Κείμενα του Μπέκετ. Αποσπασματικά, θρυμματισμένα, από τα θεατρικά και τα λογοτεχνικά του έργα. Στο «When you sing», ο Νίκος Ναυρίδης τα επικολλά πάνω σε επιχρυσωμένες επιφάνειες, τα λόγια φωτίζονται σαν σε ψευδαισθησιακές πινακίδες ή μαρκίζες κλαμπ και μπαρ. Ένα καραόκε της ανθρώπινης ύπαρξης, μότο τραγικά αλλά και σπαρακτικά χιουμοριστικά. Οι φράσεις του Μπέκετ επιλέγονται σαν χαϊκού, διαχρονικά, διαπολιτισμικά, αντιπροσωπεύουν αυτό που συμβαίνει και συνέβαινε, συλλαμβάνουν τη στιγμή, τη διατηρούν αιώνια, ακόμα κι αν δεν μιλάνε για τα πάντα, καταλαβαίνουν τα πάντα. Στο «When you sing», λιτά κατασκευαστικά, ο Ναυρίδης τηρεί την ακραία λιτότητα αλλά και το ακραίο χιούμορ του Μπέκετ.
Γιαπωνέζικη τεχνική επικόλλησης σπασμένων αγγείων και μια επαναδιατύπωση της μπεκετικής σκέψης - μήτρας: ενώνοντας δυο κόσμους, Ασία και Δύση, με κέντρο την Αθήνα, το συμπέρασμα, ανεξαρτήτως της προόδου των δυο πολιτισμών, είναι πως η ανθρώπινη κατάσταση είναι παντού η ίδια. Και οι λέξεις καταδεικνύουν την ανεπάρκεια να εκφράσουν όσα περνάει ο άνθρωπος. Εξ ου και ο μινιμαλισμός και των δυο, δάσκαλου και «μαθητή»!
"Dance First”,2018 Aluminum, gold leaf sheets, led 150 x 150 cm Photo credit: Boris Kirpotin
Σάμιουελ και Νίκος υπονομεύουν τη σχέση ανάμεσα στους χρόνους και τα γεγονότα, κι, όπως τα χαϊκού αλλά και τα κείμενα του Μπέκετ διαβάζονται με μια αναπνοή, στις επιφάνειες του «When you sing», ο χρυσός αντανακλά τις λέξεις, το κείμενο- φως διαχέεται στο περιβάλλον, και επιστρέφει μέσα από τους θεατές του. Λίγο πριν τα εγκαίνια της έκθεσης, πιεσμένος από τον χρόνο επιστασίας αλλά και τοποθέτησης των «τεμαχίων» στα σωστά σημεία του τοίχου, μιλάμε με τον Ναυρίδη στο τηλέφωνο: «Αυτό που εξηγεί τη μανία μου με τον Μπέκετ, όπως παρατηρείς, είναι πως κι εγώ όπως κι αυτός συναντιόμαστε ως προς τη γεωμετρία των ανθρώπινων σωμάτων αλλά και τα όρια των ανθρώπων. Οι αναπνοές, οι εσωτερικοί χώροι που κατοικούμε, η εσωτερική διαλεκτική της απελπισίας, ναι, ένας πυρήνας της δουλειάς μου ως καλλιτέχνη, είναι σταθερά επικεντρωμένος σ' αυτόν».
Στο «When you sing» ο θεατής θα θυμηθεί αναπόφευκτα το φεστιβάλ «Αισχύλεια 2013» στην Ελευσίνα. Η φράση του Μπέκετ «...fail again, fail better», φώτιζε με λεντ τον καλυμμένο από στάχυα χώρο του παλιού ελαιουργείου. Μια μεταφορά που συνέδεε το ιστορικό παρελθόν της πόλης με το μπεκετικό σύμπαν. Το οποίο πέρα από τη διηνεκή ενασχόληση-καταγραφή της τραγικότητας, διαθέτει μια απίστευτη ενέργεια από χιούμορ.
detail of "When you sing”, 2018 Aluminum, gold leaf sheets, led diameter 150 cm, photo credit Nikos Navridis
«Στη βιογραφία του Μπέκετ», συνεχίζει ο Ναυρίδης, «ο Τζέιμς Νόλσον γράφει πως την πρώτη φορά που ο εκδότης του πήρε τα χειρόγραφα, στάθηκε σ' ένα παγκάκι του μετρό και ξεκαρδίστηκε στα γέλια». Έτσι είναι! Όπως ο χρυσός δεν χάνει την αξία του, έτσι κι ο Μπέκετ, παρά το μαύρο με το οποίο περιβάλλει ήρωες και περιβάλλον, διαθέτει μια ασύλληπτη χιουμοριστική λάμψη. Εντολές δύσκολης, μα αν το φιλοσοφήσεις, και «ευφρόσυνης παρηγοριάς, οδηγίες σκηνικής απόδρασης, ασκήσεις ισορροπίας» για τραγικά αδύναμους ακροβάτες! Όλοι μας. Τεχνικά μιλώντας, «οι επιχρυσωμένες επιφάνειες του “When you sing”, αποτελούν στην πραγματικότητα μια ελάχιστη, υπό κλίμακα, λεπτομέρεια ενός τεράστιου θραύσματος. Υπερμεγεθυμένες επιφάνειες- έργα που τα σπασμένα μέρη είναι κολλημένα μεταξύ τους με χρυσό όπως τα γιαπωνέζικα Kintsugi. Μια μέθοδος του 15ου αιώνα χάρις στην οποία οι Γιαπωνέζοι επισκεύαζαν σπασμένα κεραμικά καλύπτοντας με λεπτή σκόνη χρυσού την επιφάνεια της κόλλας, ώστε παρά τις ουλές και τις ατέλειές τους ή το γήρας τους, να μη χάνουν ούτε λεπτό την ομορφιά, την αξία τους, να συνεχίζουν να υπάρχουν. Να καταδεικνύουν τη χρήση τους, να διηγούνται την εμπειρία τους, να ακτινίζουν την ομορφιά τους παρά το τραύμα».
Οι χρυσές επιφάνειες στην έκθεση αυτή είναι πόρτες που δεν οδηγούν πουθενά. Είναι χτισμένα ανοίγματα χωρίς διαφυγή, μιλάνε για μια εξωτερική απειλή που προσέρχεται από μέσα και οδηγεί βαθιά πίσω. Καθόλου τυχαίο το ότι ο Ναυρίδης ξαναπιάνει το νήμα της μπεκετικής του καλλιτεχνικής ύπαρξης από το 2005. «Ήταν στην Μπιενάλε της Βενετίας με τις "Ανάσες". Ένα μονόπρακτο 25 δευτερολέπτων με αφορμή την "Αναπνοή" του Μπέκετ. Σήμερα, 2018, καθώς μεγαλώνω, τον επανεκτιμώ αλλά και συνεχίζω να μεγαλώνω μαζί του...»
Σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από υπερπληροφόρηση, το βιβλίο εκφράζει ειρωνικά την ανάγκη των ανθρώπων να δουν κάτι γραμμένο για να πιστέψουν ότι ισχύει.
14°
