Η πρόβλεψη του Μπεζάρ πως ο Α. Φωνιαδάκης θα γίνει μεγάλος χορογράφος βγήκε αληθινή
Διάσημος σε όλο τον κόσμο, ο Αντώνης Φωνιαδάκης χορογραφεί ως διευθυντής πλέον του μπαλέτου της ΕΛΣ τον «Γαλαξία», αναζητώντας την αρχή του κόσμου. Μαζί αναζητήσαμε την αρχή και τη συνέχεια της ζωής του.
Η πρόβλεψη του Μπεζάρ πως κάποτε θα γίνει μεγάλος χορογράφος βγήκε αληθινή. Διάσημος σε όλο τον κόσμο, ο Αντώνης Φωνιαδάκης χορογραφεί ως διευθυντής πλέον του μπαλέτου της ΕΛΣ τον «Γαλαξία», αναζητώντας την αρχή του κόσμου. Αναζητήσαμε την αρχή και τη συνέχεια της ζωής του.
«Έζησα ξένοιαστα παιδικά χρόνια, χωρίς καταπίεση, φόβο ή “μη”, σε μια φτωχική γειτονιά στην Ιεράπετρα της Κρήτης. Χωματόδρομος, και ανεμελιά – σαν γυφτάκι τριγύριζα συνέχεια στους δρόμους. Εκτός από τους γονείς ζούσα μαζί με τα αδέλφια μου, αγόρια και τα δύο. Στην εφηβεία τα πράγματα λίγο άλλαξαν. Ένιωθα μια δυσκολία να ενταχτώ στο σύνολο, ειδικά όταν επρόκειτο για πολλά παιδιά μαζί. Ήταν η περίοδος που έψαχνα τον εαυτό μου, τη σεξουαλικότητά μου. Αλλά ήταν κι η περίοδος όπου ζούσα στον κόσμο μου περισσότερο σε σχέση με παλιότερα και ίσως αυτό “βοήθησε” στο να με κοιτάζουν περίεργα.
Από τη χορογραφία του Αντώνη Φωνιαδάκη «Parenthesis» με την ομάδα Sydney Dance Company, Australia
>> Πολλές φορές υπήρξα δακτυλοδεικτούμενος. Έχω υποστεί μέχρι και bullying. Θυμάμαι μια φορά που είχα φορέσει κόκκινα αθλητικά μποτάκια –τα είχα αγοράσει αυθόρμητα, απλά γιατί μου άρεσαν–, πώς με είχαν κυκλώσει αγόρια στο σχολείο και με έβριζαν. Μια άλλη φορά χόρευα σαν τρελός σε ένα μπαρ και όταν βγήκα έξω ήρθε κάποιος και με χαστούκισε ή στο σινεμά με έδειρε ένας άλλος επειδή έτρωγα πασατέμπο. Όταν άρχισα χορό η συμπεριφορά των αγοριών χειροτέρεψε. Σήμερα είμαι 45 χρονών. Τότε η επαρχία ήταν άγρια και δεν ήταν εύκολη κατάσταση. Αλλά η οικογένειά μου πάντοτε με προστάτευε. Ωστόσο, ειλικρινά, όλα αυτά τα επεισόδια ποτέ δεν με στιγμάτισαν ώστε χρόνια μετά να σκάσουν ως ψυχολογικά προβλήματα.
>> Περπατούσα ώρες μόνος μου δίπλα στη θάλασσα, στα βουνά, κολυμπούσα για ώρες. Ένιωθα πάντοτε ασφάλεια στη φύση. Ζούσα απολαυστικές στιγμές. Πολλές φορές περπατούσα ακούγοντας pop από το γουόκμαν. Δεν είχα άλλα ακούσματα. Ό,τι ακούγαμε από το “Μουσικόραμα”! Αργότερα, στην εφηβεία, γνώρισα πιο underground τύπους και έμαθα την punk μουσική και όχι μόνο. Α, ναι, θυμάμαι και τότε που η μητέρα μου είχε αγοράσει ένα δίσκο της Kate Bush...
