Δύο ιστορικά έργα με τη ματιά της χορογράφου Ίριδας Καραγιάν

Δύο μεγάλοι καλλιτέχνες και δύο σόλο έργα τους παλιά, από το ’60 και το ’70, ζωντανεύουν στη χορογραφία της Ίριδας Καραγιάν. Όντας πια βίντεο στο διαδίκτυο, συναντούν ξανά το παρόν στη σκηνή του θεάτρου Πόρτα και αναπαράγονται σε μία «χορογραφική παρτιτούρα» με τρεις ερμηνεύτριες.

Η Ίρις Καραγιάν μας μίλησε για τη δημιουργία του Manual Solos, όπως το εμπνεύστηκε από το Wall-Floor Positions (1968) του εικαστικού καλλιτέχνη Bruce Nauman και το Water Motor (1979) της χορογράφου Trisha Brown. Την ηχητική σύνθεση του έργου αποτελεί μια σειρά από εγχειρίδια οδηγών - manual, ενώ τρεις διαφορετικές σόλο ερμηνείες (Ιωάννα Παρασκευοπούλου, Αμαλία Κοσμά, Αντιγόνη Αυδή) έρχονται σε ανοιχτό διάλογο με τα ιστορικά έργα που τις ενέπνευσαν.

Γιατί Trisha Brown και Bruce Nauman; Τι σας κέντρισε το ενδιαφέρον στα έργα τους;

Το έργο του Bruce Nauman, Wall Floor Positions, διαρκεί μία ώρα. Το σώμα του καλλιτέχνη αλλάζει θέσεις σε σχέση με τον τοίχο και το πάτωμα ακολουθώντας ένα σχεδόν σταθερό ρυθμό. Σαν θεατής, μπαίνω στη διαδικασία να παρακολουθήσω αυτό που κάνει και να αφεθώ στο χρόνο και τη ροή που δημιουργεί με την εναλλαγή κίνησης και ακινησίας. Το έργο της Trisha Brown, Water Motor, διαρκεί 3 και κάτι λεπτά κι η βιντεοσκοπημένη καταγραφή του 8 περίπου. Την βλέπουμε να χορεύει το σόλο δύο φορές, τη δεύτερη η κάμερα γράφει σε αργή κίνηση. Η επεξεργασία του χρόνου και ο τρόπος που επηρεάζει την αντίληψη του θεατή είναι το ενδιαφέρον μου και στα δύο έργα. Πώς αλλάζει ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε το χρόνο στην θέαση των έργων και η δυνατότητα επιλογών που μας προσφέρουν για να τον βιώσουμε.

Είχε δυσκολίες η δημιουργία της χορογραφίας από βίντεο;

Έχει πρακτικές δυσκολίες, αλλά αυτό είναι μέρος της διαδικασίας του έργου. Τα πήραμε και τα δουλεύουμε από το διαδίκτυο. Μάθαμε όσο καλύτερα μπορούσαμε και στο χρόνο που είχαμε τα δύο υλικά και τα επεξεργαστήκαμε εφαρμόζοντας τη δική μας αντίληψη χρόνου και χώρου. Η κάθε ερμηνεύτρια ακολουθεί και χτίζει μια δική της κατασκευή μέσα από την επεξεργασία αυτών των στοιχείων. Ακολουθούν όλες το ίδιο σκορ. Δηλαδή εκτελούν τα ίδια υλικά, στην ίδια σειρά αλλά με διαφορετικό τρόπο.

Manual solos, λόγω της ανάγνωσης του manual μίας συσκευής; Πώς συνδέεται η χορογραφία με αυτό το ηχητικό περίβλημα;

Με ενδιαφέρει η σχέση και συνύπαρξη διαφορετικών μέσων για παράδειγμα του ήχου και της εικόνας. Επίσης η πρακτική σύνθεσης διαφορετικών μεταξύ τους υλικών που δημιουργεί πολλά επίπεδα, μορφολογικά και νοηματικά. Το ηχητικό σκορ έχει ακολουθήσει μια τέτοια πρακτική δόμησης. Παράλληλα, δημιουργεί μια ρυθμική κατασκευή που συνομιλεί με τον ρυθμό που ακολουθεί το χορογραφικό σκορ. Δεν είναι με κανένα τρόπο περίβλημα αλλά ένα στοιχείο που συντελεί στην σύνθεση του έργου και στα διαφορετικά επίπεδα προσέγγισής του.

Τι σχέση αναπτύσσουν τα παλαιότερα έργα τέχνης με το σήμερα όταν επαναφέρονται στο παρόν;

Η αναπαραγωγή και επαναδιαπραγμάτευση ιστορικών έργων επιχειρεί να δημιουργήσει ένα έργο σύγχρονο που ξανασκέφτεται τις ιστορικές πηγές μέσα από την πρακτική της χορογραφίας. Είναι μια πρακτική που συμβαίνει σε όλες τις τέχνες, με διερευνητική διάθεση εξερευνά το παρελθόν και τους διαφορετικούς τρόπους κατανόησης των έργων δημιουργώντας ένα νέο έργο. Φέρνει στο προσκήνιο το παρόν στην διαδικασία διερεύνησης του παρελθόντος. Ή διαφορετικά, επεκτείνει το παρόν στο παρελθόν. 

Info στο Guide της Athens Voice εδώ.

Φωτογραφίες: Ελισάβετ Μωράκη 

Σχετικά με τη δημιουργό

Η Ίρις Καραγιάν είναι χορεύτρια και χορογράφος. Σπούδασε χορό στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα των Παραστατικών Τεχνών και του Πολιτισμού στο Goldsmith’s College του Λονδίνου. Έργα της έχουν παρουσιαστεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 2010 απέσπασε το 1ο βραβείο χορογραφίας Jarmila Jebrakowa στο New Europe Festival. Το έργο MOTHERS επελέγη από το διεθνές ευρωπαϊκό δίκτυο Aerowaves το 2013 και από το δίκτυο Dancenet Sweden το 2014 ενώ έχει παρουσιαστεί σε διάφορα Φεστιβάλ της Ευρώπης. Το ALASKA (2016), παραγωγή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση, παρουσιάστηκε στη Στέγη και στο Dansfabrik, Festival de Brest στη Γαλλία. Το πρόσφατο έργο της με τίτλο MOVING PARTS (MIRfestival 2016) είναι το έναυσμα και η εκκίνηση των MANUAL SOLOS.

Διδάσκει xορογραφία στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης και πραγματοποιεί το εργαστήρι κίνησης και ήχου για βλέποντες και μη βλέποντες στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος, Χορός χωρίς διακρίσεις, της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Συνεργάζεται με καλλιτέχνες του θεάτρου, της μουσικής, του κινηματογράφου και των εικαστικών τεχνών,  είναι μέλος του Συνδέσμου Χορού και συμπράττει στο CCP.

Πληροφορίες: Ίρις Καραγιάν, Ομάδα Χορού Ζήτα