Kalos & Klio: Live in Venice

Στην πιο ρευστή πόλη της Ευρώπης, τη Βενετία, φιλοξενείται η έκθεση “Liquid Identities”. Στους συμμετέχοντες περιλαμβάνεται το τρομερό εικαστικό δίδυμο της Θεσσαλονίκης, Kalos & Klio, οι νικητές του διαγωνισμού στην κατηγορία Computer Graphic. Μία μέρα πριν από τα εγκαίνια, μιλάμε μαζί τους.

“Pandora's Box”. Σε πόσο καιρό ολοκληρώθηκε το έργο; Έγινε με τη γνωστή τακτική: επιλογή υλικού-σκουπιδιών από το ίντερνετ, ξεφοντάρισμα, ανασύνθεση κ.λπ.;

Tο “Pandora’s Box” είναι το δεύτερο έργο από την καινούργια μας δουλειά με τίτλο “Virtual Babylons”. Πρόκειται για μεγάλης διάστασης ψηφιακά έργα φτιαγμένα με την τεχνική της συλλογής τεράστιων ποσοτήτων εικόνων από το διαδίκτυο. Στη συνέχεια γίνετια ταξινόμηση του υλικού, για να ακολουθήσει το στάδιο της σχολαστικής επεξεργασίας και της δόμησης του έργου. Στα έργα μας δίνουμε έναν φυσικό χρόνο ώστε να μπορέσουν να αναπτυχτούν, να οδηγήσουν και εμάς στην τελική τους μορφή, η οποία παραμένει ανοιχτή για αρκετούς μήνες. Το “Pandora’s Box” χρειάστηκε περίπου ένα διάστημα έξι μηνών ώστε να το θεωρήσουμε ολοκληρωμένο. Ο χρόνος μας δίνει την ευκαιρία μιας σύνθετης διαδικασίας επεξεργασίας και μετάλλαξης της πρώτης ύλης αλλά και μιας ενδιαφέρουσας επίδρασης των χρηστών του διαδικτύου στη σκέψη μας: όσο δουλεύουμε το έργο, ερχόμαστε σε επαφή με ερεθίσματα ετερόκλητα από όλα τα σημεία του πλανήτη τόσο από το τρέχον παρόν όσο και από το παρελθόν. Με λίγα λόγια, σκανάρουμε την εικονική εκδοχή του κόσμου μας, συλλέγουμε κομμάτια του και έτσι το έργο αποκτά έναν χαρακτήρα συλλογικό και πανανθρώπινο - αυτό είναι που μας γοητεύει με αυτήν την τακτική της χρήσης των σκουπιδιών του διαδικτύου.

Υπήρχε κάποια λογική στην επιλογή των εικόνων από το ίντερνετ; Ψάχνατε, θέλω να πω, πολύ συγκεκριμένα πράγματα;

Κάθε έργο ξεκινάει με πολλές συζητήσεις brainstorming και έχει σαν αφορμή ένα ερέθισμα που έχουμε εισπράξει από το ίντερνετ, την τηλεόραση ή τον δρόμο. Οπότε καταλήγουμε στο θέμα συχνά προσπαθώντας να εντοπίσουμε έναν τίτλο που να αντιπροσωπεύει έναν βασικό άξονα του έργου. Στη συνέχεια κάνουμε έρευνα γύρω από το θέμα στην ιστορία τέχνης, ανατρέχουμε σε βιβλιογραφία και σε εκθέματα μουσείων, αν υπάρχει σχετικό υλικό. Έτσι γίνεται πιο συγκεκριμένη η ιδέα, με μια πρώτη μαγιά για να ξεκινήσει η συσσώρευση-συλλογή των εικόνων. Κατά το στάδιο αυτό υπάρχει μια ψυχεδελική διάσταση της περιπλάνησης: ο κόσμος του ίντερνετ είναι χαοτικός και γεμάτος αναχρονισμούς, σε μια διαρκή αντιπαράθεση με γεγονότα, ιδέες, αντικείμενα από διαφορετικές χρονικές περιόδους. Τη μια στιγμή βρίσκεσαι να συλλέγεις υλικό από τα εκθέματα, για παράδειγμα, του μουσείο Πράντο και την άλλη στιγμή περιπλανιέσαι εικονικά στα πολυκαταστήματα του Τόκιο. Με ελεύθερους συνειρμούς, νοηματικές χαλαρές συνδέσεις, έχοντας πάντα στο μυαλό για οδηγό το θέμα ως άξονα του έργου, προχωράει η διαδικασία, η οποία συνήθως διαρκεί όσο όλη η πορεία του έργου, αφού συνθέτοντάς το προκύπτουν ανάγκες και ιδέες για φωτογραφικό υλικό που δεν είχαμε σκεφτεί από την αρχή. Πάντως, επιδιώκουμε την περιπλάνηση ως ψηφιακοί flâneur, έτοιμοι να χαθούμε σε οποιαδήποτε περίεργη γωνία του απέραντου εικονικού περιβάλλοντος. Εξάλλου, σε κάθε καλό ταξίδι πρέπει να υπάρχουν στιγμές που αναρωτιέσαι: μα πού βρέθηκα τώρα;