Από τη χορογραφία του Αντώνη Φωνιαδάκη «Selon Desir» με το Royal New Zealand Ballet
>> Οι γονείς μου διηγούνται πως από μικρός ήθελα να χορεύω. Ο παππούς μου ήταν οργανοπαίχτης, έπαιζε μαντολίνο, και πού με έχανες πού με έβρισκες στα πανηγύρια ήμουν και χόρευα. Όπως και όταν άκουγα ένα τραγούδι στο ραδιόφωνο. Όταν άρχισα να πηγαίνω στα clubs με την άδεια των γονιών μου του έδινα και καταλάβαινε. Για μένα αυτή η έξοδος σήμαινε χορός μέχρι τελικής πτώσεως. Εκτός από τους παραδοσιακούς χορούς όπου ακολουθούσα επ’ ακριβώς τα βήματα, σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις χόρευα τελείως ελεύθερα. Οκ, κάποιες φιγούρες τις αντέγραφα από τα video clips, αλλά όλο το υπόλοιπο ήταν δικό μου. Τελικά, τώρα που το σκέφτομαι, τα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια ήταν χρόνια ευμετάβλητης ενέργειας. Ειδικά το κορμί μου λειτουργούσε ως πομπός. Ακολουθούσε και τα καιρικά φαινόμενα που ήταν πάντα έντονα στην Ιεράπετρα. (γέλια)
>> Στα 18 μου το μόνο που ήξερα ήταν πως ήθελα να φύγω από εκεί και να έρθω Αθήνα. Ένας φίλος ήταν που μου είπε “αφού το μόνο που βλέπω πως σου αρέσει είναι να χορεύεις, γιατί δεν γίνεσαι επαγγελματίας χορευτής;”. Έτσι βρέθηκα σε ακρόαση στην Κρατική Σχολή Χορού, εγώ που δεν ήξερα καν πως υπήρχαν επαγγελματίες χορευτές. Με δέχτηκαν στη Σχολή και άλλαξε τελείως η ζωή μου.
>> Θυμάμαι πως από την υπερβολική πληροφορία και τον καταιγισμό των εικόνων, λόγω της ιδιοσυγκρασίας μου, πάθαινα συχνά εδώ στην Αθήνα περπατώντας στους δρόμους κρίσεις πανικού. Μπορεί να έφταιγε ο συνδυασμός κούρασης και καυσαερίου. Μάθαινα, μάθαινα, μάθαινα και κυρίως ένιωθα οικεία. Είχα γύρω μου ανθρώπους που αγαπούσαν το ίδιο πράγμα με εμένα. Σαν να βρήκα μια νέα οικογένεια.
>> Τότε ο μοντέρνος χορός ήταν ακόμα κάτι καινούργιο για την Ελλάδα. Ήταν η εποχή που άλλο ήταν η Ελλάδα και άλλο η Ευρώπη. Από τη μία όλο αυτό μας άνοιγε καινούργιους ορίζοντες, το αντιμετωπίζαμε αθώα και αγαπησιάρικα, απείχε όμως πολύ από τον τρόπο που ήδη από χρόνια δούλευαν έξω. Σήμερα, πλέον, βλέπεις μετά από τόσα χρόνια πόσο κακό έκανε η έλλειψη της κρατικής μέριμνας απέναντι στο χορό.
Από τη χορογραφία του Αντώνη Φωνιαδάκη «Antitesi» με την Compania Aterballetto
>> Όταν ξεκίνησα πίστευα πως ήμουν σχετικά μεγάλος για να ασχοληθώ με τον κλασικό χορό. Μετά συνειδητοποίησα πως είχα κάνει λάθος εκτίμηση. Αυτό το κατάλαβα στο εξωτερικό. Ήμουν στο πρώτο έτος της Κρατικής Σχολής, όταν έκανα ακρόαση για τη σχολή και τα μπαλέτα της Λωζάνης. Ο Μπεζάρ ήθελε να στελεχώσει το μπαλέτο του με χορευτές απ’ όλο τον κόσμο γι’ αυτό και έκανε ακροάσεις στις χώρες που παρουσίαζε δουλειά του. Πάλι στην ακρόαση πήγα από προτροπή φίλου μου. Απίστευτη ευτυχία που με επέλεξε. Όχι ότι δεν κάναμε στην Κρατική Σχολή πολλή δουλειά, αλλά κοντά στον Μπεζάρ τα βρήκα σκούρα. Ξυπνούσα στις 6.00 το πρωί και επέστρεφα σπίτι στις 20.30. Δεν μπορώ να ξεχάσω το πάθος του. Εκεί συνειδητοποίησα τι σημαίνει συνέπεια, αλλά και ποιότητα. Ο Μπεζάρ ήταν και ο πρώτος που μου εμπιστεύτηκε να κάνω την πρώτη χορογραφία μου. Θυμάμαι που μου ψιθύρισε στο αυτί «μια μέρα θα γίνεις μεγάλος χορογράφος». Μάλλον διέκρινε εκτός από την ποιότητα του χορευτή και τη δημιουργικότητα. Έτσι σ’ ένα επίσημο πρόγραμμά του με τίτλο «Η βραδιά του pas de deux» χορογράφησα ένα ντουέτο σε μουσική Μπαχ.
