Thessaloniki biennάle:4 of Contemporary Art

Η A.V. συζητά με την επιμελήτρια Adelina von Fürstenberg, και λίγο αργότερα την παρακολουθεί, μαζί με την Κατερίνα Κοσκινά, πρόεδρο του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, να παρουσιάζουν αυτά που θα δει η πόλη από τις 18 Σεπτεμβρίου έως τις 31 Ιανουαρίου 2014.

Ανάβει τσιγαράκι σέρτικο και ανταλλάσσουμε ονόματα. Δεν βγάζει τα γυαλιά της. Πρώτη ερώτηση: Από πού κρατάει η σκούφια σας; Απαντά: Ανακατεμένα αίματα, Αρμενία, Σουηδία, Ολλανδία και Αμερική. Στην κλισέ γλώσσα της εναλλακτικής δημοσιογραφίας η κυρία Adelina von Fürstenberg σκοράρει στην κατηγορία «πολίτης του κόσμου». Ανεξάρτητη επιμελήτρια, κινηματογραφική παραγωγός και πρόεδρος της ART of the World, τα τελευταία τριάντα χρόνια είναι ένα από τα βαριά χαρτιά στο χώρο των ιδεών και της δράσης στο πεδίο της σύγχρονης τέχνης.

Δώστε έμφαση στις ιδέες, καθώς μου αναπτύσσει το προσωπικό της μανιφέστο: «Όλοι, παντού σήμερα προσπαθούν να μανιπουλάρουν και να εγκιβωτίσουν τα πάντα. Οι τράπεζες τα κεφάλαια, τα κεφάλαια τους πολιτικούς, οι συλλέκτες τους καλλιτέχνες μέσα στις συλλογές τους, τα μουσεία την τέχνη μέσα στους τοίχους τους. Όμως εδώ και τριάντα χρόνια, δρω υπό το μότο: όχι τέχνη για την τέχνη, όχι τέχνη για τους συλλέκτες ή τα μουσεία, αλλά τέχνη στο δημόσιο χώρο, τέχνη για το λαό».

Adelina von Fürstenberg
Φωτό: Στέφανος Τσιτσόπουλος

«Ακούγεται επαναστατικό και προβοκατόρικο, και στα όρια του παρεξηγήσιμου», της αντιτείνω, «ειδικά αυτή την εποχή που λόγω κρίσης και κατάρρευσης αρκετοί καλλιτέχνες φλερτάρουν με έναν ιδιότυπου είδους σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Ειδικά στην Ελλάδα των ημερών, τραγουδιστές, ζωγράφοι και λοιποί αντιμνημονιακοί πασιονάριοι στήνουν έργα αντίστασης, ερωτοτροπούν με την περσόνα τους προσδίδοντάς της αριστερό ναρκισσισμό και “εμπρός σηκωθείτε να βγούμε στους δρόμους”».

Κι εκεί που νομίζω πως την έχω στριμώξει, ατάραχη με καρφώνει: «High quality standards. Είτε στα μουσεία είτε στο δρόμο είτε στους συλλέκτες είτε στις πλατείες, η υψηλής αξίας τέχνη είναι αδύνατον να νοθευτεί. Κοιτάξτε την πλατεία Ταξίμ. Οι άνθρωποι στέκονται ακίνητοι, μια χορογραφία που την εμπνεύστηκε και την ενορχηστρώνει μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων που γνωρίζουν πολύ καλά τι κάνουν. Επισκέπτομαι τακτικά την Κωνσταντινούπολη και είμαι σε θέση να γνωρίζω και ποιοι είναι και πώς το κάνουν».

Mίλτος Μανέτας, Looking at the Blackberry

Σε πέντε λεπτά ξεκινά η συνέντευξη Τύπου. Ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης και η γενική διευθύντρια και πρόεδρος του ΚΜΣΤ Κατερίνα Κοσκινά ανεβαίνουν στο πάνελ. «Θα σας δω μέσα και ελπίζω, μιας και θα βρίσκεστε στη Θεσσαλονίκη, και κάπου εκεί έξω, στους δρόμους της πόλης. Θα θέλατε να σας φωτογραφίσω για την A.V.; Μία πόζα με γυαλιά και μία χωρίς αυτά. Εμπιστευτείτε με, παρότι δεν είμαι φωτογράφος».

Συναινεί ατακάροντας: «Είστε μετριόφρων, ενώ έχετε iPad. Μου κάνει εντύπωση πως στην εποχή που όλοι πλέον είναι καλλιτέχνες μουσικής ή εικόνας, χάρη στις υψηλές προδιαγραφές της Apple, εσείς έχετε αμφιβολία για την ποιότητα του καλλιτεχνικού σας έργου. Θα το ρισκάρω». Αυτή ήταν η γνωριμία μου με την Adelina von Fürstenberg, που λίγο πριν συστηθούμε μία από τις υπεύθυνες της έκθεσης μου ευχόταν καλή τύχη, εφόσον θεωρείται δύσκολη, απρόσιτη και πάντα πιεσμένη λόγω χρόνου.

