Ιστορίες από τη «ράβε – ξήλωνε» Αθήνα του ’58

Εκεί θα γυρίσεις: Στην Αθήνα των 50s και των 60s, τότε που τα κορίτσια ράβονταν, οι ραπτομηχανές μετέφραζαν το σχέδιο και το πατρόν σε πράξη - ένδυμα και οι μοδίστρες- χειρίστριες της τεχνολογίας Singer ήταν το μέσο, το μυαλό αλλά και η δεξιοτεχνία που απαιτούνταν ώστε η θηλυκή μόδα να διαδράσει με την πόλη. Να φορεθεί. Μου έρχεται στο μυαλό η Ίλυα Λιβυκού. Φτάνει στο ατελιέ. Αρχίζει η πρόβα. Οι μοδίστρες εκπροσωπούσαν τη χάρη που χρειαζόταν ο μοντερνισμός ώστε να αποκτήσει υπόσταση και στην Αθήνα. Να συμβεί. Να κωδικοποιηθεί. Να περπατήσει, να λάμψει στα πάρτι ή τις εκδρομές αλλά και να ομορφύνει την καθημερινότητα στη δουλειά. Η Ίλυα Λιβυκού υπομονετικά κάθεται ακίνητη και προβάρει.

Οι αρχιτέκτονες τα κτίρια. Οι βιομηχανικοί σχεδιαστές τα αντικείμενα. Τα αυτοκίνητα, τα πλυντήρια, τις κουζίνες. Έτσι και οι μοδίστρες της Αθήνας: ερμηνεύουν την εποχή και το πρόταγμα της νεωτερικότητας ποιώντας και χειροποιώντας μόδα. Μοιάζει έτοιμο, είναι έτοιμο. Αύριο η Ίλυα Λιβυκού θα το φορέσει. Γιατί εκεί θα γυρίσεις: στον οίκο-σχολή ραπτικής Τσοπανέλη, της Αθήνας. Δίνει κατευθύνσεις σαβουάρ βιβρ, εκμάθησης των μυστικών της. Μέσω κλωστής και ραφής, μέσω υφασμάτων και χρωμάτων, φιγουρινιών και σημειώσεων πάνω στην επιστήμη του σώματος. Και του στιλ.

Ο οίκος ραπτικής Τσοπανέλη, μαζί με άλλους αντίστοιχους της εποχής, είναι ο καταλύτης μέσω του οποίου η τέχνη, το ντιζάιν και όλος ο μοντερνισμός, όπως αναδύεται στη Δύση, συναρμολογώντας το όνειρο του νέου κόσμου, διαχέονται στην πόλη μέσα και από την εικόνα των γυναικών. Εκεί μαθαίνει την τέχνη της και η μαθητευόμενη Μαρίκα Χαντζή. Το τετράδιο των σημειώσεών της, πολλά χρόνια μετά, πέφτει στα χέρια του εγγονού της, αρχιτέκτονα σήμερα, Γιώργου Καλύβη. Σημειώσεις και σχέδια. Κανόνες και αριθμοί, πόντοι και μυστικά για στριφώματα στη μέση ή όρια για τη μίνι φούστα! Ο Γιώργος Καλύβης, συνεπικουρούμενος από τη δημοσιογράφο Έφη Φαλίδα και την γκαλερί a.antonopoulou arts, σκέφτονται και προτείνουν σε Έλληνες σύγχρονους εικαστικούς αλλά και νεομάστορες της ελληνικής μόδας, να μεταφράσουν το παλιό γλωσσάρι σε καινούριο. Αυτό δεν ήταν άλλωστε και το ερώτημα- πρόταγμα του μοντερνισμού και της νωτερικότητας;

Πόσο μακριά μπορείς να πας; Τι να κρατήσεις από το χθες, πώς να το εξελίξεις για το σήμερα και πόσο «μέλλον» μπορείς να του προσδώσεις, μετακινώντας τη γραμμή, την αφήγηση, άρα και την εικόνα-σχεδιασμό;