>> Δίπλα στον Μπεζάρ έμεινα για 4 χρόνια και ύστερα έκανα ακρόαση για την όπερα της Λιόν υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Λούκου. Εκεί έμεινα ως χορευτής –αλλά και χορογράφησα δύο φορές–, για έξι χρόνια. Έφυγα προκειμένου να δημιουργήσω τα δικά μου projects. Μια δουλειά μου στην όπερα της Γενεύης άνοιξε το δρόμο για να συνεργαστώ και με άλλες διάσημες ομάδες. Από εκείνη την εποχή ξεχωρίζω τη συνεργασία μου με τον Ιάπωνα Saburo Teshigawara, στον οποίο οφείλω πολλά.
Από τη χορογραφία του Αντώνη Φωνιαδάκη «Links» με το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
>> Στην Ελλάδα υπάρχουν παιδιά που είναι τρελαμένα με το χορό, όπως υπάρχουν και χορευτές αξιώσεων. Το ότι δεν έχει ο χορός την πορεία που θα του άξιζε, πιστεύω ακράδαντα πως είναι αποτέλεσμα έλλειψης ενδιαφέροντος από την πλευρά του κράτους. Για να στηθεί μια βιομηχανία χορού δεν αρκούν μόνο τα μικρά σχήματα και τα σποραδικά projects. Θέλει συνεχή παρουσία και δουλειά. Θέλει οικονομική ενίσχυση. Το μόνο σώμα, αυτή τη στιγμή, που μπορεί να παράγει χορό όλο το χρόνο είναι αυτό της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και είμαι ευτυχής που σήμερα έχω θέση σε αυτή.
>> Δεν ξέρω να σου απαντήσω γιατί το μπαλέτο της Λυρικής δεν έχει ξεχωρίσει ή δεν έχει δώσει κάποια τόσο αξιομνημόνευτη μέχρι σήμερα παράσταση. Δεν έχω παρακολουθήσει και το ρεπερτόριό της για να έχω άποψη, αφού μέχρι πρότινος δούλευα κυρίως στο εξωτερικό. Ένα θέμα που ανέκαθεν γνώριζα πως υπάρχει στην Ελλάδα είναι η ανεύρεση νέων ταλέντων. Ο κλασικός χορός χρειάζεται συνεχώς νέα ταλέντα – δυστυχώς είναι και ένα επάγγελμα όμηρος της ηλικίας. Σε μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα δεν έχεις αυτό το περιθώριο να ανακαλύπτεις νέα ταλέντα ώστε να ανανεώνεις συνεχώς το φυτώριό σου.
>> Μέχρι πρότινος ήμουν μόνο δημιουργός. Τώρα ως διευθυντής πρέπει να αποκωδικοποιήσω όλες τις παραμέτρους. Ενάμιση μήνα είμαι ουσιαστικά στη Λυρική και δεν πιστεύω πως έχω να αντιμετωπίσω κάτι το αδύνατο. Το μπαλέτο της Λυρικής έχει τη δύναμη να πάει μπροστά. Νομίζω έτσι κι αλλιώς πως όλοι έχουμε συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να αλλάξουμε προκειμένου να προχωρήσουμε. Πάντως ο ρόλος ενός καλλιτεχνικού διευθυντή, με το όραμά του, έχει μεγάλη σημασία.
