Εικαστικα

Αμήν και πότε!

Ένα ταλαιπωρημένο βίντεο προβάλλεται

Βάγια Ματζάρογλου
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

1986-87: Ο εικαστικός David Wojnarowicz γυρίζει το βίντεο “A Fire in My Belly”. Είναι η εποχή που η ζωή του βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Έχει μόλις χάσει τον μέντορα και σύντροφό του, τον φωτογράφο Peter Hujar, από AIDS, κι έχει πληροφορεί πως και ο ίδιος έχει προσβληθεί από τον ιό. Το έργο “A Fire in My Belly” βασίζεται σε γυρίσματα που έχουν γίνει στο Μεξικό και εμφανίζεται σε δύο εκδοχές, μία διάρκειας 13 λεπτών και μία 7. Στην εκτενή εκδοχή του, στιγμιότυπα από τους δρόμους του Μέξικο Σίτι διακόπτονται από πρωτοσέλιδα εφημερίδων με θέμα πυροβολισμούς ή διαφθορά αξιωματούχων, σκηνές από ταυρομαχίες, κοκορομαχίες και αγώνες wrestling, ακροβατικά σε τσίρκο, φωτιές στις πυραμίδες.

Επιστρατεύοντας στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού του Μεξικού, ο καλλιτέχνης επιχειρεί να σχολιάσει τον εθισμό των ανδρών στη βία.

Το 7 λεπτών βίντεο είναι ανάλογης αισθητικής, αλλά σε καμία περίπτωση «απόσπασμα». Δύο κομμάτια ψωμιού ράβονται με κόκκινη κλωστή, ένα στόμα ράβεται επίσης με κόκκινη κλωστή, από την οθόνη παρελαύνουν αστυνομικοί και επαίτες, μούμιες και σκελετοί, φαβέλες και νεκροκεφαλές, κέρματα και αίμα, σφαγμένα κρέατα και ένας ανδρικός αυνανισμός, μια μαριονέτα και μια υδρόγειος που φλέγεται. Μέσα σε αυτόν τον καταιγισμό εικόνων, παρεμβάλλεται ξαφνικά ο Εσταυρωμένος περιτριγυρισμένος από μυρμήγκια. Εξοργισμένος με την «επίσημη» αντιμετώπιση τόσο του AIDS όσο και των ομοφυλόφιλων, ο Wojnarowicz έχει κάνει τη δήλωσή του: «Ήθελα να δημιουργήσω ένα σύμβολο που να δείχνει πως ο Χριστός υπέφερε για έναν αμέτρητο αριθμό εθισμών που είδα στους δρόμους… Και γιατί είδα ελάχιστη προσφερόμενη φροντίδα για ανθρώπους έχουν AIDS».

1989. Ο Donald Wildmon, ιδρυτής του American Family Association και ιερέας, στέλνει σε όλα τα μέλη του Κογκρέσο, στον Τύπο και στους θρησκευτικούς ταγούς της Αμερικής ένα φυλλάδιο διαμαρτυρίας για το βίντεο του Wojnarowicz, το οποίο χαρακτηρίζει πορνογραφικό και βλάσφημο. Έχει «ανακαλύψει» την ιεροσυλία στον κατάλογο του National Endowment for Arts, του σημαντικότατου οργανισμού καλλιτεχνικών δράσεων της Αμερικής, που προκάλεσε με τις πρωτοβουλίες του δεκάδες «μάχες» στα nineties. Ο καλλιτέχνης στρέφεται εναντίον του ιερέα δικαστικά και δικαιώνεται.

Νοέμβριος του 2010. Το βίντεο του Wojnarowicz, που στο μεταξύ έχει αποβιώσει το 1992, εκτίθεται στο πλαίσιο της έκθεσης “Hide/Seek: Difference and Desire in American Portraiture” στην National Portrait Gallery της Ουάσινγκτον. Τα δύο βίντεο έχουν μονταριστεί σε μια νέα 4λεπτη εκδοχή, που περιλαμβάνει 11 δευτερόλεπτα από τη σκηνή του Εσταυρωμένου. Είναι η σειρά του προέδρου της Καθολικής Λίγκας να διαμαρτυρηθεί για το έργο και να ζητήσει την απόσυρσή του.

Δεκέμβριος 2010. Η γκαλερί, που αποτελεί τμήμα του Smithsonian Institution, αφαιρεί το βίντεο από τα εκθέματα. Μόνο, που σε αντίθεση με τη δεκαετία του ’90, πλέον υπάρχει το ίντερνετ. Η είδηση της λογοκρισίας διαδίδεται γρήγορα, το βίντεο ανεβαίνει σε δεκάδες σάιτ. Το κοινό όχι απλώς έχει τη δυνατότητα να πληροφορηθεί την ύπαρξή του αλλά και να δει το έργο.

Νοέμβριος 2011. Η έκθεση “Hide/Seek” εγκαινιάζεται την Παρασκευή 18/11/11 στο Μουσείο του Μπρούκλιν, με τους διοργανωτές να συμπεριλαμβάνουν στα εκθέματα το βίντεο “A Fire in My Belly”. Ωστόσο, λίγοι είναι εκείνοι που στοιχηματίζουν υπέρ της δημόσιας και «θεσμικής» προβολής του έργου του Wojnarowicz. Ήδη ο καθολικός επίσκοπος του Μπρούκλιν, Nicholas DiMarzio, ζήτησε την απομάκρυνσή του...