Κι έτσι το τετράδιο σημειώσεων της μαθητευόμενης μοδίστρας Μαρίκας Χαντζή γίνεται έκθεση και νέα πράξη: «Το ημερολόγιο μιας μοδίστρας - Μια φανταστική βιογραφία». Μια συνάντηση καλλιτεχνικής δημιουργίας και σχεδιαστικής πρακτικής, μια προσωπική ανάγνωση και ανασύνθεση αυτού του ευρήματος με τα φανερά ή μυστικά του κόλπα, που επανασυστήνουν, πέρα από το βίντατζ στιλ ραπτικής του customized κόντρα στην ομοιογένεια των αλυσίδων παραγωγής μόδας, και κάτι άλλο, που πιθανόν να είναι και το πρωταρχικό ερώτημα. Πόσο μακριά μπορείς να πας; Ή μήπως πόσο πίσω, εκεί, στα χρόνια της οικιακής χειροτεχνίας και του ουτοπιστή βιοτέχνη; Όχι σαν νοσταλγική αναπόληση, αλλά σαν μια νέα προοπτική, σαν νέα αισθητική πρόταση της μετανεωτερικότητας. Σαν αναδυόμενη πολιτισμική πρακτική που επαναφέρει τη μόδα, πέρα από τα ανάλαφρα περί στιλ, και στο κοινωνικό σημερινό πεδίο. Ένα πεδίο όπου διεξάγεται η νέα μάχη ανάμεσα στην παλιά φρουρά των οίκων ραπτικής που εγκλωβίζονται στον ρόλο του Épater la bourgeoisie των κυρίαρχων κοινωνικών τάξεων και τους «νέους βαρβάρους» που νιώθουν πάντα την ανάγκη - δικαίωμα να αναζητήσουν οτιδήποτε σηκώνει η ατμόσφαιρα κι ο αέρας του σύγχρονου.

Κι έτσι το τετράδιο σημειώσεων της Μαρίκας Χαντζή γίνεται μέσο και εργαλείο αναθεώρησης. Ως ημερολόγιο μιας εποχής που έδινε υπόσταση στις μεταβολές της τέχνης και της μόδας, ξαναβρίσκει μια νέα ζωή. Που όπως και η παλαιότερη πραγματεύεται θέματα φύλου και ηθικής, συμπεριφοράς και νέας σημασίας. Που όμως επανοηματοδοτείται από τους καινούριους συμμέτοχους. Επί της πόλης - πεδίου. Επί των νέων κοριτσιών που κάποιες έχουν τη χάρη της Ίλυας Λιβυκού αλλά και τη δεξιοτεχνία της Μαρίκας Χαντζή. Πάνε πακέτο όλα αυτά, πάντα απαιτούνταν γνώση, κάλλος, διάδραση, επικοινωνία, εμπιστοσύνη και τεχνογνωσία. Ριζικές μεταβολές στη ζωή και την κοινωνία, θα πει και νέες στιλιστικές συμπεριφορές, εφαρμογές και δράσεις. Εν αναμονή, επομένως, και μια βόλτα από την γκαλερί Antonopoulou στου Ψυρρή, στις 19 Απριλίου, που ξεκινά η έκθεση. Για τον άνθρωπο, το σώμα, την τέχνη, την πόλη και την επιθυμία του νέου κόσμου...

Συμμετέχουν: «Αρχιτέκτονες της Φάλαινας», Κωστής Βελώνης, Bespoke Athens (Βασίλης Μπουρτζάλας), Angelos Frentzos, Ντέμη Κάια, Γιώργος Καλύβης, Ειρήνη Καραγιαννοπούλου, Ηλίας Καφούρος, Sophia Kokosalaki, Μαρία Μάστορη, Ολγα Μηλιαρέση - Φωκά, Λήδα Παπακωνσταντίνου, Εύα Παπαμαργαρίτη, Νάνα Σαχίνη, Serapis Maritime Corporation, Στεφανία Στρούζα, Αλέξανδρος Ψυχούλης, Zeus & Δione, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα (από το αρχείο του με ρούχα του οίκου Τσοπανέλη).

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση στο Guide της Athens Voice