Το εξώφυλλο του HOME. «Όταν επισκέπτομαι έναν τόπο μού αρέσει να βγάζω το σημειωματάριό μου, κι όπου βρεθώ κι όπου σταθώ σκιτσάρω. Για το εξώφυλλο του HOME έψαξα στα αρχεία μου και βρήκα ένα παλιό σημειωματάριο με σκίτσα και ζωγραφιές της Μυκόνου, που την είχα επισκεφθεί πρώτη φορά στα μέσα του ’70. Έτσι ζωγράφισα τη σκιά που αφήνουν τα κυκλαδίτικα σπίτια, όταν ο καλοκαιρινός ήλιος πέφτει πάνω τους. Το μπλε χρώμα, που είναι παντού, είναι η Ελλάδα. Η δε καρέκλα της Μυκόνου ήταν τόσο χαρακτηριστική... Αν θέλεις κάτι να θυμάσαι, το σχεδιάζεις, δεν βγάζεις μια απλή φωτογραφία. Η δεκαετία του ’70 ήταν πολύ ενδιαφέρουσα εποχή για μένα. Εννοείται ότι μιλάμε για μία Μύκονο πολύ διαφορετική σε σχέση με σήμερα. Δεν υπήρχαν τότε τα τεράστια και υπερπολυτελή ξενοδοχειακά συγκροτήματα. Με θυμάμαι να διανυκτερεύω σε μια μικρή πανσιόν στο κέντρο της Χώρας. Απλή και φτωχική, μου είχε κλέψει την καρδιά. Συμβόλιζε για μένα το πνεύμα της Ελλάδας εκείνη την εποχή. Δεν θέλω να παρεξηγηθώ και να φανώ ότι έχω πρόβλημα με το νησί σήμερα. Απλά τότε δεν ήταν τόσο κοσμοπολίτικη. Όλοι κυκλοφορούσαν με τα πόδια ή με καΐκια. Σήμερα οι δρόμοι είναι γεμάτοι αυτοκίνητα, μηχανάκια. Βρέθηκα στη Μύκονο προσφάτως και μου φάνηκε τόσο διαφορετική. Αλλά αυτό συμβαίνει παντού».
Αρχιτεκτονική και ελληνικά νησιά. «Αυτό που με συναρπάζει στα ελληνικά νησιά είναι ότι αντιπροσωπεύουν αυτό που εγώ θεωρώ μεσογειακή αρχιτεκτονική. Για παράδειγμα, το λευκό χρώμα των σπιτιών. Δεν είναι απλά ένα χρώμα, ένα υλικό. Έχει πρακτική εφαρμογή. Το άσπρο χρώμα στους λιθόστρωτους δρόμους. Κι αυτό εξυπηρετεί πρακτικούς λόγους, επιλέγεται για λόγους υγιεινής. Επίπεδες οροφές, μικρά παράθυρα για προστασία από τον ήλιο, λείοι τοίχοι για προστασία από τον άνεμο. Αισθάνεσαι ότι πρόκειται για μία αρχιτεκτονική που πηγάζει από την εμπειρία της καθημερινότητας».
Ο Antonio Citterio στην Αθήνα. «Είχα τη χαρά να βρεθώ στην Αθήνα το περασμένο έτος ως επίσημος προσκεκλημένος του 1ου Athens Architecture Workshop. Μια πρωτοβουλία του αρχιτέκτονα Νίκου Κτενά, υπό την αιγίδα της Carteco, της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Brain Lab, αλλά και του Δήμου Αθηναίων, με το “The World of Athens”. Ήταν μια εξαιρετική εμπειρία. Σήμερα οι αρχιτέκτονες μιλούμε μια κοινή διεθνή γλώσσα και αναλαμβάνουμε πρότζεκτ σε ολόκληρο τον κόσμο. Την ίδια στιγμή ολοένα και περισσότερο συνειδητοποιούμε ότι σκεφτόμαστε τοπικά. Δεν γίνεται όλα τα πρότζεκτ να έχουν παγκόσμιο χαρακτήρα. Είναι τόσο διαφορετικές οι ανάγκες ενός ελληνικού νησιού και μιας γερμανικής πόλης, όπως το Ντίσελντορφ».
