Animal Spirits

Σφαγεία Ύδρας, 2012

Υπάρχουν συνισταμένες που σφραγίζουν ένα τοπίο ανεξίτηλα. Η αγωνία κι ο φόβος. Η θυσία. Η όποια θυσία. Τα σφαγεία της Ύδρας φέρουν την ίδια στάμπα με την πολιτικοκοινωνική πραγματικότητά μας, συνορεύουν ατμοσφαιρικά με τους ταραγμένους καιρούς μας και υπό αυτή την έννοια θυμίζουν τη σημερινή κοινωνία: απαρτίζονται από δύο μόνο είδη, τους θύτες και τα θύματα.

Στην κοινωνία της Κρίσης δεν χωρούν επισκέπτες και περαστικοί, με τον ίδιο τρόπο που στην έκθεση «Animal Spirits» του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ στην Ύδρα δεν μπορείς να παραμείνεις απλός παρατηρητής. Τα έργα τέχνης που φιλοξενούνται εδώ λειτουργούν παρόμοια με την ανησυχητική καθημερινότητά μας: καθένα τους ξεχωριστά προσφέρει πολλαπλά σημεία εκκίνησης για το σχολιασμό των κοινωνικών διλημμάτων. Και, στο σύνολό τους, συνθέτουν ένα ερωτηματικό: Πώς φτάσαμε ως εδώ; Τι μας συνέβη; Τι μας συμβαίνει;     

Μεγάλη Βρετανία, 1936

Αλήθεια, τι συνέβη σ’ εκείνη την άψογα ρυθμισμένη κοινωνία της παγκόσμιας αγοράς και των ισχυρών οικονομικών συστημάτων; «Μα τι άλλο; Ο άνθρωπος» απαντά από το παρελθόν ο οικονομολόγος John Meynard Keynes, από τη θεωρία του οποίου αντλεί και ο τίτλος της έκθεσης. Ή, μάλλον καλύτερα, όχι ο άνθρωπος, αλλά τα βαθύτερα ζωώδη του ένστικτα, ο συναισθηματικός παράγοντας που –ως μη μετρήσιμος– παραβλέπεται συχνά, εμποδίζοντάς μας να καταλάβουμε τις κινητήριες δυνάμεις της οικονομίας: αυτού του ορθολογικού συστήματος που δημιουργήθηκε από μη ορθολογικά όντα. Γιατί η οικονομία κινείται από ανθρώπους και οι άνθρωποι κινούμαστε με βάση έννοιες ρευστές: εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση, δίκαιο και άδικο, αισιοδοξία και πεσιμισμό…

Στην έκθεση «Animal Spirits», το ανθρώπινο είδος ξεγυμνώνεται: το ένδυμα του ορθολογισμού είναι διάφανο, ο βασιλιάς γυμνός και οι υπήκοοί του απροστάτευτοι. Ζουν στη ζούγκλα, αλλά σε αντίθεση με τα υπόλοιπα ζώα κινδυνεύουν περισσότερο, γιατί το αγνοούν. Στα τρία κελιά, αλλά και στην κεντρική αίθουσα των Σφαγείων, τον κύριο χώρο δραστηριότητας που φέτος αξιοποιείται από τον ίδιο το συλλέκτη (υπεύθυνο για το σχεδιασμό της έκθεσης), οι φιγούρες του Σαντάμ Χουσεΐν και του Τζορτζ Μπους «συνδιαλέγονται» με αντιαμερικανικά συνθήματα, σχέδια πανικού κι ένα μαύρο Ιησού. Το μήνυμα είναι σαφές: η ανθρώπινη κοινωνία έπαιξε αρκετά με «τα παιχνίδια των μεγάλων» κι η συνειδητοποίηση αυτή αποτελεί αναγκαίο βήμα για την πολυπόθητη (και τόσο τετριμμένη όσο και επείγουσα) «έξοδο από την κρίση». Και πού αλλού, αν όχι μέσα σ’ αυτά τα νησιώτικα Σφαγεία όπου ο κυρίαρχος άνθρωπος «σφράγισε» με αίμα την ανωτερότητά του, μπορεί κανείς να βρει καταλληλότερο μέρος για να αναγνωρίσει πως είναι ταυτόχρονα θύτης και θύμα. Θύτης του εαυτού του, θύμα της ίδιας του της φύσης. 

Η έκθεση περιλαμβάνει έργα των: Huma Bhabha, Paul Chan, Folkert de Jong, Sam Durant, Adam Helms, Christian Holstad, Cameron Jamie, Kim Jones, Πάνου Κουτρουμπούση, Dominique McGill, Tom Sachs, William Scott, Dash Snow και Kelley Walker.

Το έργο είναι: «Drone to Νowhere» του Πάνου Κουτρουμπούση