Στης στρίγγλας τη σπηλιά

Το κύριο θέμα της στήλης είναι το έργο του Νάνου Βαλαωρίτη στην εικόνα (στυλό και μολύβι σε χαρτί, τέλη δεκαετίας του ’60). Θα μεταφέρω ωστόσο δύο ιστορίες, από αυτές που συνοδεύονται με την ένδειξη «καμία σχέση με πραγματικά πρόσωπα και καταστάσεις», ως φανταστικά ντοκουμέντα και χάριν επικαιροποιημένου υπότιτλου στο έργο του Βαλαωρίτη.

Iστορία 1

Γκαλερίστας, διακεκριμένος για το σύνδρομο Μεσσία που τον χαρακτηρίζει, άνθρωπος διαβασμένος αλλά όχι μορφωμένος (καθώς αποδεικνύεται τώρα, στα ύστερα, ότι του λείπει η συναισθηματική ευφυΐα και το ήθος, το αίσθημα δικαίου που κάνει τη γνώση μόρφωση), έχει αναλάβει κατ’ αποκοπή την υπεράσπιση της πρωτοπορίας, του underground, της επανάστασης και των «ηττημένων». Είναι γνωστό ότι έκανε ο ίδιος επάγγελμα, ιδιαίτερα προσοδοφόρο, το εμπόριο όλων όσων θεωρητικά υπερασπίζεται, χαρωπά συνδιαλεγόμενος με όσους χαρακτηρίζει θύτες της ιστορίας. Ίσως ούτε κι αυτό δεν θα είχε σημασία στ’ αλήθεια αν δεν διάλεγε επιπλέον να γίνει εσχάτως παραληρηματικός τιμητής των πάντων, με κουτά επιχειρήματα και αφελείς γενικεύσεις, γελοιοποιώντας έτσι, εξουδετερώνοντας, το δίκαιο πραγμάτων σημαντικών, την εποχή ακριβώς που αυτά πρέπει να συζητηθούν με γνώση και σοβαρότητα.

Iστορία 2

Θεραπαινίδα της μόδας, μέλος του προσωπικού ιδιωτικής σχολής δημιουργημένης από τα απόνερα της τηλεοπτικής σαπουνάδας, εξετάζει πρόσφατα υποψήφια μαθήτρια του τμήματος δημοσιογραφίας της μόδας ταπεινώνοντας κατ’ επανάληψη τη μικρή γιατί δεν γνωρίζει αρκετά για τον Ντοστογιέφσκι και το κίνημα του ’95 στον κινηματογράφο. Μαμά και κόρη φεύγουν καταρρακωμένες και αναζητούν αγωνιωδώς τον «Ηλίθιο» στα βιβλιοπωλεία.

Η υπέροχη ειρωνεία της Ιστορίας, αυτή που τυχόν διέφυγε στους πρωταγωνιστές των δύο ιστοριών και τόσο εύστοχα συνοψίζει το σχέδιο του Βαλαωρίτη, είναι ότι το αριστερό και το δεξιό life style έφτιαξαν κατά τρόπο παράδοξο, ειδικά στην Ελλάδα, ιστορίες παράλληλες και ταυτόχρονα τεμνόμενες. Ιστορίες που άνθησαν καθώς οι πρωταγωνιστές τους παρεξηγούσαν πάντα την ευγένεια για αδυναμία, ζούσαν με ψευδαισθήσεις μεγαλείου μέσα σε ένα μικρόκοσμο ομοίων, εξασκούσαν/εξασκούν το κοινώς ονομαζόμενο bullying όπου μπορούν, και θεωρούσαν/θεωρούν δυστυχώς ότι η σπηλιά της στρίγγλας έχει αριστερή ή δεξιά, προοδευτική ή συντηρητική διεύθυνση. Όπως είναι γνωστό, όμως, όλοι τώρα απαγγέλλουν Καβάφη...

*Η Νάντια Αργυροπούλου είναι επιμελήτρια και ιστορικός τέχνης