 Pandora’s Box, detail 1

Το αρχαιοελληνικό Κουτί της Πανδώρας περιείχε ασθένειες και δυστυχίες για την ανθρωπότητα. Τι περιέχει το δικό σας Κουτί;

Το δικό μας κουτί εμπεριέχει με μία λέξη στοιχεία-θραύσματα-είδωλα, με την πλατωνική έννοια, από τον παγκόσμιο πολιτισμό. Το Κουτί της Πανδώρας ξεκίνησε με αφορμή τα γεγονότα στην Ιαπωνία, με το πυρηνικό δυστύχημα της Φουκουσίμα. Έτσι ο άξονας του έργου διατρέχεται από το φόβο και τις συνέπειες των πυρηνικών. H προσέγγισή μας, βέβαια, δεν είναι περιγραφική, αναπαραστατική, αφού πάντα στα έργα μας το πραγματικό γίνεται ένα με το φανταστικό, το ιστορικό μπλέκεται με το τρέχον παρόν. Έτσι φανταστικοί ήρωες από ταινίες επιστημονικής φαντασίας δρουν σε ένα σύνθετο περιβάλλον στο οποίο υπάρχουν ντοκουμέντα από τον υλικό μας κόσμο. Για παράδειγμα, κάπου στο έργο διακρίνονται τα συντρίμμια του πυρηνικού εργοστάσιου στο Τσερνομπίλ, ενώ παραδίπλα βγαίνει από μια τρύπα ένας σούπερ ήρωας. Παράλληλα εκτυλίσσονται μικροπεριβάλλοντα που αναφέρονται στους πολέμους, σε γεγονότα όπως της 11 Σεπτεμβρίου και την αραβική άνοιξη, αλλά και εμπεριέχουν αναφορές από ιστορία της τέχνης.

Στο έργο μπορεί να διακρίνει κανείς αρκετές γυναικείες φιγούρες. Ποιες είναι; Και τι κάνουν;

Στο έργο εμφανίζονται ετερόκλητοι χαρακτήρες που εντείνουν ένα περιβάλλον και δημιουργούν μια δραματοποίηση, γίνονται μέρος ενός παζλ όπου μπορούν να συνυπάρχουν ισάξια ένα σύμπλεγμα από τα νεκροταφεία στο Σικάγο, η αναπαράσταση μιας ηρωίδας ενός αρχαίου μύθου, μια κούκλα που βρέθηκε μετά την έκρηξη στη Χιροσίμα και την εντοπίσαμε σε ιστοσελίδα ενός παλαιοπωλείου, μια μεταλλαγμένη κοκκινοσκουφίτσα κάτω από το πορτρέτο του Πάπα, έως και αναπαραστάσεις του εαυτού μας μεταμφιεσμένους σε cyborg ανθρώπους ρομπότ . Όλα γίνονται μέρος ενός όμορφου και μπαρόκ υπερδιακοσμημένου κόσμου που περιγράφει τα πιο σκοτεινά κομμάτια αλλά και τις εμμονές της ανθρώπινης φύσης.

Πώς ανταποκρίνεται το έργο σας στο concept «Ρευστές Ταυτότητες» του φεστιβάλ;

Οι κόσμοι που δημιουργούμε είναι η απόδειξη της απόλυτης παγκοσμιοποίησης σε πολιτιστικό επίπεδο μέσω του διαδικτύου αλλά και της φύσης των σύγχρονων κοινωνιών. Τα όρια των πραγμάτων συνδέονται, παίρνουν έναν υβριδικό χαρακτήρα, όλα μεταλλάσσονται, το κιτς συνυπάρχει με το αυθεντικό, το τοπικό επηρεάζεται από το παγκόσμιο, και αντίστροφα. Ακόμα και τα όρια εικονικής ζωής και «πραγματικής» έχουν ανακατευτεί. Στα έργα μας αυτό ακριβώς διαπραγματευόμαστε: ένα πολυσύνθετο παζλ όπου όλα υφαίνονται σε ένα καινούργιο, ρευστό, μεταλλαγμένο περιβάλλον, τον κόσμο του σήμερα.

