Εικαστικα

Νέοι θησαυροί στο Αρχαιολογικό Μουσείο

Δύο εκθέσεις με πολύτιμα έργα από τα υπόγεια του Μουσείου

Περίπατος στην Αθήνα των περιηγητών, 17ος-19ος αιώνας

Θέλεις να δεις πώς ήταν η Αθήνα χωριό; Την Ακρόπολη ανάμεσα σε σπίτια; Μια επίσκεψη στην περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου θα σε βάλει σε κλίμα εποχής.

«Ένα όνειρο ανάμεσα σε υπέροχα ερείπια» ο τίτλος της περιοδικής έκθεσης.

Ένας περίπατος στην Αθήνα ξεκινώντας από τον 17ο αιώνα και φτάνοντας τον 19ο. Με το καλημέρα μια μονογραφία (1674) του ιησουίτη μοναχού J.P.Baben καταγράφει την Αθήνα των 7.000 κατοίκων με τον Παρθενώνα τζαμί, το Ερέχθειο χαρέμι και την Αθήνα οθωμανικό χωριό. Είκοσι δύο εικονογραφημένες περιηγητικές εκδόσεις και δεκατέσσερα πρωτότυπα έργα τέχνης (ελαιογραφίες, υδατογραφίες και χαρακτικά) από τις βιβλιοθήκες της Βουλής των Ελλήνων δημιουργούν την αφήγηση στο χρόνο. Μιλούν για τις εποχές που η Αθήνα ήταν μόδα. Μνημεία αλλάζουν, άλλα εξαφανίζονται, το χωριό με το χρόνο αποκτάει τη φυσιογνωμία πόλης. Οι περιηγητές σε ρόλο ντοκιμαντερίστα μάς ξεναγούν στην Αθήνα και στον τρόπο που αντιλαμβάνονται την αρχαιότητα. Γιατί ανάμεσα στις ρεαλιστικές αποτυπώσεις υπάρχουν και οι ιδεαλιστικές, καθώς πολλοί απεικονίζουν το όραμα της κλασικής πόλης. Τριάντα πέντε μαρμάρινα γλυπτά του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ―τα περισσότερα έχουν βγει από τις αποθήκες και παρουσιάζονται για πρώτη φορά―, τα οποία έχουν βρεθεί σε ανασκαφές που γειτνιάζουν στις απεικονισμένες περιοχές, συνδέουν το χθες με την αρχαιότητα.

Η έκθεση ακολουθεί τέσσερις νοερές διαδρομές, ενώ μουσική της εποχής και διαφορετικός φωτισμός σε συνοδεύει στο ταξίδι: Η πρώτη ξεκινάει από το Θησείο, περνά από την Αρχαία Αγορά, προχωρεί στη Ρωμαϊκή και καταλήγει στην Πνύκα. Η δεύτερη μας ανεβάζει στην Ακρόπολη, την οποία και βλέπουμε στην εξέλιξή της. Από τότε που η πόλη βρίσκεται πάνω στο βράχο (1825) και μετά το βανδαλισμό του Έλγιν (E. Dodwell, 1821) μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα και πριν τις αναστυλωτικές επεμβάσεις στο χώρο. Η άλλη διαδρομή ξεκινά από το τόξο του Ανδριανού, προχωρεί στο ναό του Ολυμπίου Δία, διασχίζει την παριλίσσια περιοχή και καταλήγει στο Στάδιο. Ναι, ο Ιλισσός υπάρχει και δεν είναι αστικός μύθος.

Η έκθεση τελειώνει μαρτυρώντας πως οι περιηγητές δεν ερχόντουσαν εδώ πάντα με ρομαντικό σκοπό. Στον πίνακα του L. Dupré ο Γάλλος πρόξενος L.F.S. Fauvel ποζάρει στη βεράντα του σπιτιού του, γεμάτη με αρχαία αντικείμενα, όλα προϊόν αρχαιοκαπηλίας. Για την ιστορία, το σπίτι του κάηκε. Στον πίνακα απεικονίζεται ο μαρμάρινος κορμός ενός θωρακοφόρου. Αυτός σώθηκε στην πυρκαγιά και σήμερα βρίσκεται στην κατοχή του Μουσείου και δίπλα στον πίνακα.