Zineb Sedira, The death of a Journey

Η συνέντευξη Τύπου ξεκινά και ο τίτλος «Παντού αλλά Τώρα» αποσαφηνίζεται: αφορά τη Μεσόγειο ως γεωγραφικό χώρο, ως πεδίο έρευνας και μελέτης της σύγχρονης πολιτιστικής και κοινωνικής πραγματικότητας, με θολό ίσως ακόμα αλλά και άκρως ενδιαφέρον όπως διαμορφώνεται από τις δραματικές αλλαγές που συντελούνται τα τελευταία χρόνια. Το μεσογειακό εδώ μας διευρύνεται και στον παγκόσμιο χώρο αλλά και τον παγκόσμιο χρόνο. Το «εδώ και τώρα» είναι μια ρήση του Ερνστ Γιούνγκερ που στο «Treaty or rebel» περιγράφει τον επαναστάτη ως έναν ανεξάρτητο και ελεύθερο άνθρωπο που δρα με παρόμοια ιδιοσυγκρασία όπως αυτή του καλλιτέχνη.

Κατ’ επέκτασιν, το Παντού αλλά Τώρα -εδώ παίρνει το μικρόφωνο η Κατερίνα Κοσκινά- αποκτά ένα πιο εκτεταμένο νόημα. Γίνεται ένα όραμα που εμμένει στα ιδεώδη του υπαρξισμού και αναγνωρίζει την ευθραυστότητα της φύσης του ανθρώπου. Όταν δε οι δύο κυρίες μας παρουσιάζουν τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες και κινηματογραφιστές, ενώ παράλληλα με τα ονόματά τους από τον προτζέκτορα εκτοξεύονται και εικόνες με τα έργα τους, είμαι σίγουρος πως αυτό που θα παρουσιαστεί στην biennάle:4 θα είναι μια πραγματική γιορτή σκέψης και ελευθερίας.

Κατερίνα Κοσκινά
Φωτό: Σάκης Γιούμπασης

Η συνέντευξη τελειώνει όπως τελειώνει κάθε συνέντευξη Τύπου στον καιρό της κρίσης: ούτε fingerfood ούτε σαμπάνιες ούτε μεσημεριανές βεγγέρες. Πορτοκαλαδίτσα, καφεδάκι και κέικ. «Σειρά σας τώρα» λέω στην κυρία Κοσκινά, που με κοιτάει έντρομη νομίζοντας πως θα τη φωτογραφίσω με το iPad μου. Διακρίνοντας μια αγαλλίαση στο βλέμμα της όταν αντιλαμβάνεται πως θα φωτογραφηθεί από επαγγελματία φωτογράφο της εφημερίδας κι όχι από αλμπάνη, σαν και του λόγου μου, αναχωρώ για το μεγάλο λιοπύρι που καίει τη Θεσσαλονίκη. To be continued...

Η A.V. είναι χορηγός επικοινωνίας

Thessaloniki biennάle:4 of Contemporary Art
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες και κινηματογραφιστές: Marina Abramovic, Ghada Amer, John Armleder, Maja Bajević, Lenora de Barros, Jacques Berthet, Nigol Bezjian, Mohamed Bourouissa, Marie Bovo, David Casini, Sheba Chhachhi, Claire Fontaine, Jordi Colomer, Marta Dell’Angelo, Desertmed Collective, Inci Eviner, Ymane Fakhir, Parastou Forouhar, Khaled Jarrar, Hüseyin Karabey, Gülsün Karamustafa, Iseult Labote, Ange Leccia, Los Carpinteros, DeAnna Maganias, Marcello Maloberti, Mark Mangion, Liliana Moro, Adrian Paci, Rosana Palazyan, Jafar Panahi, Dan & Lia Perjovschi, Ivan Petrović, Khalil Rabah, Philip Rantzer, Zineb Sedira, Veronica Smirnoff, Priscilla Tea, Gal Weinstein, Peter Wüthrich, Raed Yassin.
Beforelight, Γιώργης Γερόλυμπος, Απόστολος Γεωργίου, Χάρις Επαμεινώνδα, Βασίλης Ζωγράφος. Ντιάννα Μαγκανιά, Μίλτος Μανέτας, Βασίλης Μπαλάσκας, Μαρία Παπαδημητρίου, Πάρις Πετρίδης, Πάνος Τσαγκάρης, Μαρία Τσάγκαρη
Μουσειογράφική επιμέλεια έκθεσης: Uliva Velo, Αρχιτέκτονας
Λίστα χωρών: Αίγυπτος, Αλβανία, Αλγερία, Βοσνία, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Ελλάδα, Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, Ισπανία, Ιράν, Ισραήλ, Ιταλία, Κούβα, Κύπρος, Λίβανος, Μάλτα, Μαρόκο, Παλαιστίνη, Ρουμανία. Ρωσία, Σερβία, Συρία, Τουρκία
Χώροι εκθέσεων: Αλατζά Ιμαρέτ, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Γενί Τζαμί, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Μονή Λαζαριστών), Περίπτερο 6 (ΔΕΘ)

Aυτό που θα παρουσιαστεί στην biennάle:4 θα είναι μια πραγματική γιορτή σκέψης και ελευθερίας.