Στις 22 Φεβρουαρίου 1987, πριν τριάντα χρόνια, μετά από μία επέμβαση ρουτίνας στη χοληδόχο κύστη, κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης, η καρδιά του τον πρόδωσε και ο Andy Warhol πέρασε στην «απέναντι όχθη», αποκτώντας πλέον όχι τα 15 λεπτά αλλά τη διαχρονική και άφθαρτη διασημότητα που τόσο λάτρευε. Ο ίδιος ονομάστηκε ο Πάπας της Ποπ και η οικογένειά του έλαβε ένα άγνωστο χρηματικό ποσό ως αποζημίωση, από το νοσοκομείο.
Ο άνθρωπος που χάρισε στο κοινό του λάμψη και σκουπίδια, τέχνη και πυροτέχνημα, πίνακες, ταινίες, εγκαταστάσεις καλλιτεχνικής έμπνευσης ή απόλυτης πρόκλησης, σόκαρε, δημιούργησε κύματα οργής αλλά και λατρείας, έγινε είδωλο της υψηλής κουλτούρας και του χρηματιστηρίου της τέχνης, αυτό το κοινωνικό ζώο με το κυνικό χιούμορ δεν θα μπορούσε παρά να έχει και μία ιδιαίτερη σχέση με το θάνατο και το μετά.
Ακόμα καλύτερα, τον είχε απασχολήσει δημιουργικά η σχέση της φήμης των ανθρώπων πριν και μετά το θάνατό τους και μάλιστα, διάσημων και μη. Σχετικά με τη σειρά έργων «θανάτου» που, επί μία περίοδο δημιουργούσε, είχε πει: «Η σειρά με τα θανατικά που έκανα χωρίζεται σε δύο μέρη: το πρώτο έχει διάσημους θανάτους και το δεύτερο θανάτους άγνωστων ανθρώπων τους οποίους κανένας δεν ήξερε… Θεώρησα ότι θα ήταν ωραίο για αυτούς τους άγνωστους ανθρώπους, να τους θυμούνται αυτοί που, κανονικά, ούτε που θα τους έδιναν καμία σημασία.»
Το καλοκαίρι του 1964, όταν άρχιζε την προετοιμασία για την πρώτη του έκθεση στην γκαλερί Leo Castelli, ο επιμελήτης Henry Geldzahler τον είχε συμβουλεύσει: «Άντι, μάλλον φτάνει με το θανατικό πια, ε;» δείχνοντάς του ταυτόχρονα ένα δισέλιδο περιοδικού γεμάτο με πολύχρωμα λουλούδια. Ο Andy συντονίστηκε αμέσως. Μετά από λίγο καιρό παρέδωσε στον Geldzahler μία σειρά από πίνακες μόνο με λουλούδια, καμβάδες σε επανάληψη. Καταπατώντας το θάνατο χωρίς να το σκεφτεί και πολύ.
Στο βιβλίο του America, που κυκλοφόρησε δύο χρόνια πριν το θάνατό του, δίπλα σε φωτογραφίες με διάφορες ταφόπλακες γράφει: «Πάντα πίστευα ότι θα ήθελα τη δική μου ταφόπλακα να είναι κενή. Ούτε επιτάφια επιγραφή, ούτε όνομα. Ή, μάλλον, θα προτιμούσα να γραφτεί μόνο 'πλάσμα'.»
Σήμερα, στον τάφο του στο Πίτσμπεργκ, κοντά στους τάφους των γονιών του, η ταφόπλακά του γράφει όσα απαραίτητα γράφουν και οι άλλες, κοινές ταφόπλακες. Στην επέτειο των γενεθλίων του μαζεύονται φανς και συγγενείς του με τούρτες, κεριά, λουλούδια, κουτιά σούπας Campbell που τα αφήνουν δίπλα του, όλοι φορώντας μαύρα γυαλιά, μερικοί και λευκές περούκες από νάιλον, κάποιοι ντυμένοι και άλλες διασημότητες, π.χ. Έλβις. Του τραγουδούν happy birthday, του μιλάνε, απαγγέλλουν ποιήματα, στήνουν μικρά πάρτι και τραβάνε selfies γιατί, αν δεν τραβήξουν εκεί, πού θα τραβήξουν selfie;
Ο Warhol τους το ανταποδίδει: συνεχίζει και μετα θάνατον να δημιουργεί καλλιτεχνικό «θόρυβο» ή μάλλον λευκό θόρυβο και εκκωφαντικά ήσυχη pop art. Το ιντερνετικό δίκτυο EarthCam, σε συνεργασία με το Andy Warhol Museum και τη Βυζαντινή Καθολική Εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, έστησε κάμερες πολλών megapixel σε διάφορες τοποθεσίες όπως π.χ. στην εκκλησία όπου βαπτίσθηκε ο Andy, καθώς και στο κοιμητήριο που ησυχάζει. Χωρίς καμία διακοπή, 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα, αργίες, γιορτές, όλα μέσα, μπορείς να δεις τι συμβαίνει γύρω και επάνω στον τάφο του Andy. Μπορείς να μπεις στο τριπάκι παρακολουθώντας την εικόνα, έτσι κι αλλιώς είναι ένα είδος θεάματος που ο ίδιος το αγαπούσε να το κάνει στις ταινίες του όπως, για παράδειγμα στο Sleep του 1963, όπου η κάμερα παρακολουθεί τον στενό του φίλο John Giorno να κοιμάται, επί 5 ώρες και 20 λεπτά.