Απέναντί του και σε αντίστιξη η φωτογραφία του πρώτου Έλληνα αρχαιολόγου Κυριάκου Πιττακή, ο χειρόγραφος κατάλογός με τα αρχαία που μαζεύει για προφύλαξη, φωτογραφία από το «Κεντρικόν Δημόσιον Μουσείον διά τας αρχαιότητας» (1834). Σ’ αυτή ξεχωρίζει το υπέροχο άγαλμα του Ερμή της Αταλάντης στο ναό του Θησέα, το οποίο στέκει «ζωντανό» και έξω από τη φωτογραφία. Κάπου εδώ ξεκινάει και η ιστορία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και με μια μικρή υπαινικτική έκθεση στη συνέχεια παίρνουμε μια γεύση από το πώς θα γιορτάσει του χρόνου το Μουσείο τα 150 χρόνια του. Εδώ δεσπόζει μια προθήκη με εκθέματα ― είναι ακριβώς η ίδια που στήθηκε στην πρώτη έκθεση του 1910. Σε μια άλλη προθήκη δείγματα της συλλογής αιγυπτιακών αρχαιοτήτων του Δημητρίου, που τη χάρισε στο Μουσείο με τη δημιουργία του (θεωρείται μία από τις καλύτερες συλλογές στην Ευρώπη). Η εισαγωγή γι’ αυτή τη μελλοντική επετειακή έκθεση συμπληρώνεται με μια installation του Αντώνη Κιούκα.

Συμβουλή: Ακολουθήστε μια ξενάγηση. Έτσι το ταξίδι θα γίνει μια αληθινή εμπειρία. Ως 8/10/2016, πληροφορίες: 213 2144891.

Η Κυρά της Πρόσυμνας

Βγήκε από το «Αθέατο Μουσείο» των αποθηκών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου για λίγο μόνο καιρό και αν τη δεις μαθαίνεις μυστικά της μόδας και του καλλωπισμού της Μυκηναϊκής εποχής.

Αυτή η δράση του Μουσείου προβάλλει επιλεγμένες αρχαιότητες από τον κόσμο των αποθηκών. Κάθε δύο μήνες ένα αντικείμενο παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό και ύστερα επιστρέφει πίσω. Αυτή τη φορά σειρά έχει η Κυρά της Πρόσυμνας.

Την ημέρα της επίσκεψης έτυχε να είναι και η μέρα που έστειναν την προθήκη. Τρεις άνθρωποι με γάντια, ένας φωτογράφος και η διευθύντρια του μουσείου Δρ. Μαρία Λαγογιάννη το τοποθετούσαν, με την προσοχή που θα τοποθετούσε γυναικολόγος στην κοιλιά μιας μάνας το νεογέννητο.

Ομολογώ, πως δεν μπορούσα να αντιληφθώ την αξία του, τόσο μικρό και «κακομούτσουνο» που ήταν. Μετά ήρθε η εξήγηση και το ελεφάντινο γυναικείο ειδώλιο της Μυκηναϊκής εποχής από πλούσιο τάφο της Πρόσυμνας Άργους έγινε σελίδα σε editorial μόδας της εποχής. Απίστευτες είναι οι λεπτομέρειες που φαίνονται τόσο στο ρούχο της όσο και στην κόμμωση. Το πρόσωπό της άσχημο ― ευκαιρία για κουτσομπολιά (ή, να το πω πιο κομψά, εικασίες;). Στην ξενάγηση αποκαλύπτουν και μυστικά ομορφιάς της εποχής (έχουν εντοπίσει καλλυντικές ουσίες σε πολυτελή μυκηναϊκά σκεύη).