Η πραγματική κληρονομιά της Ελλάδας είναι ο πολιτισμός της. «Ποτέ δεν μπόρεσα να καταλάβω γιατί εφαρμόστηκε στην Αθήνα ο νόμος περί μεταφοράς του συντελεστή δόμησης. Ένας νόμος που σου έδινε τη δυνατότητα να ρίχνεις ορόφους στο ίδιο κτίριο. Αυτός ο νόμος, πιστεύω, κατέστρεψε την ποιότητα της αρχιτεκτονικής. Όταν αφήνεις κάτι ημιτελές, δεν είναι σημάδι προόδου. Σήμερα η Αθήνα δεν είναι μια μεσογειακή πόλη, είναι ένα μεγάλο αστικό κέντρο. Αν χτιστούν τριώροφες και τετραώροφες πολυκατοικίες στα νησιά, τότε θα είναι η αρχή του τέλους για το αρχιτεκτονικό τοπίο της ελληνικής υπαίθρου. Θα αλλάζουν όλα, από τα υλικά μέχρι την ποιότητα. Το ξύλο θα δώσει τη θέση του στο αλουμίνιο και ούτω καθεξής. Η πραγματική κληρονομιά της Ελλάδας είναι ο πολιτισμός της και η ύπαιθρός της. Εάν καταστρέψετε τη φυσική ομορφιά, την ισορροπία της φύσης, τελικά θα έχετε καταστρέψει τη μεγαλύτερη και ίσως μοναδική σας βιομηχανία, τον τουρισμό. Ο κόσμος έρχεται στην Ελλάδα για το τοπίο, το ντόπιο παραδοσιακό φαγητό, τη φυσική αρχιτεκτονική. Τέτοιες καταστροφικές επεμβάσεις έχουν συμβεί και στην Ιταλία, αλλά στην Ελλάδα είναι περισσότερο ορατές».
Η χαρά για ζωή συνδέεται με την αρχιτεκτονική. «Η αρχιτεκτονική είναι το πνεύμα της αισιόδοξης ματιάς στη ζωή. Επιδιώκει μέσα από την επικοινωνία να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής. Αρχιτεκτονική είναι η δημιουργία βιώσιμων χώρων. Να δημιουργείς χώρους που ο κόσμος αισθάνεται
οικείος, χαλαρός και ευτυχισμένος. Σήμερα, με την οικονομική κρίση, αυτό που πρέπει να αποβάλουμε είναι η εμμονή για κερδοφορία, για χρήμα. Να δούμε ότι υπάρχουν κι άλλες αξίες στη ζωή. Να δημιουργούμε πιο υπεύθυνα, διαχρονικά, ποιοτικά, να σεβόμαστε την παράδοση και το περιβάλλον.
Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου. Αποφασίζει να μείνει στην πόλη και να ανοίξει το 1972 το πρώτο του στούντιο αρχιτεκτονικής και διακόσμησης εσωτερικού χώρου. Από το 1987 μέχρι το 1996 ο Antonio Citterio συνεργάζεται με τον Ιταλοαμερικανό Terry Dwan. Μαζί σχεδιάζουν μια σειρά από κτίρια σε Ευρώπη και Ιαπωνία. Ανάμεσα στα πιο σημαντικά πρότζεκτ του αρχιτεκτονικού διδύμου είναι τα κεντρικά γραφεία της Espirit σε Άμστερνταμ, Αμβέρσα και Μιλάνο. Το 1999 αλλάζει συνεργάτη. Μαζί με την Patricia Viel ιδρύουν την εταιρεία «Antonio Citterio και Συνεργάτες». Επικεντρώνονται στην αρχιτεκτονική, στο χώρο του βιομηχανικού σχεδιασμού και της γραφιστικής. Το 2004 αναλαμβάνουν το σχεδιασμό και την ανέγερση του πρώτου από την αλυσίδα ξενοδοχείων πολυτελείας Bulgari στο Μιλάνο. Ακολουθούν πολλές διακρίσεις σε διαγωνισμούς σε όλο τον κόσμο. Ο Antonio Citterio διδάσκει, επίσης, αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο της Σβιτσέρα και είναι μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ντιζάιν της Ιταλίας.
Μιλήσαμε με τους επικεφαλής του παγκοσμίου φήμης βραβευμένου αρχιτεκτονικού γραφείου, Νατάσα Λιανού και Ερμή Χαλβατζή. Έχουν σχεδιάσει το νέο κτίριο της COSMΟTE TV και το The Orbit
19°
