Charles & Ray Eames

Ανάγκη

Στον 21ο αιώνα το ντιζάιν αναζητά νέες ισορροπίες ανάμεσα στο «χρηστικό» και το «αισθητικό», την κατασκευή επίπλων και τη δημιουργία γλυπτών.

Οι μορφές εργασίας που αναπτύσσει είναι πολυδιάστατες, ερευνητικές, εξελισσόμενες, τύπου «ανοιχτού λογισμικού», και τα προϊόντα τους ανταποκρίνονται ευθέως, αν και αναπάντεχα, δημιουργικά, στην πραγματικότητα των υλικών και τις συγκεκριμένες απαιτήσεις της κοινωνίας των πολιτών. Στον 20ό αιώνα ένα ζευγάρι αρχιτεκτόνων και ντιζάινερς προοικονόμησε πολλές από τις σημερινές εξελίξεις και για τέσσερις δεκαετίες συγκρότησε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σώματα έργου αποτελούμενο από μοναδικά έπιπλα, αρχιτεκτονικά πρωτότυπα, ερευνητικά φιλμ, πρωτοπόρες εκθέσεις και πολύτιμα φωτογραφικά αρχεία.

Το ζευγάρι των Charles & Ray Eames αντιμετώπισε τον κόσμο με περιέργεια, φαντασία και ευθύνη και συνέδεσε έτσι τα κομμάτια του σαν χαρακτήρες σε ένα μεγάλο αφήγημα. Στην εξέλιξη του αφηγήματος αυτού, στην κατανόηση της διαδικασίας του ντιζάιν σύμφωνα με τους Eames, η έννοια της «ανάγκης» είναι κλειδί και η ευρηματική παιδαγωγική ο τρόπος καθημερινής εφαρμογής του. Η σκέψη και πρακτική τους, όπως έχει επιτυχώς παρατηρηθεί, είναι της φύσης των φράκταλς: αποσπασματική, θραυσματική αλλά συγκροτημένη σε ένα σύνολο γεωμετρικών ιδιοτήτων και σχέσεων εγγενών μηχανισμών μορφογένεσης. Οργανική διαδικασία όπου το ένα πρότζεκτ οδηγούσε απολύτως φυσικά στο άλλο, διευρύνοντας, αλλάζοντας, εξελίσσοντας την ίδια τη φύση του ντιζάιν.

House - After Five Years of Living, Charles and Ray Eames, 1955

Παιχνίδι

Αν το παιχνίδι βρίσκεται στη βάση κάθε δημιουργίας από την αρχή του κόσμου και ειδικότερα στη συγκρότηση κοινωνικών δομών και επιστημονικών ανακαλύψεων, οι Eames είναι εκείνοι που εμπέδωσαν και δημιούργησαν μορφές του «παίζειν» όσο κανείς άλλος στο πεδίο τους, συνδέοντας το παρελθόν με το μέλλον, εμπλέκοντας ανθρώπους από πολλά δημιουργικά πεδία σε παραγωγικές σχέσεις και ανταλλαγές. Τα παιχνίδια τους συνάρπαζαν για την οικονομία με την οποία μετέδιδαν υψηλά νοήματα και την ευχαρίστηση με την οποία περιέβαλαν σημαντικά μαθήματα. «Πάρε την ευχαρίστησή σου σοβαρά» ήταν μια από τις αρχές λειτουργίας του Eames Office. Το 1973 ένας φυσικός επιστήμονας της IBM, o Leo Esaki, κέρδισε το βραβείο Nobel. Όντας δημιουργικοί σύμβουλοι της IBM, οι Eames σχεδίασαν το δώρο με το οποίο τιμήθηκαν οι βραβευμένοι της χρονιάς εκείνης. Έφτιαξαν μια τράπουλα με εικόνες σχετικές με τον Νεύτωνα και τις ανακαλύψεις του πάνω στο μοντέλο της σειράς «House of Cards» που είχαν ξεκινήσει από τις αρχές της δεκαετίας του ’50. Με εικόνες από τον κόσμο της φύσης και της γνώσης και σε εκατοντάδες πιθανούς συσχετισμούς, η σειρά αυτή είχε γίνει εξαιρετικά δημοφιλής, σε διαφορετικά μεγέθη, ως μοντέλο σύνθεσης του σύμπαντος και άσκηση πάνω στους νόμους της βαρύτητας και της ισορροπίας, αναπαράγεται ακόμη από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης και τη Vitra.

O Charles και η Ray Eames στο σετ της ταινίας «Toccata for Toy Trains», 1957, στο στούντιο του Eames House.

Σύμφωνα με τον ίδιο τον Charles Eames: «Τα παιχνίδια δεν είναι στα αλήθεια τόσο αθώα όσο δείχνουν. Ως κατασκευές και δράσεις, τα παιχνίδια είναι προοίμια σοβαρών ιδεών». Το 1970 είχε ανοίξει σειρά ομιλιών του στο Πανεπιστήμιο Harvard κατακρίνοντας την καταναλωτική μανία του αμερικάνικου κοινού, καλώντας το να γίνει ενεργός συμμέτοχος στη διαμόρφωση του υλικού πολιτισμού και να επαναπροσδιορίσει τις επιθυμίες του. Η σειρά «The new Covetables» («Τα νέα Επιθυμητά»), που με χιούμορ παρουσίασε, δεν ήταν μια σειρά προϊόντων, αλλά μια σειρά ιδεών, μοντέλων σκέψης και εργαλείων πρακτικής εφαρμογής τους. Το νόμισμα στην επικράτειά τους δεν ήταν παρά η ικανότητα καθενός να διαθέτει τον εαυτό του κατά βούληση και προτεραιότητα.