>> Τα χρόνια ενός χορευτή χωρίζονται στα πρώτα, στα μεστά και στα βήματα προς αποχώρηση. Εντάξει, είναι ένα θέμα αυτό στη Λυρική καθώς υπάρχουν σήμερα χορευτές άνω των 45. Θέλει όμως μια πολύ προσεχτική αντιμετώπιση αυτών των χορευτών. Δεν πιστεύω πως πρέπει να γίνουν βίαιες και άκομψες κινήσεις εις βάρος τους, αν και πρέπει να υπάρχει ανανέωση. Σε σχέση με τις δικές μου χορογραφίες μπορώ να εκμεταλλευτώ τις ιδιότητες όλων των χορευτών. Όμως, στη Λυρική δεν ήρθα για να χορογραφώ μόνο εγώ, αλλά και να “υποδέχομαι” κι άλλους χορογράφους του κλασικού ή του νεοκλασικού ρεπερτορίου. Πρέπει να δημιουργήσω ένα πρόγραμμα που θα δώσει την ευκαιρία και στους χορευτές να δοκιμάσουν διαφορετικές… γεύσεις χορογραφιών.
Από τη χορογραφία του Αντώνη Φωνιαδάκη «Horizons» με την ομάδα Cedar Lake Contemporary Company USA
>> Στα 33 μου σταμάτησα να δουλεύω ως χορευτής γιατί ένιωσα πως θέλω να κάνω τη μεταβίβαση στην πλευρά των χορογράφων. Επειδή γνώριζα πως για να το καταφέρεις μπορεί να σου πάρει μια πενταετία έως εξαετία, σκέφτηκα πως έπρεπε να το προσπαθήσω νωρίς. Για μια χορογραφία μπορούν να υπάρξουν πολλά και διαφορετικά ερεθίσματα. Από μια μουσική, μια ιδέα, μια εικόνα ή μια μαθηματική ανάλυση του χώρου και πώς θα τον καταλάβουν τα σώματα, από μια εικαστική προσέγγιση σ’ ένα αντικείμενο...
>> Για μένα δεν υπάρχει η έννοια της επιστροφής. Για μένα όλη η ζωή μου είναι σταθμοί. Σταθμός είναι και η Ελλάδα. Μετά συμβαίνει και το άλλο. Όταν χορογραφώ κλεισμένος σε ένα στούντιο νιώθω οικουμενικός.
>> Η πρώτη συνεργασία του Εθνικού Θεάτρου με την Εθνική Λυρική Σκηνή, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου ως διευθυντής Μπαλέτου της ΕΛΣ, με οδήγησε στην έρευνα της αρχής των πραγμάτων, της “stelliferous era”, που σημαίνει κάτι σαν “αστερογενής εποχή”. Ο όρος περιγράφει την εποχή του σύμπαντος που διανύουμε κατά την οποία η ύλη μετατράπηκε σε αστέρια και γαλαξίες, συνεπώς κατά την οποία γεννήθηκαν ο ήλιος μας και το αστρικό σύστημα που τον περιβάλλει. Η παράσταση “Γαλαξίας” επιχειρεί να εξερευνήσει την προσπάθεια του ανθρώπου να ορίσει ό,τι γνωρίζει και ό,τι ερευνά. Μέσα από τις συνθέσεις των Ξενάκη, Λίγκετι, Ταρίντ, μέσα από το λόγο των ηθοποιών και την κίνηση των χορευτών, η παράσταση “Γαλαξίας” έρχεται αντιμέτωπη με τα μεγάλα ερωτήματα του ανθρώπου, χωρίς να προσπαθεί να δώσει απαντήσεις.
«Γαλαξίας» σε χορογραφία Αντώνη Φωνιαδάκη. Μια συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου και της ΕΛΣ
>> Ένας χορογράφος μετράει τα άστρα και προσπαθεί να ονειρευτεί, να χαθεί εκεί, να δει τη μαγεία που κρύβεται, να ξεχάσει την κακία των ανθρώπων, όλα αυτά που μας καταστρέφουν. Είναι άσχημο που ζούμε σε μια εποχή όπου ο άνθρωπος έχει γίνει ο μεγαλύτερος εχθρός μας. Ζω εδώ, ξέρω τι συμβαίνει, αλλά προτιμώ το ταξίδι στο υποσυνείδητο, σε πράγματα που έχουν να κάνουν με πιο πνευματικές αναζητήσεις. Δεν μου αρέσει να αναμασώ με την τέχνη μου πράγματα που ζούμε. Έχω αλλεργία σε όσους δηλώνουν πως κάνουν πολιτικοποιημένη τέχνη. Τι σημαίνει αυτό; Η τέχνη από μόνη της είναι μια πολιτική πράξη κι αυτό φτάνει».
Διαβάστε εδώ το κείμενο της Λένας Ιωαννίδου, που παρακολούθησε τις πρόβες του «Γαλαξία»
12°
