«Faces» στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών

Φόρος τιμής στην ταινία “Faces” του John Cassavetes –το περιβόητο cinema verite στυλ του καθιερώνει σχολή εδώ και το ανθρώπινο πρόσωπο χαρτογραφείται πλήρως- αποτελεί η ομώνυμη μεγάλη έκθεση που θα πραγματοποιηθεί από τις 3 Απριλίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, με τη συμμετοχή 15 σημαντικών διεθνών και ελλήνων εικαστικών και την επιμέλεια του Paolo Colombo. O ίδιος ο επιμελητής (γνωστός στην Ελλάδα από την επιμέλεια της έκθεσης “In Praise of Shadows” για το Μουσείο Μπενάκη και την συνεπιμέλεια της Μπιενάλε της Θεσσαλονίκης το φθινόπωρο του 2011) τονίζει « δεν θέλω να μιμηθώ τον κινηματογραφικό τρόπο του Κασσαβέτη. Η έκθεση ακουμπά στις μεταφορές που περιέχει το φιλμ και όχι τόσο στον ρεαλισμό του».

Cindy Sherman

H υπεύθυνη του τομέα εικαστικών στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Μαριλένα Καρρά περιγράφει το νεύμα της εν λόγω ταινίας προς τους εικαστικούς που συμμετέχουν: «Όταν ο Paolo πρότεινε μία έκθεση που είχε ως πηγή έμπνευσης την ταινία του John Cassavetes “Faces” (1968), με πρωταγωνίστρια την αιώνια μούσα του, από το 1954 που παντρεύτηκαν και μέχρι τον θάνατό του (1989), Gina Rowlands, η ανταπόκριση ήταν προφανώς κάτι παραπάνω από θετική. Διότι η κινηματογραφική γλώσσα του Cassavetes είναι μοναδική και αποτελεί τομή στον σύγχρονο κινηματογράφο. Κατορθώνει κάτι που είναι πολύ χαρακτηριστικό όλης σχεδόν της φιλμογραφίας του: τα θέματα των ταινιών του υλοποιούνται μέσα από τον σκηνοθετικό δρόμο που ακολουθεί. Ο κατακερματισμός των σχέσεων και των συναισθημάτων ή η συντριβή των προσώπων εικονοποιείται μέσα από τη θρυμματισμένη αφήγηση, τα μισοφαγωμένα από το σκοτάδι κοντινά πλάνα των προσώπων και την καταρράκωση κάθε συνέχειας. Ο σπαραγμός των ηρώων του μετουσιώνεται σε σπαράγματα εικόνων και ήχων».

Τζον Κασσαβέτης

Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα των Τζον Κασσαβέτης, Morton Bartlett, Samuel Beckett, Claude Cahun, Pierpaolo Campanini, Edy Ferguson, Διονύση Καβαλλιεράτου, Κάρολου Κουν (κινηματογράφηση της παράστασης Όρνιθες στην Επίδαυρο το 1957), Margherita Manzelli, Ηλία Παπαηλιάκη, Ugo Rondinone, Λουκά Σαμαρά, Thomas Schütte, Cindy Sherman, Lorenzo Tenchini, Miroslav Tichý, Ryan Trecartin, Rosemarie Trockel, Lisa Yuskavage.

Ugo Rondinone. If There Were Anything But Desert, Friday, 2002. Private collection

Διατρέχοντας τα «πρόσωπα»

• Η έκθεση ανοίγει με τη φωτογραφία ενός κλόουν της Cindy Sherman (‘Ατιτλο #410) δείχνοντας την κεντρική κατεύθυνση της. Υπαινίσσεται το υποβόσκον δράμα κάτω από την μάσκα του ηθοποιού – παραδοσιακά όχημα απόδοσης των ψυχολογικών εντάσεων του ατόμου.

• Το φιλμ του Λουκά Σαμαρά Self (1969), μια ελλειπτική αφήγηση μιας ημέρας στο στούντιο του καλλιτέχνη, εξιστορεί την αυτό-έρευνα του πρωταγωνιστή, υπερτονισμένη από το σπαραξικάρδιο τραγούδι της Σοφίας Βέμπο «Κλαις» του 1938, ως νοσταλγική αναφορά στη μουσική, δημοφιλή κατά τη διάρκεια των παιδικών χρόνων του σκηνοθέτη στην Ελλάδα. Το Not I είναι ένας σύντομος, δραματικός μονόλογος του Samuel Beckett, που μεταφέρθηκε στην τηλεόραση το 1972.

• Ο Ηλίας Παπαηλιάκης αντλεί αναφορές στα έργα του Βόρειο-Ιταλού ζωγράφου του 17ου αιώνα Francesco del Cairo και του Έλληνα ομολόγου του, του 19ου αιώνα Νικολάου Γκύζη για τα τρία πορτρέτα που παρουσιάζει στην έκθεση.

• Παρουσιάζονται τέσσερις μάσκες του Lorenzo Tenchini (1852-1906) που ανήκουν στη συλλογή του Μουσείου Εγκληματολογικής Ανθρωπολογίας “Cesare Lombroso” του Τορίνο και δημιουργήθηκαν στο τέλος του 19ου αιώνα, ως μέρος της έρευνάς του στη φρενολογία, στο Πανεπιστήμιο της Πάρμα, όπου δίδασκε ανατομία.

Margherita Manzelli. Stillnox, 1998, Private collection, Courtesy Faggionato Fine Arts, London

Η έκθεση Faces ακολουθεί την επιτυχημένη έκθεση φωτογραφίας με έργα του Robert Mapplethorpe που επιμελήθηκε η Μαριλέννα Καρρά και αναδεικνύει την επιλογή να λειτουργήσει ως πολυσυλλεκτικός ο χώρος της Στέγης και να είναι ανοιχτός και σε άλλους θεωρητικούς και επιμελητές ώστε να λειτουργήσει ως βήμα πολυφωνίας και έκφρασης.

Faces 3/4 – 1/7, , Λεωφόρος Συγγρού 107-109, €8, (Μειωμένο €4), Εισιτήρια: 210 9005.800.