Ταινίες - δοκίμια 

Φωτογραφίες - σημειώσεις

Εξαιρετικά αναγνωρίσιμα λόγω της ευρείας κυκλοφορίας τους, τα έπιπλα των Eames δημιουργήθηκαν πάνω στην αρχή «Το καλύτερο για τους περισσότερους με λιγότερα» και έκαναν επαναστατική χρήση φτηνών υλικών και δομικών, λειτουργικών εφαρμογών. Ίσως λιγότερο γνωστό εκτός Αμερικής αλλά εξίσου σημαντικό είναι το έργο τους σε μια σειρά από φιλμικά δοκίμια που συνέθεσαν γύρω από μια πληθώρα ενδιαφερόντων και σε απόλυτη σχέση με την ίδια την ουσία της αρχιτεκτονικής (125 φιλμ μικρού μήκους συνολικά). Τα εξαντλητικά φωτογραφικά αρχεία τους, απαραίτητα για αυτούς εργαλεία στην κατανόηση της πραγματικότητας, λειτουργούν σαν σημειώσεις ουσίας στις οποίες ανατρέχουν για να δημιουργήσουν και να τροποποιήσουν κάθε πρότζεκτ τους. Συμπεριλαμβάνουν σχεδόν ένα εκατομμύριο εικόνες οι οποίες δωρήθηκαν από την οικογένειά τους στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ. Είναι γνωστή η χαρά που αποκόμιζε ο Charles ειδικότερα από τη δυνατότητα όχι μόνο να καταγράφει και να μελετάει αλλά και να μοιράζεται έτσι τις στιγμές και τα πράγματα που τον ενέπνευσαν (κάτι που μπορούμε να αναγνωρίσουμε πια στην έκρηξη των πιο δημιουργικών μορφών επικοινωνίας και sharing στα social media). Το επιλεγμένο αυτό υλικό παρουσιάστηκε με τον τίτλο «The Gifted Eye of Charles Eames» από το Eames Office και τυπώθηκε σε 18 αριθμημένα πορτφόλιο (LightJet print on Fuji Crystal archival paper).

Eames Lounge Chair, Charles and Ray Eames, 1956

Οι Eames στην Αθήνα

Η έκθεση «Εames by vitra», πρωτοβουλία της εταιρείας Vitra –μόνης εγκεκριμένης παραγωγού των σχεδίων Eames στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή για πάνω από 50 χρόνια–, παρουσιάζει στην Αθήνα σε συνεργασία με την el greco gallery - Vitra Showroom Athens τα πιο σημαντικά κομμάτια του αρχείου των Charles & Ray Eames σε ένα μεγάλο αφιέρωμα το οποίο συμπεριλαμβάνει πρωτότυπο φιλμικό και φωτογραφικό υλικό. Η έκθεση οργανώνεται σε θεματικές ενότητες όπου αναδεικνύεται η τεχνολογική καινοτομία της κατασκευής, η βαθιά γνώση των υλικών και η επακόλουθη βιωσιμότητα των σχεδίων των Eames.

«Toccata for Toy Trains», Charles and Ray Eames, 1957

Κείμενα και vintage εικονογραφήσεις συνοδεύουν τα αντικείμενα της έκθεσης, επισημαίνοντας με πληροφορίες τα συγκεκριμένα δομικά χαρακτηριστικά τους και φωτίζοντας το ιστορικό περιβάλλον στο οποίο δημιουργήθηκαν τα σχέδια των Eames.

Οι ομιλίες των Eames Demetrios (εγγονός των Eames και διευθυντής του Eames Office) και Federica Zanco Fehlbaum (διευθύντρια του Barragan Foundation, αρχιτέκτονας, συγγραφέας, ερευνήτρια του design, σύζυγος και συνεργάτης του Rolf Fehlbaum, προέδρου της Vitra και ιδρυτή του Vitra Design Museum και του Vitra Project), με την υποστήριξη του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής, παρουσιάζουν για πρώτη φορά στην Αθήνα μια ολοκληρωμένη περιήγηση στον πολυδιάστατο κόσμο των Charles & Ray Eames.

INFO

6-21 Μαΐου

Εγκαίνια και ομιλίες, Παρασκευή 6 Μαΐου 7 μ.μ.

(ελεύθερη είσοδος, οι ομιλίες θα γίνουν στα αγγλικά)

EL GRECO Gallery

Vitra Showroom Athens - Λεωφόρος Κηφισιάς 212, Χαλάνδρι, Αθήνα

Τ: 210 6746601-82, info@elgrecogallery.gr, facebook: vitra athens,www.elgrecogallery.gr

Αρχική φωτογραφία: «Powers of Ten: A Film Dealing With the Relative Size of the Universe, and the Effect of Adding Another Zero», Charles and Ray Eames, 1977. Όλες οι φωτογραφίες είναι ευγενική παραχώρηση © Eames Office, LLC.