Εικαστικα

We are proud!

Δύο Έλληνες street artists, o Billy Γρυπάρης και ο Μανώλης Αναστασάκος, υπογράφουν ένα από τα μεγαλύτερα γκράφιτι της Κολωνίας, έναν τοίχο 36 μ. μήκους και 6 μ. ύψους, με τις ευλογίες των αρχών.

Ηρώ Παρτσακουλάκη

ΤΕΥΧΟΣ 582

13.09.2016, 17:30 4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Mετά το αποκριάτικο άρμα του Α. Τσίπρα στο ξακουστό καρναβάλι της Κολωνίας, εδώ κι ένα μήνα φιλοξενείται στο κέντρο της τέταρτης μεγαλύτερης πόλης της Γερμανίας ένας… τσολιάς! Με βάση αυτά τα στοιχεία, μπορεί ενδεχομένως να προκύπτει μία ιδιότυπη σχέση μεταξύ Κολωνίας κι ελληνικής πραγματικότητας. Ωστόσο, δύσκολα θα πίστευε κανείς ότι δύο Έλληνες μπορούν να ζωγραφίσουν έναν ολόκληρο τοίχο της γερμανικής πόλης με τη συγκατάθεση των αρχών. Στην Ελλάδα, η πιθανότητα να χορηγηθεί ποτέ επίσημη άδεια για γκράφιτι αγγίζει τα όρια του παραλόγου, γεγονός που οι Billy Gee και Μανώλης Αναστασάκος γνωρίζουν καλά. Γι’ αυτό εκείνοι ξενιτεύτηκαν και σήμερα αφηγούνται την ιστορία πίσω από το ελληνικό γκράφιτι που χάρισαν σε δρόμο της Κολωνίας.

Οι καλλιτέχνες

Ήταν τέλος Ιουνίου όταν ο John Iven από τους Colour Revolution (μια από τις πιο δημιουργικές ομάδες street art παγκοσμίως) επισκέφτηκε τον εικαστικό Μανώλη Αναστασάκο στο εργαστήριό του στην Αθήνα. Λόγος της καλοκαιρινής επίσκεψης; Oι δουλειές, που αυτή τη φορά είχαν διεθνείς βλέψεις αφού ένας τοίχος στο κέντρο της Κολωνίας, δίπλα στον κεντρικό σταθμό των τρένων της πόλης, έπρεπε να καθαριστεί από τις μουτζούρες, τα «ταγκς» και τα γκράφιτι και να ξαναβαφτεί. Αφού λοιπόν μπήκαν σε τάξη τα βασικά, αποφασίστηκε να γίνει σε αυτόν τον τοίχο κάτι αμιγώς ελληνικό σε σχέση με τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια της κρίσης. Μπήκε αυστηρό χρονοδιάγραμμα και το ραντεβού ανανεώθηκε για τέλη Αυγούστου στη Γερμανία.

«Αμέσως ενημέρωσα το φίλο και συνεργάτη τα τελευταία 18 χρόνια Billy Gee και χωρίς δεύτερη σκέψη η απάντησή του ήταν –όπως πάντα–θετική. Έτσι λοιπόν πήγαμε να κάνουμε οι δυο μας τον τοίχο στη Γερμανία. Προσωπικά πάντα ήθελα να κάνω ένα έργο σαν αυτό στην Ελλάδα» λέει ο Μανώλης Αναστασάκος, που εξηγεί γιατί η θεματολογία του δεν βοηθούσε «μιας και κανείς δεν ήθελε στον τοίχο του κάτι ανάλογο. Αν σκεφτεί κανείς το μέγεθος του έργου, θα πρέπει να γίνει νόμιμα και με τη συγκατάθεση του εκάστοτε δήμου ή κράτους. Στη χώρα μας όμως δεν εμπιστεύονται ούτε την κρίση σου, ούτε τις σπουδές και τα πτυχία σου, ούτε καν τη δύναμη της εικόνας. Ως προϋπόθεση τίθενται σχεδόν πάντα, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, τα εξής: να πρόκειται για κάτι θετικό, αισιόδοξο που δεν θα προκαλεί. Έτσι όμως είναι σαν να προσβάλλεις μια ολόκληρη εποχή. Λες και περνάμε μέλι γάλα στον τόπο μας και το μόνο που μας λείπει είναι τα ουράνια τόξα και τα λουλούδια. Θα έρθει μια μέρα, ελπίζω, που ο τόπος εδώ θα συνέχει μέσα του όσες “Γκερνίκα” ορίζουν οι καλλιτέχνες του».

