Λίγο πιο πάνω απ’ το λιμάνι, η Μαυρομιχάλη και οι γύρω δρόμοι –άδειοι σχεδόν– εξακολουθούν να «φωνάζουν» το παρελθόν τους. Σαν μια χορτασμένη ζωή που αφέθηκε στο πέρασμα του χρόνου, αλλά δεν έπαψε να μαρτυρά με το βλέμμα τις ένδοξες μέρες που ήρθαν και παρήλθαν, τα άδεια κτίρια δίνουν στη γειτονιά μια αδιόρατη ενέργεια. Τα εγκαταλελειμμένα εργοστάσια, οι παλιές βιοτεχνίες και τα γύρω στενά φέρνουν εικόνες από το «10» του Καραγάτση, τα «Κόκκινα φανάρια» του κινηματογράφου και μια παλιά Αθήνα που οργιάζει στη φαντασία των περαστικών. Ποιος συνεχίζει να περνά όμως από το ξεχασμένο βιομηχανικό τοπίο του Πειραιά και τι απέγιναν όλα αυτά τα μεγαθήρια της παλιάς Ελλάδας που έκανε κάποτε τα πρώτα της επιχειρηματικά και βιομηχανικά βήματα;
Σε μία έκταση 1.100 τ.μ. οι παλιές εγκαταστάσεις της καπνοβιομηχανίας «Παπαστράτος» ξεσκονίζονται και ανοίγουν ξανά τις σκουριασμένες γκαραζόπορτες. Μπορεί οι μηχανές να έχουν κλείσει από το 2008, όταν τα γραφεία και το εργοστάσιο της εταιρείας μεταφέρθηκαν στον Ασπρόπυργο, αλλά το παλιό Λιθογραφείο στον Πειραιά ανοίγει ξανά τις πόρτες του με μία σύγχρονη και industrial όψη που ποτέ δεν φανταζόταν να αποκτήσει. Τρεις χώροι μεταμορφώνονται για τον εορτασμό των 85 χρόνων της εταιρείας. Θυμούνται το παρελθόν, θαυμάζουν το παρόν και οραματίζονται το μέλλον.
«Η επιτυχία ή η αποτυχία εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ποιότητα εκείνου ή εκείνων που βρίσκονται επικεφαλής και ξέρουν να επιβάλλονται». Αυτά είναι τα λόγια του Ευάγγελου Παπαστράτου με τα οποία ξεκινά η περιήγηση στο μουσείο που έχει στηθεί στον Πειραιά και αφηγείται την ιστορία της εταιρείας. Ανάμεσα σε αυθεντικά ξύλινα καρότσια που χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά των καπνών στο παλιό εργοστάσιο, βλέπεις τα λογιστικά βιβλία –δεκαετίας του ’30– και την τέχνη των πακέτων από τον Άσσο μέχρι το πρώτο Marlboro, όταν έπαψε να εισάγεται και ξεκίνησε η εγχώρια παραγωγή του. H αρχή έγινε το 1906 με 3.000 δρχ. δανεικές, όταν ο Ευάγγελος Παπαστράτος σε ηλικία 22 ετών ίδρυσε με τον Σωτήριο Αυγερινό την Εταιρεία «Αυγερινός & Παπαστράτος». Με κεφάλαιο 6.000 δρχ. εξ αδιαιρέτου, ο αυτοδημιούργητος Κεφαλλονίτης Αυγερινός και ο «παππούς» Παπαστράτος σηματοδοτούν κατά κάποιον τρόπο την έναρξη της βιομηχανικής ιστορίας της Ελλάδας.
Το 1913 ο Αυγερινός αρρωσταίνει και φεύγει από τη ζωή. Η εταιρεία μετονομάζεται σε «Αφοί Παπαστράτου» από τον Σωτήρη και τον Ευάγγελο, ενώ πολύ σύντομα μπαίνουν στη διοίκηση και τα άλλα δύο αδέλφια, ο Ιωάννης και ο Επαμεινώνδας. Έρχεται ο πρώτος πόλεμος, η μικρασιατική καταστροφή και άλλα πολλά, η εταιρεία όμως συνεχίζει ακάθεκτη. Ο Ελ. Βενιζέλος εγκαινιάζει τον Μάιο του 1931 το εργοστάσιο στον Πειραιά, αρχίζουν οι εξαγωγές, το όραμα μεγαλώνει και ο Παπαστράτος μπαίνει στις τσέπες και τα σπίτια της Ελλάδας. Έρχεται ο Άσσος στην κόκκινη κασετίνα, το Sante το 1997, μέχρι που το 2003 το τοπίο αλλάζει. Η εταιρεία εξαγοράζεται από τη Philip Morris International, το 2008 αλλάζει λιμάνι και μεταφέρεται στον Ασπρόπυργο, όπου μέχρι σήμερα συνεχίζει, πιστή στο όραμα της οικογένειας Παπαστράτου.
Κι ενώ έχεις χαθεί στις αναμνήσεις του εκθεσιακού χώρου, ο «Προορισμός Παπαστράτος», ο πολυχώρος με τον οποίο η εταιρεία γιορτάζει τα γενέθλιά της σου δείχνει το δρόμο προς το μέλλον. To Sante δεν το βρίσκεις πια στα περίπτερα, αλλά το ηλεκτρονικό iQOS είναι στα προσεχώς. Διασχίζοντας τον ακάλυπτο με το καφέ μεταξύ των τριών κτιρίων το σκηνικό γίνεται απολύτως industrial, σαν μοντέρνο loft στο Βερολίνο, και μιλά για όσα πρόκειται να αλλάξουν το τοπίο της καπνοβιομηχανίας.
Η εταιρεία στις 6 Σεπτεμβρίου παρουσίασε το έργο της σε μία μεγάλη γιορτή, ζωντάνεψε τους χώρους του πρώην εργοστασίου και παρουσίασε σε πλήθος εκπροσώπων του πολιτικού, καλλιτεχνικού, επιχειρηματικού και δημοσιογραφικού κόσμου το νέο ηλεκτρονικό τσιγάρο.
Στους χώρους που σχεδιάστηκαν για την παρουσίαση των δραστηριοτήτων της PMI η ζωή συνεχίζεται και μετά τη μεγάλη γιορτή. Οι σύγχρονες αίθουσες χωρητικότητας άνω των 600 ατόμων και το σύνολο των υποδομών με τις μεγάλες επιφάνειες προβολών, χώρων υποδοχής και δυνατότητα εκμετάλλευσης τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό των κτιρίων, θα διατίθενται δωρεάν μέχρι τον Ιανουάριο για εταιρικές εκδηλώσεις και συνέδρια.
Η έκθεση εξετάζει θέματα αλλαγής και μεταμόρφωσης, αναστοχαζόμενη την καλλιτεχνική πορεία του καλλιτέχνη, η οποία συνδέεται άρρηκτα με το πλούσιο πολιτιστικό και μουσικό περιβάλλον του Βερολίνου
Ανακαινισμένα μουσεία, καινοτόμες Μπιενάλε κι επικές αναδρομικές εκθέσεις, σε μια χρονιά που υπόσχεται να αναδιαμορφώσει τον παγκόσμιο χάρτη της Τέχνης
