Ο Βασίλης Παπαγεωργίου στη διεθνή Μπιενάλε της Μόσχας

Κοιτώντας τη φωτογραφία του από την Ακαδημία Αθηνών που επέλεξε η επιμελήτρια της διεθνούς Μπιενάλε νέων καλλιτεχνών της Μόσχας Lucrezia Calabro σκαλώνεις. Και όταν παρατηρήσεις τις εικαστικές του δημιουργίες σκαλώνεις ακόμα περισσότερο. Αποτελώντας μια από τις πιο τολμηρές περιπτώσεις νέων εικαστικών της πόλης, ο Βασίλης Παπαγεωργίου επιλέγει τη γλυπτική ως βασικό μέσο και αρέσκεται στην αποδόμηση των πραγμάτων και των εννοιών με την τέχνη του, βάζοντας τον θεατή σε σκέψεις αντί να τον «βομβαρδίζει» με εύκολα μηνύματα.

Τι συμβαίνει στην εγκατάσταση την οποία θα δουν χιλιάδες άνθρωποι στη Ρωσία; Ποια είναι η σχέση του με την Αθήνα; Τι συμβαίνει με το Enterprise Projects που έχει θέσει σε τροχιά; Ο χαρισματικός εικαστικός μοιράζεται σκέψεις και στιγμές από το portfolio του.

Ταξιδεύεις στη Μόσχα συμμετέχοντας στη διεθνή Μπιενάλε νέων καλλιτεχνών “Abracadabra”, όπου παρουσιάζεις τη δουλειά σου μαζί με άλλους 50 καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Τι θα συμβεί εκεί;
Η πρόσκληση για την Μπιενάλε έγινε αρκετό καιρό πριν, τον Νοέμβριο του 2017 από την επιμελήτρια Lucrezia Calabro Visconti και αυτές τις μέρες είμαι στην Μόσχα για την εγκατάσταση του έργου μου.

Στην Μπιενάλε παρουσιάζω την εγκατάσταση ‘’The darkest hour is just before the dawn (thoughts on solo drinking)’’ που στην ουσία είναι μία προσπάθεια αποδόμησης ενός μπαρ. Στο έργο αυτό επιχειρώ να εξαιρέσω από την έννοια του μπαρ το οποιοδήποτε ψήγμα ομαδικότητας ή κοινωνικοποίησης που μπορεί να σου προσφέρει, χτίζοντας μια νέα συνθήκη με άλλους όρους. Δημιουργώ τρεις ατομικές, προσωπικές και μοναχικές εστίες για τον «πελάτη» καθώς και μία διαδρομή που θυμίζει χορογραφία μέσα από τρεις μεταλλικές μπάρες στο πάτωμα που είναι εμπνευσμένες από τις μπάρες που χρησιμοποιούνται για να βάζει κανείς τα πόδια του σε ένα μπαρ (footrests).

Η εγκατάσταση αυτή συμπληρώνεται από μικρά κεραμικά, μπρούτζινα και μαρμάρινα αντικείμενα που βρίσκονται στις επιφάνειες των μπαρ καθώς και από κάποια δαχτυλίδια που τοποθετούνται στις μεταλλικές επιδαπέδιες μπάρες. Η κατάσταση που δημιουργείται είναι περισσότερο μία ατμόσφαιρα παρά μία καθαρή γλυπτική εγκατάσταση και θα μπορούσε να θεωρηθεί και έργο εν εξελίξει καθώς σκοπεύω να την παρουσιάσω ξανά, αυτή τη φορά πιο εμπλουτισμένη, στην Αθήνα τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Σε γενικές γραμμές η δουλειά μου τον τελευταίο καιρό κινείται γύρω από θέματα που αφορούν την καθημερινή ζωή, την αρχαιολογία του σήμερα αλλά και τον ελεύθερο χρόνο ως σημείο συνάντησης. Τον τρόπο και τα μέρη στα οποία συναντιούνται οι άνθρωποι όταν δεν δουλεύουν, γήπεδα, μπαρ, πλατείες και άλλα.

H λήψη σου “Here We Go” με το σύνθημα στην Ακαδημία Αθηνών γεννά πολλές σκέψεις. Ποιες είναι οι δικές σου κοιτώντας ξανά αυτή τη φωτογραφία;
Νομίζω πως η Αθήνα είναι μία πολύ έντονη πόλη και πιο συγκεκριμένα η Ακαδημία Αθηνών αποτελούσε πάντα ένα πολύ σημαντικό τοπόσημο για τον αστικό ιστό. Τα συνθήματα στους τοίχους είναι ένα πολύ βασικό στοιχείο της πόλης μας και πολλές φορές είναι σκληρά και ιδιαίτερα πετυχημένα.