Η παρότρυνση ήρθε από τον Billy Γρυπάρη, o οποίος γνωρίζοντας καλά τις συνθήκες εδώ αλλά και τον «δύστροπο Έλληνα» πρότεινε να εξετάσουν τις πιθανότητες δημιουργίας του έργου στη Γερμανία. «Ως γνήσιοι Έλληνες, επηρεασμένοι από γραφειοκρατίες, άδειες και αδιέξοδα, ρωτήσαμε αν το έργο αυτό είναι οk για την Κολωνία και η απάντηση μας εξέπληξε, επιβεβαιώνοντας παράλληλα τα αιώνια κωλύματα της ελληνικής πραγματικότητας. Το πολιτικό πρόσωπο της Γερμανίας που μας παρείχε την άδεια χρήσης του τοίχου απάντησε με λόγια που οι συμπατριώτες μας δεν συνηθίζουν. Ακούσαμε αποσβολωμένοι ατάκες όπως «μα εσύ είσαι ο καλλιτέχνης και εσύ ξέρεις τη δουλειά σου καλύτερα από εμένα», «να κάνεις ό,τι καταλαβαίνεις και θες να πεις», «δεν μπορώ εγώ ως πολιτικός να διαβάλλω ένα καλλιτεχνικό έργο, δεν έχω τα φόντα για να κάνω κάτι τέτοιο» και άλλα τέτοια σοκαριστικά, ώσπου η συζήτηση κατέληξε στο ανήκουστο «ελάτε και κάντε ό,τι θέλετε»».

Η επιφάνεια του τοίχου πριν την επέμβαση

23 Αυγούστου οι δύο street artists κάνουν τσεκ ιν και πετούν για Κολωνία. Με το που φτάνουν, πιάνουν δουλειά σχεδόν αμέσως. Κι εκεί που οι φίλοι Γερμανοί υπολόγιζαν ότι η ολοκλήρωση του έργου θα χρειαστεί 20 με 25 μέρες, εκείνοι μέσα σε 7 το είχαν παραδώσει. Τα κάνει αυτά καμιά φορά η σπιρτάδα, αφού στόχος είναι να τελειώσουν οι υποχρεώσεις για να πάρει σειρά η τέρψη. Με πολύ κόπο ο τοίχος ολοκληρώθηκε και οι δύο φίλοι ξεχύθηκαν στα υπέροχα μουσεία της πόλης για έμπνευση και δημιουργική χαλάρωση. Το αποτέλεσμα μιας υπέροχης εμπειρίας και της συνεργασίας μιας πολύ δυνατής ελληνικής ομάδας με μια εξίσου δυνατή γερμανική; Το έργο με τίτλο «PROUD?» (Περήφανος;) λέει τα πάντα για την Ελλάδα.

Οι καλλιτέχνες εξηγούν το κόνσεπτ του έργου τους: «Ένας Έλληνας γίγαντας με παραδοσιακή στολή φορώντας φουστανέλα στέκει αγέρωχος. Κοιτάει μακριά και αφουγκράζεται το μέλλον. Δίπλα του... ο μοναδικός του σύντροφος. Ένα smile που στη θέση των ματιών του έχει το ευρώ και το δολάριο. Ένα χαμόγελο που κρύβει μέσα του τα λεφτά που δεν έχουμε και που ποτέ δεν θα βρούμε. Είναι άλλωστε ηλίου φαεινότερο ότι δεν είναι βιώσιμη η οικονομία μας. Εμείς το έχουμε καταλάβει... αυτοί οι υπόλοιποι να δούμε πότε θα το καταλάβουν. Ο Έλληνας –και σίγουρα ο εκάστοτε πολίτης του κόσμου αυτού– έχει μπερδέψει την ασφάλεια με την ευτυχία. Άραγε, αν αποκτήσουμε όλα τα λεφτά που επιθυμούμε, θα είμαστε επιτέλους ευτυχισμένοι; Θα είμαστε περήφανοι που ακολουθήσαμε τις προσταγές των χρηματιστηρίων του πληθωρισματικού κόσμου μας;».

Το περιβάλλον των δύο αυτών χαρακτήρων μοιάζει φαινομενικά ασύμπτωτο. «Μια παλιά ασπρόμαυρη φωτογραφία του Πειραιά πριν από δεκάδες χρόνια. Το λιμάνι της χώρας που συμβολίζει το εμπόριο μα και το ταξίδι. Οι δρόμοι κόκκινοι, σαν από αίμα. Μια έντονη αντίθεση του ασπρόμαυρου τοπίου με τη θερμή παλέτα του υπόλοιπου έργου. Ένα σχόλιο για την κρίση στην Ελλάδα και τον κόσμο. Ως πότε πρέπει να ταλαιπωρούνται οι άνθρωποι για ένα καλύτερο μέλλον; Πότε θα σταματήσουν οι ειδήσεις να δείχνουν νεκρά παιδιά και αίμα στους δρόμους επειδή τα κράτη δεν έχουν κοινωνικό χαρακτήρα; Πόσο περήφανοι είμαστε για όλα αυτά; Δεν ξέρω την απάντηση αλλά ελπίζω ότι έργα σαν αυτό ενεργοποιούν την κριτική σκέψη του θεατή. Δεν είναι έργα μαξιλάρια αλλά έργα ξυπνητήρια που δεν αναμασώνται στις τηλεοράσεις φιλτράροντας το νόημά τους. Ένα έργο, λοιπόν, αμιγώς ελληνικό, με κοινωνικοπολιτικό σχόλιο. Χωρίς τα ενδιάμεσα φίλτρα επικοινωνίας του κάθε κράτους. Ένα έργο του δρόμου που εκφράζει μια ολόκληρη εποχή από την Ελλάδα στη Γερμανία τού σήμερα. Όλα αυτά με αγάπη και διάθεση για ένα καλύτερο μέλλον για όλους τους ανθρώπους».