Ένα μουσικό ταξίδι επιστροφής σε δύο γλώσσες, ξεκινά την Τρίτη στις 8 του Νοέμβρη. Εμπνευσμένο από την Οδύσσεια του Ομήρου αλλά και κάθε νόστο, έχει αφετηρία του το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Λέξεις επί σκηνής».
Η Φένια Παπαδοδήμα, με την διπλή της ταυτότητα ως ηθοποιός και συνθέτης, παρουσιάζει την παράσταση «Είμαι ο Οδυσσέας | Je suis Ulysse». Με την μουσική συνοδεία του Grace Flowers Quintet, εκείνη και η ανερχόμενη γαλλίδα ηθοποιός, Anne Cantineau, ζωντανεύουν, σε ελληνικά και γαλλικά, σύγχρονα λογοτεχνικά κείμενα με θέμα τον νόστο, αλλά και αποσπάσματα της Οδύσσειας.
Η βραδιά θα ξεκινήσει με ανοικτή συζήτηση πάνω στα θέματα Ψυχή και Πόλις –Νόστος και Οδύσσειες. Κοινό και διοργανωτές μπορούν να εκφράσουν απόψεις, να ανταλλάξουν μνήμες και ανησυχίες. Σε συνεργασία με το Elaionas Festival, ομιλητές θα είναι ο Νίκος Ξυπολητάς, Δρ. Κοινωνιολογίας με ειδίκευση σε θέματα εργασίας και μετανάστευσης, ο Άρης Ασπρούλης, ΥΔ Κοινωνιολογίας και Διευθυντής Επικοινωνίας και Προβολής του Θεάτρου Τέχνης, καθώς και οι καλλιτεχνικοί διευθυντές του Elaionas Festival, Γιώργος Παλαμιώτης και Φένια Παπαδοδήμα.
Όπως σχολιάζουν οι υπεύθυνοι, «Ο νόστος είναι το ακαταμάχητο πλοίο του Οδυσσέα. Αυτό με το οποίο διασχίζει τον ωκεανό με τις βαθιές ροές για να φτάσει στη Νέκυια, το νησί των νεκρών. Είναι το μαύρο σκαρί που τον φέρνει πίσω ζωντανό, στο φως, για να ιστορήσει όλα αυτά που έμαθε και είδε γύρω του. Ο νόστος είναι η κινητήρια δύναμη που διέπει όλη την Οδύσσεια, είναι η επιθυμία κάθε ξεριζωμένου να συνδεθεί με τις ρίζες του.
Είναι η ίδια δύναμη της μνήμης που εμφυσά η θεά Αθηνά στον Τηλέμαχο, η μνήμη του πατέρα του, για να τον έχει συνεχώς στον νου του. Η Μνημοσύνη, η μητέρα των μουσών, αυτή που των ανθρώπων όλων συγκρατεί τον νου με τις ψυχές συντροφιασμένο, που αυξάνει τον στέρεο , πανίσχυρο λογισμό των θνητών, αυτή είναι και η μητέρα του νόστου.
Ο καθένας μας είναι ένας Οδυσσέας που ταξιδεύει στο χρόνο, νοσταλγός της επιστροφής, με ή χωρίς συντρόφους. Ο ανθρώπινος νους όμως έχει την δυνατότητα ν’ ανασκευάζει διαρκώς το σενάριο της επιστροφής. Επιστροφή που και σε τι;
Στο ομηρικό έπος η έννοια του σπιτιού είναι απόλυτα σαφής, ως γεωγραφικός τόπος και ως εσώτερη πατρίδα, το νησί η Ιθάκη, ο θρόνος του, η γυναίκα του η Πηνελόπη, το συζυγικό κρεβάτι του σκαλισμένο στη ρίζα μιας ελιάς. Όσο κι αν θεωρήσουμε μεταφορικές όλες αυτές τις απολήξεις του νόστου του Οδυσσέα, δεν μπορούμε παρά να νιώσουμε, πως στη σύγχρονη πραγματικότητα, η ίδια η έννοια της ρίζας, της πατρίδας, του σπιτιού, του τόπου όπου ανήκει κάποιος, έχει αλλοιωθεί, έχει θαμπώσει, έχει μεταλλαχθεί. Σαν μην έχουνε οι λέξεις πια μανδύα αλληγορικό.
Από τον ξεριζωμό εκατομμυρίων προσφύγων που συνεπάγεται απώλεια της μητρικής τους γλώσσας -της μοναδικής αληθινής πατρίδας κατά την φιλόσοφο Χάνα Άρεντ- μέχρι τους απλούς μετανάστες που αυτοεξορίζονται ή ακόμα και το υπαρξιακό κενό που βιώνουν οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων, κι αυτοί ξεριζωμένοι ουσιαστικά από κάποια άλλη πατρίδα, η αναζήτηση του σπιτιού, του τόπου όπου νιώθει κανείς ότι ανήκει, μπορεί να χαραχθεί με εκατοντάδες διαφορετικές διαδρομές.
Στη μητρική γλώσσα, σα δεύτερη πατρίδα, εμείς προσθέτουμε τη μουσική, αυτή με την οποία μεγάλωσε κάποιος.
Αυτό το βράδυ, θ’ αφήσουμε τη μουσική και τις λέξεις να μας οδηγήσουν στο μυστήριο του νόστου, αγγίζοντας τις διαφορετικές πτυχές του, μέσα από κείμενα της αρχαίας και σύγχρονης ελληνικής και γαλλικής λογοτεχνίας, από τον Όμηρο και τους ορφικούς ύμνους μέχρι την Χάνα Άρεντ, τον Ζακ Λακαριέρ, την Μπαρμπαρά Κασσέν, τον Χρήστο Αγγελάκο και τον Ζαφείρη Νικήτα. Αυτό το ταξίδι το οδηγεί η μουσική, το αληθινό μας σπίτι, το υγρό στοιχείο, το ίδιο το κύτταρο του νόστου που συνδέει νοητά τους νοσταλγούς όλου του κόσμου σε όλους τους αιώνες».
Σύλληψη - Επιλογή κειμένων – Μουσική - Ερμηνεία: Φένια Παπαδόδημα
Ανάγνωση κειμένων: Anne Cantineau & Φένια Παπαδόδημα
11°
