Μια έκθεση και μια βιογραφία για τον Κώστα Τσόκλη

Είναι ένας από τους σπουδαιότερους εικαστικούς καλλιτέχνες που πειραματίστηκε συστηματικά με τη ζωγραφική, τη γλυπτική, το σχέδιο, τη φωτογραφία, τις κατασκευές, το βίντεο, τον ήχο, την performance… Με περισσότερες από 100 ατομικές εκθέσεις στην καριέρα του, έργα του βρίσκονται σε μεγάλα μουσεία, συλλογές αλλά και σε δημόσιους χώρους (δες σταθμό μετρό Εθνική Άμυνα). Η συμμετοχή του στην Μπιενάλε Βενετίας το ’86, όπου εκπροσώπησε την Ελλάδα με μια σειρά έργων, όπως το «Καμακωμένο ψάρι» και τα «Πορτρέτα», ήταν ζωγραφικοί πίνακες πάνω στους οποίους προβάλλονταν βιντεογραφημένη εικόνα, αποτέλεσε την αρχή για μια σειρά έργων «ζωντανής ζωγραφικής» (living painting), την οποία στην πορεία εξέλιξε. Στην Τήνο έχει δημιουργηθεί Μουσείο Τσόκλη με έργα του, ενώ μια φορά στη ζωή του έχει σκηνοθετήσει τη Σοφία Φιλιππίδου στο έργο των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη «Η έκτη Καρυάτιδα».

Στον Νέο Εκθεσιακό Χώρο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών ξεκίνησε η έκθεση με 85 στοιχειώδη νέα έργα, τα οποία ο Κώστας Τσόκλης δημιούργησε ως απάντηση στο αδυσώπητο πέρασμα του χρόνου, αντί απλώς να ανατρέξει στο πλούσιο παρελθόν του. Ο τίτλος της έκθεσης είναι «Στοιχεία για τη δημιουργία πιθανών αριστουργημάτων».

Από την άλλη η Ρέα Βιτάλη έγραψε τη μυθιστορηματική βιογραφία του «Δεν πέθανα εγκαίρως», που όπως σημειώνεται στο οπισθόφυλλο «... θα σας κάνει να αναρωτηθείτε για το τι είναι αληθινό και πόσα μπορεί να αντέξει ένας άνθρωπος μέχρι να φτάσει στο στόχο του. Η Ελλάδα του 20ου αιώνα, η σκληρή πραγματικότητα της δεκαετίας του '50 και '60, ο κόσμος της Τέχνης απλός, προσιτός και κατανοητός για όλους».

Απόσπασμα από το βιβλίο της Ρέας Βιτάλη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.

1985. Και ένας ήλιος ευεργετικός τον σημαδεύει. Του έλειπε ο ήλιος. Κάθε που επέστρεφε από το Παρίσι αφηνότανε στην αγκαλιά μιας πατρίδας ζεστής. Έτσι τον ένιωθε τον ήλιο. Ζεστή πατρίδα. Ήταν με μια παρέα φίλων στην Κέα. Μια μέρα γενναιόδωρα ελληνική. Μια γενναιόδωρη θάλασσα σε πρώτο πλάνο, γενναιόδωρα γέλια στον αέρα, γενναιόδωροι μεζέδες στο τραπέζι. Κουβέντες έπεφταν, όπως τα παγάκια στο ουζάκι που έπιναν, και άλλαζαν χρώμα τα συναισθήματα. Έκλεισε τα μάτια του ακουμπώντας ελαφρώς το κεφάλι πίσω. Μαζί τους και μόνος. Ξανάνοιγε κατά διαστήματα τα μάτια. Μάλλον το ένα μάτι... Είναι να μη σε βάλει σημάδι ο ήλιος. Ένας ψαροντουφεκάς πέρασε από μπροστά του με την πραμάτεια του ανά χείρας. Ψάρια. Μετά ένας άλλος ψαροντουφεκάς. Ψάρια. Αποφασίζει να βουτήξει στη θάλασσα ενώ μια ιδέα ήδη βουρλίζει το μυαλό του. Με τη μάσκα του παρατηρεί ένα ψάρι. Παίρνει όρκο ότι είναι το ίδιο ψάρι, που είχε δει ως τρόπαιο στα χέρια των ψαροντουφεκάδων. Πάλι και πάλι το ίδιο ψάρι. Καμακωμένο; Πεθαμένο και αθάνατο μαζί. Κι ας το είδε ακόμα και να σπαρταράει. Σπασμοί ζωής, όχι θανάτου. Θα δημιουργούσε ένα ψάρι που σπαρταράει αενάως. Πόσο του έμοιαζε, τώρα που το σκέφτομαι! Πώς όμως να το κάνει;

Θυμάται τον κινηματογράφο. Γεφυρώνεται με τον Κώστα της παιδικής του ηλικίας, που ζωγράφιζε εκείνα τα τεράστια ντεκόρ των κινηματογράφων. Αλλάζει αιώνα τεχνολογίας. Προχωρεί στην ιδέα της χρήσης του βίντεο. Απομονώνεται από την παρέα. Μαζί και μόνος. Μια ζωή. Είναι να μη σου καμακώσει η έμπνευση το νου σου. Από εκείνη τη στιγμή δουλεύει πάνω σ’ αυτό που έμελλε να σφραγίσει την επόμενη σελίδα στην ιστορίας της τέχνης. Ψάρια και ψάρια θυσιάστηκαν στο βωμό της έμπνευσής του για να προλάβει να μαγνητοσκοπήσει τη στιγμή του σπαραγμού τους. Και η Ελένη δίπλα του. Το έργο του «Καμακωμένο ψάρι» παρουσιάστηκε αρχικά στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη. Εντυπωσίασε κριτικούς και κοινό. Δεν του αρκούν όμως οι γνώμες του ελληνικού κοινού. Τα λόγια του Ιόλα, με το που αντίκρισε το έργο, του μεγεθύνουν τη φιλοδοξία: «Τα έργα σου, παιδί μου, είναι όλα αριστουργήματα. Αριστουργήματα όμως είναι γεμάτος ο κόσμος. Μ’ αυτό το έργο θα μπεις στον 21ο αιώνα».

Η είσοδος στην έκθεση θα είναι ελεύθερη. Νέος Εκθεσιακός Χώρος (επάνω επίπεδο). Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα 10:00 π.μ. – 2:00 μ.μ. (ξεναγήσεις) Τρίτη – Παρασκευή: 5:00 μ.μ. – 9:00 μ.μ.. Σάββατο και Κυριακή: 5:00 μ.μ. – 9:00 μ.μ. Η έκθεση θα παραμείνει κλειστή στις 17/11, 24/12, 31/12/2015 και 1,2,3/1/2016. Για περισσότερες πληροφορίες: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών: 210 72.82.333