Παρακολουθήστε ΕΔΩ τον τάφο σε real time, διαλέξτε περίεργες ώρες της ημέρας, ακούστε τους μικρούς θορύβους και τριγμούς της φύσης (και ποιος ξέρει τι άλλο) γύρω, δείτε ίσως κάποιο περίεργο φως ή μία ομίχλη να περνάει φευγαλέα – ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να σκεφτεί αυτό το τρελό, ανήσυχο, ποζεράτο πνεύμα του Andy Warhol.
Και για λίγη instant pop art ακόμα. Παρακολουθήστε τον Andy Warhol να τρώει ένα χάμπουργκερ.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Το έργο απεικονίζει μια επικείμενη καταιγίδα πάνω από τη Βενετία
Ο σπουδαίος ζωγράφος, σκηνογράφος και ενδυματολόγος μιλάει για τη ζωή του, με αφορμή την έκθεση «Το βλέμμα» στην Ελληνοαμερικανική Ένωση
Ανδρέας Πετρουλάκης, Ηλίας Μακρής και Στάθης Σταυρόπουλος θα εκθέσουν τα έργα τους στο Maliotis Cultural Center
Η έκθεση εξετάζει θέματα αλλαγής και μεταμόρφωσης, αναστοχαζόμενη την καλλιτεχνική πορεία του καλλιτέχνη, η οποία συνδέεται άρρηκτα με το πλούσιο πολιτιστικό και μουσικό περιβάλλον του Βερολίνου
Στον Βόλο στήθηκε το Paddocks, μια γκαλερί σύγχρονης τέχνης, που εμπνέεται από τα άλογα
Η Κλαίρη Χοτζάι μας μιλά για την πρώτη της ατομική έκθεση στην γκαλερί Iamart
Η έκθεση «Cycladic Blues» ξεκινάει στις 5 Ιουνίου
Μια βόλτα στα μουσεία και τις γκαλερί του κέντρου
Στο MOMus Πειραματικό Κέντρο Τεχνών, στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, λαμπυρίζουν αστέρια
Mε δυο σημαντικές εκθέσεις εγκαινιάζεται το έτος στην ΕΠΜΑΣ
Η εικαστικός μελετά την πόλη εδώ και χρόνια και την αποτυπώνει στις υδατογραφίες της
Η έκθεση περιλαμβάνει έργα αφηρημένης ζωγραφικής (ακρυλικών σε καμβά), φωτογραφίες και το σύνολο των βιβλίων ποίησης και πεζογραφίας του καλλιτέχνη
Μία αναπάντεχη έκθεση με άγνωστες προσωπογραφίες γυναικών που είχαν χρήματα, αλλά οχι τίτλους
Ανακαινισμένα μουσεία, καινοτόμες Μπιενάλε κι επικές αναδρομικές εκθέσεις, σε μια χρονιά που υπόσχεται να αναδιαμορφώσει τον παγκόσμιο χάρτη της Τέχνης
Το Εθνικό Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων αναμένεται να ανοίξει το 2026
Μετά την κλοπή του διάσημου πίνακα το 1969
Η έκθεση «Συλλογικά νήματα: Η Anna Andreeva στο εργοστάσιο μεταξιού "Κόκκινη Ρόζα"» παρουσιάζεται στο Momus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Θεσσαλονίκη
Ατομικές ή συλλογικές, σε μεγάλα μουσεία και ιδρύματα ή σε μικρότερους χώρους, δείτε τις εκθέσεις που «κρατάμε» από το έτος που φεύγει
Τι θα δούμε στην ατομική έκθεση του καλλιτέχνη στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων
Τι μπορούμε να δούμε σε μουσεία, γκαλερί, χώρους τέχνης και μεγάλα ιδρύματα
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.