Το συγκεκριμένο θα έλεγα πως έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της χρονικής συγκυρίας αλλά και του σημείου στο οποίο γράφεται. Η απόφαση της επιμελήτριας της έκθεσης να την συμπεριλάβει στο υλικό για την προώθηση της έκθεσης δεν κρύβω πως με εξέπληξε θετικά.

Ποια είναι η ιστορία αυτής της εικόνας;
Η φωτογραφία τραβήχτηκε το βράδυ της 6^ης Δεκέμβρη του 2017 στην οδό Πανεπιστημίου, οπότε θα έλεγα πως έχει έντονο πολιτικό περιεχόμενο λόγω της επετείου της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Παρ’ όλα αυτά η φωτογραφία δεν αφορά τόσο πολύ το έργο μου όσο παραθέτει ένα σχόλιο μέσω αυτού του αναγραμματισμού στην έκθεση και στον τίτλο της (Abracadabra, Acabradabra). Την έστειλα στην επιμελήτρια ως μια τέτοια υποσημείωση αλλά όπως προανέφερα, η απόφασή της να την χρησιμοποιήσει ως βασική εικόνα της έκθεσης με εξέπληξε.

Τι είναι αυτό που κάνει την Αθήνα ιδιαίτερη πόλη;
Η Αθήνα είναι η πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα και αν και με κάποιες διακοπές για το μεταπτυχιακό μου στις Βρυξέλλες και για κάποια residencies συνεχίζω να ζω εδώ καθαρά από επιλογή. H Αθήνα είναι μία ιδιαίτερα γοητευτική πόλη που σε καλεί να την ανακαλύψεις. Νομίζω πως καθένας προσωπικά ελκύεται από διαφορετικά της στοιχεία. Η Αθήνα έχει όλα όσα μπορούν να χαρακτηρίσουν μία πόλη του Νότου και της Μεσογείου με ότι αυτό συνεπάγεται.

Τι σε εμπνέει σε αυτή;
Νομίζω πως η Αθήνα υπάρχει σε κάθε μου έργο με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Θα έλεγα πως οι διαδρομές της, οι πολλαπλές αφηγήσεις της, οι αντικρουόμενες όψεις της και το φως της είναι βασικά στοιχεία που κρατώ απ’ την πόλη.

Το 2015 μαζί με τη Δανάη Γιαννόγλου ξεκινήσατε το Enterprise Projects δίνοντας μια άλλη εικαστική αφήγηση στο κοινό της Αθήνας και βήμα σε νέους σύγχρονους καλλιτέχνες. Τι έρχεται στο μέλλον, μετά το UbuWeb;
Το Enterprise Projects είναι ένα εγχείρημα που λειτουργεί ανεξάρτητα και περιοδικά σε έναν παλιό ημιυπόγειο χώρο (πρώην συνεργείο αυτοκινήτων) στους Αμπελόκηπους. Από τον Σεπτέμβριο του 2015 έχουμε πραγματοποιήσει 10 εκθέσεις, έχουμε συνεργαστεί με 45 καλλιτέχνες και θεωρητικούς, καθώς και με άλλους αντίστοιχους φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχουμε υπάρξει residents στην δομή φιλοξενίας Rupert της Λιθουανίας.

Έπειτα από την πρόσφατη συνεργασία μας με την Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, την Ελπίδα Καραμπά και τον Ιλάν Μανουάχ για το Shadow Libraries: UbuWeb in Athens αυτόν τον καιρό ετοιμάζουμε ένα καινούριο project, το Enterprise Projects Journal.

Το EP Journal θα αποτελεί τη διμηνιαία διαδικτυακή έκδοση ενός θεωρητικού και ερευνητικού κειμένου σε σχέση με την τέχνη στα Ελληνικά και τα Αγγλικά έπειτα από πρόσκληση του Enterprise Projects. Κάθε δύο μήνες λοιπόν θα απευθυνόμαστε σε έναν Έλληνα θεωρητικό ή επιμελητή τέχνης ώστε να γράψει ένα κείμενο χωρίς συγκεκριμένο θέμα ή περιορισμούς από πλευράς μας, και που θα παίρνει τη μορφή ενός pdf, ειδικά σχεδιασμένο από τους bend ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εκάστοτε δουλειάς.

