Open House Athens 2022: Μπήκαμε σε 5 κτίρια του φετινού προγράμματος

Το Σαββατοκύριακο 9 και 10 Απριλίου πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η δημοφιλής δράση Open House, μέσω της οποίας δημόσια και ιδιωτικά κτίρια με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον ανοίγουν τις πύλες τους στο ευρύ κοινό και η πόλη μετατρέπεται σ' ένα μεγάλο μουσείο, με εκθέματα τα ίδια της τα κτίρια.

Το Open House είναι ένας από τους σημαντικότερους διεθνείς θεσμούς για την ανάδειξη και προώθηση της αρχιτεκτονικής. Η ιδέα ξεκίνησε από το Λονδίνο το 1992 και γρήγορα απέκτησε φανατικούς επισκέπτες και υποστηρικτές ανά την υφήλιο. Η Αθήνα άρχισε να συμμετέχει στην αγαπημένη γιορτή της αρχιτεκτονικής το 2014 και μετά από δύο χρόνια «απόστασης» επέστρεψε δυναμικά με τις διά ζώσης ξεναγήσεις, οι οποίες γίνονται μόνο από εθελοντές. Πλήθος Αθηναίων, με τον χάρτη στο χέρι, τριγυρνούσαν στην πόλη ψάχνοντας, σαν παίκτες σε κυνήγι χαμένου θησαυρού, να ανακαλύψουν μικρά και μεγάλα διαμάντια της αρχιτεκτονικής.

Είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε μερικά από τα κτίρια που συμμετείχαν στο πρόγραμμα −μερικά για πρώτη φορά, όπως η Ιταλική Πρεσβεία− και μας υποδέχθηκαν για να τα γνωρίσουμε, ν' ακούσουμε την ιστορία τους και να περιηγηθούμε στο εσωτερικό τους.

Ιταλική Πρεσβεία - Λεωφ. Βασιλίσσης Σοφίας & Σέκερη 2

Τριώροφο διατηρητέο, νεοκλασικό κτίριο, ένα από τα ωραιότερα αστικά μέγαρα της εποχής, που οικοδομήθηκε το 1875 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ για ιδιωτική κατοικία του εύπορου επιχειρηματία και τραπεζίτη Στέφανου Ψύχα. Ο Στ. Ψύχας είχε αναλάβει το έργο για την επέκταση του σιδηροδρόμου από το Θησείο ως το Μοναστηράκι. Το κτίριο, σε μικρή απόσταση από τα τότε ανάκτορα, συνδυάζει άψογα το νεοκλασικό ύφος, με την ακρίβεια της γερμανικής αρχιτεκτονικής.

Στους χώρους του, εκτός από τον επιφανή τραπεζίτη, έμειναν πρίγκιπες, τουρίστες, διπλωμάτες και η ιστορία του είναι λίαν ενδιαφέρουσα.

Το 1903 το μέγαρο αγοράστηκε από τον πρίγκιπα Νικόλαο όπου εγκαταστάθηκε με τη ρωσίδα σύζυγό του, Ελένη Βλαδιμήροβνα (ανιψιά του τσάρου Νικόλαου Β’). Τότε έγινε η επέκταση του κτιρίου από τον Αναστάσιο Μεταξά, ο οποίος διατήρησε το ύφος και τα αρχιτεκτονικά στοιχεία, κάνοντας πολύ μικρές αλλαγές.

Μετά την έξωση της βασιλικής οικογένειας το 1923, ενοικιάστηκε ως παράρτημα του ξενοδοχείου της «Μεγάλης Βρετανίας» και μετασκευάστηκε σ' ένα μικρό, πολυτελές ξενοδοχείο 32 δωματίων, που λειτούργησε έως το 1933 με την επωνυμία «Petit Palais». Για λίγα χρόνια φιλοξένησε την Πρεσβεία της Νορβηγίας και το 1953 αγοράστηκε από το ιταλικό κράτος και μέχρι σήμερα αποτελεί την έδρα της διπλωματικής αποστολής της Ιταλίας καθώς και την κατοικία του εκάστοτε πρέσβη.

Το παρκέ πάτωμα, οι εντυπωσιακές ροζέτες της οροφής, οι γύψινες διακοσμήσεις, οι δρύινες ξυλοδεσιές είναι εποχής του Τσίλλερ. Οι πίνακες που κοσμούν τους χώρους αποτελούν δωρεά του Μουσείου Cape di Monde της Νάπολης, ενώ όλα τα έπιπλα είναι ιταλικής προέλευσης.