«Πολιτιστικά, θρησκευτικά, εθνικά σύνορα μεταβάλλονται», αναφέρεται στο σκεπτικό της βράβευσης. Πόσο ισχύει κάτι τέτοιο για τη χώρα μας, δεδομένων, ας πούμε, των ποσοστών και της ρητορικής της Χρυσής Αυγής;

Συμφωνούμε με την παραπάνω διατύπωση. Βέβαια, αυτό δεν έχει να κάνει με μια κατ' ανάγκην εξιδανικευμένη ανάγνωση των φαινομένων. Η μετάλλαξη συμβαίνει, είναι μέρος της φυσικής διαδικασίας της ίδιας της φύσης αλλά και του πολιτισμού του ίδιου. Τώρα, στην περίπτωση της Ελλάδας, και όχι μόνο, τα φαινόμενα ρατσισμού, επιβράβευσης κομμάτων όπως η Χρυσή Αυγή, θεωρούμε ότι σχετίζονται με μια επιστροφή σε πρωτόγονα ένστικτα σε συνθήκες φόβου και ανέχειας. Σε συνδυασμό με την τρομακτική έλλειψη παιδείας, σε μέρος του κόσμου ξυπνά τον χειρότερό τους εαυτό. Πάντως, η Ελλάδα παραμένει ένα περίεργο υβρίδιο με θεοκρατικές αναφορές, έντονο συντηρητισμό, αριστερόστροφες τάσεις αλλά και μια χώρα με πρόβλημα ταυτότητας και ανικανότητα συλλογικής συμπεριφοράς. Οι μεταλλάξεις σίγουρα είναι στοιχείο που μπορούν να ειδωθούν ως μια ευκαιρία να μετακινήσουμε τη σκέψη μας αλλά και την καθημερινή μας πρακτική με δημιουργικό τρόπο, μακριά από τη βία, την πώρωση κάθε είδους, επιδιώκοντας το να ανοίγουμε και όχι να κλεινόμαστε.

Τι κάνει κανείς για να γίνει γνωστή η δουλειά του στο εξωτερικό; Δώστε τα φώτα σας σε νέους καλλιτέχνες που ενδεχομένως δεν ξέρουν πώς να κυνηγήσουν μια ανάλογη ευκαιρία, με δεδομένο ότι η Ελλάδα δεν προσφέρεται για τέτοιους είδους «όνειρα».

Υπάρχει μια προϋπόθεση για οτιδήποτε σχετίζεται με την εξέλιξη: σε ό,τι κάνει κανείς η συνταγή περιέχει ένα όραμα αλλά και ανελέητη δουλειά και σίγουρα τη διάθεση να θέλει να προχωρήσει. Αυτό που λέμε συχνά σαν μότο είναι: ένα τούβλο την ημέρα και το βλέμμα εστιασμένο μακριά. Ο χώρος της τέχνης είναι πραγματικά δύσκολος, η ποιότητα της δουλειάς συχνά μοιάζει να είναι λεπτομέρεια σε σχέση με αυτά που χρειάζεται να κάνει κάποιος για να προχωρήσει. Παρ' όλα αυτά, πρέπει να πιστεύεις, ακόμα κι όταν δεν σε πιστεύει κανείς. Η αξιοποίηση του διαδικτύου με έρευνα για όσα συμβαίνουν ανά τον κόσμο, διοργανώσεις, διαγωνισμοί, fairs, και η αποστολή της δουλειάς σε όλα αυτά είναι σίγουρα ένας τρόπος να βγει κάνεις από τα όρια της άγονης Ελλάδας. Εξωστρέφεια, συνεργασίες, δουλειά σε όλα τα επίπεδα. Δεν αρκεί κάποιος απλώς να κάνει καλή δουλειά και να περιμένει να ανακαλυφθεί. Όση ευαισθησία απαιτείται για να παράγει κάποιος την τέχνη του άλλο τόσο «σκληρός» πρέπει να είναι για κυνηγήσει τον όνειρό του.

www.kalosklio.com

info

Liquid Identities: Πραγματοποιείται στη Βενετία στις 28, 29 και 30 Σεπτεμβρίου και είναι ένα διεθνές φεστιβάλ video-art και φωτογραφίας. Φιλοξενείται στη Scoletta di San Giovanni Battista e del SS. Sacramento in Bragora και φιλοξενεί 57 καλλιτέχνες, 32 video artist και 25 φωτογράφους από όλο τον κόσμο.

Οργάνωση: International ArtExpo

Curator: Luca Curci

Συντονιστής του project coordinator: Biagio Ciraldo

Pandora’s Box, detail 2