Παράλληλα, από τις 21 Ιουνίου θα βρισκόμαστε στην Art Athina 2018, στα πλαίσια της οποίας θα παρουσιάσουμε ένα αντικείμενο το οποίο έχει σκοπό να συνοδεύει και να πλαισιώνει το EP Journal στην πορεία του. Ένας ειδικός φάκελος/κλασέρ που σχεδιάσαμε σε συνεργασία με τους bend θα πωλείται και έχει σκοπό να λειτουργήσει σαν αρχείο για όποιον θέλει να τυπώνει και να αρχειοθετεί μόνος του το κάθε κείμενο του Journal, δημιουργώντας έτσι την δική του έκδοση.

Για το φθινόπωρο προγραμματίζουμε αρκετά πράγματα, ανάμεσα σε αυτά και κάποιες συνεργασίες με φορείς του εξωτερικού αντίστοιχους με τον δικό μας.

Τι σημαίνει για σένα πειραματισμός;
Ο πειραματισμός είναι κάτι που επιχειρώ καθημερινά, είτε μέσω της προσωπικής μου πρακτικής, είτε στην συνεργασία μου με την επιμελήτρια Δανάη Γιαννόγλου και την πλατφόρμα του Enterprise Projects.

Επιλέγοντας την γλυπτική ως βασικό μέσο στην δουλειά μου, ο πειραματισμός είναι αναπόφευκτος από πολλές απόψεις. Έχει να κάνει με την εξερεύνηση των ιδιοτήτων του υλικού, αλλά και με τον τρόπο που η ιδέα ή ο λόγος γίνεται φόρμα.

Όσον αφορά στο Enterprise Projects ο πειραματισμός ήταν η αφορμή αλλά και ο στόχος παράλληλα. Δημιουργήσαμε μία πλατφόρμα που λειτουργεί σαν γήπεδο για εμάς αλλά και για τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργαζόμαστε. Κάθε απόφαση που παίρνουμε τίθεται κατευθείαν υπό αμφισβήτηση από εμάς τους ίδιους, την διαπραγματευόμαστε διαρκώς και είμαστε πάντα ανοιχτοί στην κριτική και στην αλληλεπίδραση.

Τι αισθάνεσαι πως άλλαξε στην εικαστική σκηνή της πόλης η κρίση την τελευταία δεκαετία;
Η κρίση λειτούργησε για την εικαστική σκηνή όπως λειτούργησε και για όλες τις υπόλοιπες εκφάνσεις της ζωής και της καθημερινότητας. Καταβαράθρωσε κάποιες πτυχές ενώ ενδυνάμωσε άλλες. Και αυτό μπορούμε φυσικά να το δούμε και θετικά και αρνητικά. Η Ελληνική σκηνή ούτε άνθισε, ούτε φυσικά δημιουργήθηκε με την άφιξη της κρίσης, αλλά χτίζεται εδώ και χρόνια. Ας μην ξεχνάμε τη σημασία των δεκαετιών του ’70 και του ’80.

Αυτό που έχει αλλάξει είναι το επίπεδο προβολής. Τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο λόγω της κρίσης, η εικαστική σκηνή της Ελλάδας έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον, ενώ η Αθήνα έχει γίνει βασικός πόλος έλξης νέων καλλιτεχνών και επαγγελματιών του χώρου από όλο τον κόσμο που ανανεώνουν διαρκώς τους όρους της εξίσωσης. Η εικαστική σκηνή θεωρώ πως ήταν είναι και θα είναι πολύ ενδιαφέρουσα, γόνιμη και ζωντανή.

Ποιο ήταν το πιο ενδιαφέρον πράγμα που είδες να συμβαίνει στην πόλη τελευταία;
Θα έλεγα πως η έντονη ανεξάρτητη καλλιτεχνική δραστηριότητα που αφορά κυρίως στους καινούριους χώρους και στα artist-run spaces της πόλης είναι το πιο ενδιαφέρον τον τελευταίο καιρό. Φαίνεται πως όλο και περισσότεροι καλλιτέχνες και ανεξάρτητοι επιμελητές αδράττουν τελευταία την ευκαιρία που δημιουργεί η αθηναϊκή συνθήκη για να δημιουργήσουν τα δικά τους πειράματα και τους δικούς τους «χώρους» συνάντησης, συνδιαλλαγής και δημιουργίας.

Αυτό βέβαια δεν είναι κάτι που μπορεί δουλέψει σαν υποκατάστατο των θεσμών που λείπουν αισθητά από την Ελληνική εικαστική σκηνή καθώς είτε υποχρηματοδοτούνται, είτε δεν υπάρχουν καθόλου.