Μια εικόνα, χίλιες λέξεις, η οπτική μιας άλλης Αθήνας

Περπατώντας στους δρόμους της Αθήνας, καμιά φορά χαζεύω τα παλιά κτίρια που κάποτε είχαν ζωή και αναρωτιέμαι ποιοι άραγε να τα κατοικούσαν, τι ιστορίες έχουν να μας πουν.

Έτοιμη να μας δείξει κρυμμένους θησαυρούς πολλών χρόνων είναι η MONUMENTA. Ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που, έχοντας ως στόχο την προστασία της φυσικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, ξεκίνησε το 2013 το πρόγραμμα «Καταγραφή και Ανάδειξη κτηρίων 19ου και 20ού αιώνα στην Αθήνα», με τη στήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

Γειτονιά Μουσείου, Πλατεία Ομονοίας

Οδός Αγίας Λαύρας, γειτονιά Αγίας Βαρβάρας

Στόχος του προγράμματος ήταν η έρευνα και η καταγραφή όλων των κτιρίων της περιόδου 1830-1940, που διατηρούνται στην Αθήνα, με σκοπό τη μελέτη τους, την προστασία και την ανάδειξή τους. Με τη βοήθεια συνεργατών και πολλών εθελοντών η έρευνα κράτησε τρία χρόνια, όπου καταγράφηκαν περίπου 10.600 κτίρια. Συγκεντρώθηκαν προφορικές μαρτυρίες και παλιές φωτογραφίες που αναδεικνύουν την ιστορία και την εξέλιξη της πόλης και της αρχιτεκτονικής της. Σημαντικό και μεγάλο κομμάτι όπου στηρίχτηκε η έρευνα, είναι τα αρχεία αρχιτεκτόνων και πολιτικών μηχανικών που ήρθαν για πρώτη φορά στο φως. Λόγω της δημοσιότητας του έργου της MONUMENTA, πολλοί ιδιοκτήτες κτιρίων έδειξαν ενδιαφέρον δίνοντας μόνοι τους σημαντικές φωτογραφίες, σχέδια και έγγραφα προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για την έρευνα της ιστορίας των κτιρίων.

MONUMENTA, γειτονιά Αγίου Γεωργίου

Στη γειτονιά Κουντουριώτικα, πίσω από το γήπεδο του Παναθηναϊκού, κυριαρχούν τα κτίρια της δεκαετίας του 1930 MONUMENTA, Κουντουριώτικα

Ιδιαίτερη σημασία έχουν τα αρχεία των Γ. Διαμαντόπουλου, Δ. Ευταξιόπουλου, Α. Κουβελά, Ν. Καλογερά και Μ. Παπαδάκη. Παράλληλα φωτογραφήθηκαν και σκαναρίστηκαν άδειες οικοδόμησης, σχέδια, κανονισμοί λειτουργίας πολυκατοικιών, οδηγίες δημιουργίας καταφυγίων, τηλεφωνικοί κατάλογοι προ του 1950. Ταξινομήθηκε, τέλος, το αρχειακό υλικό της Τεχνικής Υπηρεσίας του Μαιευτηρίου Έλενα.

Η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία για την προστασία της φυσικής και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Ελλάδας και Κύπρου MONUMENTA έχει ήδη  ξεκινήσει το πρόγραμμα «Τεκμηρίωση & Ανάδειξη Κτιρίων 19ου-20ού αι. στην Αθήνα», τη συνέχεια δηλαδή και το δεύτερο στάδιο του προγράμματος «Καταγραφή και Ανάδειξη κτιρίων 19ου και 20ού αιώνα στην Αθήνα», ακόμη μια φορά με αποκλειστική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

MONUMENTA, Κολιάτσου

Στη γειτονιά της Νέας Κυψέλης MONUMENTA, Νέα Κυψέλη

MONUMENTA, Εξάρχεια

Σκοπός του προγράμματος είναι να τεκμηριωθούν όλα τα αρχεία που έχει στην κατοχή της η MONUMENTA και να έχει την ευκαιρία ο κόσμος να τα δει και να γνωρίσει μέσα από αυτά μια διαφορετική Αθήνα, μια Αθήνα άλλων εποχών. Θα θαυμάσει την ωραία αρχιτεκτονική, τις παλιές γειτονιές, τα παλιά κτίρια που τη θέση τους πήραν τεράστιες πολυκατοικίες, μέσα από φωτογραφίες, αναμνήσεις, ντοκουμέντα που για πρώτη φορά θα έρθουν στο φως.

MONUMENTA, Εξάρχεια

Το διατηρητέο κτίριο επί των οδών Τσίλλερ 2 και Βυζαντίου Σ. 8  

ΜΟNUMENTA, Αγίας Ζώνης, Πατήσια

Η MONUMENTA σχεδίασε μια βάση δεδομένων και ιστοσελίδας ενώ πλέον και υπάρχει και mobile εφαρμογή, όπου έχει ξεκινήσει η καταχώρηση στοιχείων-κτιρίων που έχουν καταγραφεί. Η ιστοσελίδα  www.docathens.org και η mobile εφαρμογή είναι προσβάσιμη για τον καθένα που θέλει να μάθει πληροφορίες για τα κτίρια της Αθήνας και να κάνει μια έρευνα για την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.

Το πρόγραμμα θέλει να ξυπνήσει το ενδιαφέρον και την αγάπη των κατοίκων για τα ιστορικά κτίρια της πόλης και της αρχιτεκτονικής μέσα από μια σειρά δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων (εκπαιδευτικά προγράμματα, ημερίδες, ξεναγήσεις, ποδηλατοδιαδρομές, ιστοσελίδα, έντυπα, mobile εφαρμογή κ.λπ.), αλλά και με την ενεργό συμμετοχή στην καταγραφή και στην πληροφόρηση για τα κτίρια.

 MONUMENTA, Ιλίσια

* Όσοι ενδιαφέρονται για συμμετοχή σε συνεντεύξεις, απομαγνητοφωνήσεις, έρευνα αρχείων, εκδηλώσεων μπορούν να επικοινωνήσουν: Παλλάδος 21, πλ. Ψυρρή, Τηλ: 6973308857 (Ειρήνη Γρατσία), Ε-mail: info@monumenta.org, Site: www.monumenta.org