Διαθέτει έναν όμορφο μεγάλο κήπο, με δένδρα και φυτά όπου φιλοξενούνται πολλά πολιτιστικά δρώμενα και λέγεται ότι οι πανύψηλες ουασιγκτόνιες (φοίνικες) είναι δώρο του βασιλιά της Αιγύπτου, στην Αμαλία.

Ωνάσειος Βιβλιοθήκη - Λεωφ. Βασιλίσσης Αμαλίας 56

Στεγάζεται σ' ένα νεοκλασικό κτίριο, κοντά στην Ακρόπολη, στη συμβολή της Λεωφόρου Αμαλίας και της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Ανεγέρθηκε το 1905, σε σχέδια του Αναστάσιου Μεταξά και υπήρξε η κατοικία του δικηγόρου Γεωργίου Ορφανίδη και της Όλγας Σαρόγλου, αδελφής του Πέτρου Σαρόγλου, δωρητή του Σαρόγλειου Μεγάρου.

Αργότερα κατοικήθηκε από την κόρη τους, Ελισάβετ Καλλιγά, και στα τέλη της δεκαετίας του 1930 εκεί εγκαταστάθηκε η Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή και το κτίριο, εκτός από τη λειτουργία της Σχολής, χρησίμευε ως κατοικία του εκάστοτε διευθυντή της μέχρι το 1950. Το 1989 το κτίριο αποκτήθηκε από το Ίδρυμα Ωνάση, το οποίο το ανακαίνισε και αποκατέστησε τις όποιες ζημιές.

Η Ωνάσειος Βιβλιοθήκη κοσμείται από έργα τέχνης σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών (Ελ Γκρέκο, Κωνσταντίνου Βολανάκη, Γεωργίου Ιακωβίδη, Νικ. Λύτρα, Κωνσταντίνου Παρθένη, Γιάννη Χαλεπά, Γιάννη Μόραλη, Θεόδωρου Πουλάκη κ.ά.), καθώς και έπιπλα και προσωπικά αντικείμενα από τα γραφεία του Αριστοτέλη Ωνάση στο Μόντε Κάρλο, το Παρίσι αλλά και τη θαλαμηγό «Χριστίνα». Στον χώρο ξεχωρίζει το πιάνο Baby Grand Steinway & Sons μοντέλο S, του 1952, δώρο του Α. Ωνάση προς τη Μαρία Κάλλας, το οποίο βρισκόταν στη θαλαμηγό «Χριστίνα».

Στους χώρους της Ωνασείου Βιβλιοθήκης βρίσκονται σπάνιες εκδόσεις, όπως η Ελληνική Βιβλιοθήκη με 3.000 τίτλους από τον 15ο αιώνα έως τον 19ο αιώνα, η Περιηγητική Συλλογή που περιλαμβάνει 2.500 τίτλους, με κείμενα και εικόνες Δυτικοευρωπαίων συγγραφέων (16ου-20ού αιώνα), καθώς και το πρωτότυπο αλλά και το ψηφιοποιημένο Αρχείο του Κ. Π. Καβάφη, το οποίο αποτελείται από 2.000 και πλέον αρχειακά τεκμήρια, ανάμεσά τους χειρόγραφα, φωτογραφίες ή προσωπικά αντικείμενα του Αλεξανδρινού ποιητή.

Η Βιβλιοθήκη διαθέτει ένα από τα 59 αντίτυπα που σώθηκαν από τη «Χάρτα της Ελλάδος» του Ρ. Βελενστινλή, η οποία τυπώθηκε το 1797 στη Βιέννη σε 1.220 αντίτυπα. Αποτελείται από 12 φύλλα με πλήθος διακοσμητικών στοιχείων, παραστάσεων και συμβολισμών, που όλα συνθέτουν το επαναστατικό όραμα του Ρήγα.

Στην Ωνάσειο Βιβλιοθήκη διασώζεται η πολιτιστική κληρονομιά επτά αιώνων.

Τhision Lofts - Πειραιώς 123 & Ευρυσθέως

To Τhision Lofts είναι ένα διατηρητέο κτίσμα βιομηχανικής κληρονομιάς, επιφάνειας 5.000 τμ, με νεοκλασικά στοιχεία. Η κατασκευή του χρονολογείται στα μέσα της δεκαετίας του 1920 και εκεί στεγαζόταν, μεταξύ άλλων, η βιομηχανία Σακελλιάδη (εργοστάσιο βερνικιών). Το 1966 το κτίριο χαρακτηρίστηκε διατηρητέο.

