολυβάκι. Δεν έπαθα τίποτα που δεν έμαθα γραφομηχανή στα 20 μου.
Στέλνετε μηνύματα με το κινητό; Τι γνώμη έχετε για τα emoticons;
Πειράζει που δεν έχω κινητό; Υπάρχει ένα στο σπίτι αλλά δεν είναι δικό μου. Ούτε ξέρω να σβήσω τον φακό του. Τι είναι τα emoticons;
Τα σύμβολα με τις φατσούλες στα μηνύματα των κινητών τηλεφώνων… Εσείς με τι γελάτε;
Δεν υπάρχουν σοβαρά πράγματα, φίλε Νένε.
11°
