Αλεξία Καλτσίκη

Η Αλεξία Καλτσίκη είναι μια αγαπημένη ηθοποιός. Την παρακολουθούμε χρόνια στο θέατρο μέσα από τις συνεργασίες της με σημαντικούς σκηνοθέτες (Anatolie Vasiliev, Dimiter Gotscheff, Anton Houan, Λ. Βογιατζή, Γ. Χουβαρδά κ.ά.) αλλά και στον κινηματογράφο (Ν. Παναγιωτόπουλος, Κ. Ευαγγελάκου κ.ά). Τώρα, δοκιμάζει για πρώτη φορά τις δυνάμεις της στη σκηνοθεσία. Σε μια απαιτητική παράσταση για τον Μανόλη Αναγνωστάκη. Αφορμή μια μαγνητοφωνημένη συνομιλία του Μισέλ Φάις με τον ποιητή στο σπίτι του, τον Νοέμβριο του 1992. Πάνω σ’ αυτή τη σπάνια ηχητική μαρτυρία δημιουργήθηκε ένας πυκνός μονόλογος 50 λεπτών, όπου ένας μανιώδης αναγνώστης του Αναγνωστάκη, μέσα από μια προσχηματική ραδιοφωνική εκμπομπή, αναμοχλεύει λεπτομέρειες της πολιτικής, προσωπικής και λογοτεχνικής διαδρομής του σ’ ένα «παιχνίδι» μνήμης, παρέμβασης και σιωπής.

Ποια ήταν η αφορμή για να αποφασίσετε να ανεβάσετε μια παράσταση βασισμένη στο συγκεκριμένο μονόλογο του Αναγνωστάκη; Aφορμή στάθηκε ένα διήμερο αφιερωμένο στην ποίηση, που οργάνωσε  ο Θοδωρής Γκόνης στο Φεστιβάλ Φιλίππων-Θάσου. Στην αρχή κατευθύνθηκα στα «Υ.Γ.» του Αναγνωστάκη ως άξονα της παράστασης, στη συνέχεια όμως όταν διάβασα και, κυρίως, όταν άκουσα τη συνέντευξη που του είχε πάρει ο Μισέλ Φάις, ήταν αδύνατο να μην αξιοποιηθεί αυτό το σπάνιο υλικό.

Ο ποιητής λέει: «Δηλαδή δεν μπορούσε να είναι κανείς ερωτικός ποιητής ξεχνώντας το πολιτικό πλαίσιο εκείνης της εποχής, που ήταν φουντωμένα τα πολιτικά πάθη. Υπήρχε το πολιτικό στοιχείο μέσα, η έκφραση της πολιτικής, μέσα από μια ερωτική κατάσταση όμως». Πώς λειτουργεί αυτό το δίπολο σήμερα στην κοινωνία; Σήμερα έχω την εντύπωση ότι βρισκόμαστε σε ένα μεταίχμιο σύγχυσης. Σα να βιώνουμε μια κατάσταση απολιτίκ από την υπερβολική πολιτικολογία και, συμμετρικά, αντιερωτική από την υπερβολική σεξουαλικοποίηση.

Ποιο θεώρησε το πιο νευραλγικό σημείο που έπρεπε  να αποδοθεί από αυτό το κείμενο ο συγγραφέας Μισέλ Φάις; Ποιο ήθελε να είναι το στίγμα της παράστασης; Το κείμενο διαμορφώθηκε παράλληλα με τις πρόβες. Βλέπαμε με τον Θανάση τις ανάγκες μας, τις μεταφέραμε στον Μισέλ, κι αυτός μας πρότεινε τις δραστικές κειμενικές λύσεις. Επομένως, οι στόχοι ήταν κοινοί. Κυρίως θέλαμε να αναδειχτεί το πρόσωπο του Αναγνωστάκη καθαρά και πολύπλευρα, όχι μονοδιάστατα. Να αναδειχτεί η γυμνότητα του προσώπου και να ακουστεί η γυμνότητα της φωνής.

Στην πράξη πώς «μεταμορφώνεται» ένα ποίημα σε παράσταση; Το θέμα της μετάδοσης του ποιητικού λόγου απο σκηνής είναι ένα πεδίο που θέλει έρευνα, δηλαδή χρόνο, γνώση και αφοσίωση. Τα μεγάλα κείμενα στο θέατρο είναι τα περισσότερα ποιητικά κείμενα (Αρχαίο δράμα, Σέξπιρ κ.λπ.) και υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αφιερωθεί σ’ αυτό. Ο χρόνος που είχαμε  για να ετοιμάσουμε την παράσταση ήταν και είναι περιορισμένος. Επομένως αυτό που με ενδιέφερε περισσότερο ήταν πώς τα ποιήματα (που απευθύνονται από τον Θανάση Δόβρη) θα αποτελέσουν οργανικό μέρος μιας αφήγησης και μιας σκηνικής δράσης.

Γιατί επιλέξατε να συμμετέχει το κοινό σε αυτό το έργο και με ποιο τρόπο συμμετέχει τελικά; Δεν είναι μια διαδραστική παράσταση. Ο λόγος του Αναγνωστάκη θέτει τα ερωτήματα σε σχέση με τους «δρώντες» και τους «θεατές», ο ηθοποιός απλώς τον μεταδίδει. Και κάποια στιγμή στην παράσταση καλείται το κοινό να «συνομιλήσει» με την ηχογραφημένη φωνή του ποιητή, όχι του ηθοποιού.

Μια φράση που κρατάτε και μοιράζεστε μαζί μας από το κείμενο; «Θέλει κάτι έξω από σένα η ποίηση» – κατακλείδα από την αφήγηση του Αναγνωστάκη.

Ιnfo Για τρεις μόνο παραστάσεις, στις 5, 6 & 7 Οκτωβρίου, στο Θέατρο Θησείον. Δραματουργική επεξεργασία: Μισέλ Φάις, σκηνοθεσία: Αλεξία Καλτσίκη, ερμηνεία: Θανάσης Δόβρης, σκηνογραφία: Εύα Γουλάκου, ηχητικός σχεδιασμός: Κωστής Κουσουλός. Το βιβλίο «Είμαι αριστερόχειρ ουσιαστικά» κυκλοφορεί από τις εκδ. Πατάκη με πρόλογο του Παντελή Μπουκάλα και επιμέλεια του Μ. Φάις. Θέατρο Θησείον, Τουρναβίτου 7, Ψυρρή. Έναρξη παραστάσεων: 21.00, € 10. Κρατήσεις θέσεων από 1/10 στο 210 3255.444