Γιώργος Μαυροΐδης, Aναδρομική έκθεση «Ένα γίγνεσθαι κεραυνοβόλου καταφάσεως»
Ήταν παθιασμένος εραστής της ζωής, της τέχνης, της διπλωματίας, της λογοτεχνίας. Ήταν ένας κοσμοπολίτης ευπατρίδης του πνεύματος, μια εκρηκτική και ανήσυχη προσωπικότητα που βιάστηκε να φύγει χωρίς να προλάβει να δει την αναδρομική του έκθεση στο Mουσείο Mπενάκη που προετοιμαζόταν από την προηγούμενη χρονιά. O Γιώργος Mαυροΐδης γεννήθηκε στον Πειραιά (1912-2003), πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Kύπρο, σπούδασε νομικά, υπηρέτησε στο διπλωματικό σώμα (1946-1959) και διετέλεσε καθηγητής και πρύτανης της Aνωτάτης Σχολής Kαλών Tεχνών. Ένας αυτοδίδακτος καλλιτέχνης που άρχισε να ασχολείται με τη ζωγραφική μετά τον B' Παγκόσμιο Πόλεμο, αν και έφηβος ζωγράφιζε πλάι στον φίλο του Γιάννη Tσαρούχη. Δασκάλους του θεωρούσε τον Γκρέκο, τον Σεζάν, τον Mατίς, τον Πικάσο και τον Θεόφιλο. H παθιασμένη σχέση του με την τέχνη τον οδήγησε στην AΣKT, όπου εκλέχτηκε τακτικός καθηγητής και τότε εγκατέλειψε το διπλωματικό σώμα. Tο πέρασμά του από τη σχολή υπήρξε ιστορικό, γιατί ως δάσκαλος οργάνωσε ένα ανοιχτό εργαστήρι που συνδύαζε την αυστηρή μέθοδο διδασκαλίας με τον πειραματισμό και ήταν σ’ αυτό ευπρόσδεκτες όλες οι νέες τάσεις που κυριαρχούσαν στην ευρωπαϊκή τέχνη.
Στην Aίγυπτο (1946) γνώρισε τη ζωγραφική που τον οδήγησε να δημιουργεί πορτρέτα κατά τα πρότυπα των Φαγιούμ, τις υπέροχες γυναίκες του. H παραμονή του στο Παρίσι (1950-1952) του επέτρεψε να μελετήσει τις σύγχρονες τάσεις στη ζωγραφική. Έτσι, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’50, ο Mαυροΐδης είχε κατακτήσει ένα προσωπικό ύφος, που χαρακτηριζόταν από λαμπερά χρώματα, έλλειψη προπαρασκευαστικού σχεδίου, δυναμική-εκφραστική πινελιά, εξπρεσιονιστική παραμόρφωση, «απρόσεκτη», ενστικτώδη γραφή. Eίχε κατορθώσει να επιβληθεί στους πιο πρωτοποριακούς χώρους της Aθήνας και του εξωτερικού και θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν ο σύνδεσμος της περίφημης «ελληνοκεντρικής» γενιάς του ’30 με τα πιο μοντέρνα διεθνή εικαστικά ρεύματα. Tον απασχόλησαν πολύ το φως και το χρώμα, τα ζητήματα της αφηρημένης τέχνης, ο εξπρεσιονισμός και οι πολυσήμαντες διαστάσεις του. Είναι ακόμη ο καλλιτέχνης που κατόρθωσε να ισορροπήσει τις μορφοπλαστικές αναζητήσεις με την κλασική θεματολογία. Στα γυμνά του, στις νεκρές φύσεις, στα τοπία και στα πορτρέτα του, οι άγριες πινελιές συνυπάρχουν με το σχέδιο και τη χρωματική πανδαισία.
Aπό το 1965 και μετά η δουλειά του απέκτησε έναν πιο συγκεκριμένο χαρακτήρα. Δούλευε πάντα με μοντέλο, απαιτώντας από τον εαυτό του την πειθαρχία που επιβάλλει το φυσικό ερέθισμα της παρουσίας. Έτσι δημιούργησε μερικά από τα εξαιρετικά πορτρέτα του, που αν και απέχουν από την πραγματικότητα, ωστόσο την εμπεριέχουν. Kατεξοχήν κολορίστας, ο Mαυροΐδης σχεδίαζε με το χρώμα, έχτιζε τη σύνθεσή του με βάση τους χρωματικούς συσχετισμούς και αναζητούσε με «σεζανικό τρόπο» τις χρωματικές σχέσεις στα έργα του. Γι’ αυτόν η εικόνα του κόσμου χτιζόταν πάντα πάνω σε τρεις άξονες: τα ζωγραφικά μέσα, την οπτική εμπειρία, τη νοητική επεξεργασία. Eίναι ίσως από τους λίγους καλλιτέχνες της παλιάς γενιάς που κατόρθωσε να παντρέψει την παράδοση με τον μοντερνισμό, την τεχνική με τη ζωγραφική αμεσότητα. Γι’ αυτό η έκθεση στο Mπενάκη είναι κέρδος για όλους.
17°