Το 2005 ανακατασκευάστηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο IF-United Architecture και μετατράπηκε σε κτίριο κατοικιών και τέχνης.

Διαθέτει 19 διαμερίσματα (80τμ έως 230τμ), έναν χώρο πολλαπλών χρήσεων, χώρους καταστημάτων και υπόγειο χώρο στάθμευσης, 20 θέσεων. Το εσωτερικό αίθριο δεν αποτελεί απλώς ένα πέρασμα από και προς τα διαμερίσματα αλλά προσφέρει όλες τις προϋποθέσεις για να επικοινωνήσουν και να κοινωνικοποιηθούν οι ένοικοι μεταξύ τους.

ΜΥ LOFT - Αλκμήνης 5

Το ΜΥ LOFT είναι το πρώην εργοστάσιο της PALCO. Πρόκειται για ένα κτίριο - χαρακτηριστικό δείγμα της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής, με στοιχεία Bauhaus, το οποίο υπήρξε ένα από τα πιο μεγάλα καταφύγια της περιοχής κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το εργοστάσιο λειτούργησε έως τη δεκαετία του 1980, όπου η μονάδα παραγωγής μεταφέρθηκε στην Βουλγαρία.

Το 2010-2011 μετατράπηκε, από τους IF-United Architecture, σε ένα συγκρότημα σύγχρονων κατοικιών και πολυχώρου πολιτισμού, το Τhe Hub Events. Στον πρώτο όροφο του κτιρίου στεγάζονται τα γραφεία του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου που σχεδιάστηκαν από τους Pila Studio, το 2021.

Ξενοδοχείο Coco-mat Athens Jumelle - Ηροδότου 2, Κολωνάκι

Το ξενοδοχείο αυτό, παράρτημα του Coco-Mat Athens (Πατρ. Ιωακείμ), αποτελείται από δύο κτίρια, ένα νεοκλασικό του 1925 και ένα σύγχρονο του 1960, τα οποία γεφυρώνουν αρμονικά τις τάσεις της αρχιτεκτονικής και φιλοξενίας του χθες με το σήμερα. Ενώνονται μεταξύ τους διαγωνίως με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο, σύμφωνα με τα σχέδια των Elastic Architects.

Το τριώροφο νεοκλασικό κτίστηκε από τον αρχιτέκτονα Δημήτριο Φωτιάδη και χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία του.

Με τη μετατροπή του νεοκλασικού σε ξενοδοχείου έχει διατηρηθεί σ' όλους τους χώρους η αρχική μορφή του κτιρίου, συνδυάζοντας τη λιτή πολυτέλεια με τον αέρα μίας άλλης εποχής, όπως τα ψηφιδωτά στους τοίχους που θυμίζουν κεντήματα και τα κάδρα με τα κεντημένα σεμέν στους ορόφους και στα δωμάτια.

Το νεοκλασικό κτίριο διαθέτει 7 σουίτες (3 στον πρώτο όροφο και 4 στον δεύτερο), ενώ το σύγχρονο, 51 δωμάτια, δυναμικότητας 86 κλινών και στο υπόγειο υπάρχει πισίνα, σάουνα, χαμάμ και όργανα γυμναστικής.

Στον ακάλυπτο χώρο μεταξύ των δύο κτιρίων δημιουργείται ένα μικροκλίμα, με φυτά και τρεχούμενο νερό.

Όλοι οι χώροι του ξενοδοχείου αποπνέουν μία οικεία, ζεστή ατμόσφαιρα, όπου επικρατεί η αίσθηση της ηρεμίας και της χαλάρωσης.

Ξενοδοχείο Moxy Athens City - Σταδίου 65. Πλ. Ομονοίας

Το Σαράγλειο Μέγαρο, το οποίο οικοδομήθηκε το 1967 επί του ακινήτου που βρισκόταν μέχρι το 1965 η διώροφη οικία του αξιωματικού πυροβολικού Πέτρου Σαρόγλου, μετατράπηκε από τους Kokkinou - Kourkoulas Architects και Diversity Archictes σε σύγχρονο, ξενοδοχείο 200 δωματίων, το οποίο άνοιξε τις πόρτες του πριν μερικές βδομάδες. To Moxy θεωρείται το πρώτο «πράσινο» ξενοδοχείο της Αθήνας που θα πιστοποιηθεί με LEED Gold και έχει την υπογραφή της Marriott.

Το κτίριο, ιδιοκτησίας του Μετοχικού Ταμείου Στρατού και της Λέσχης Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων, στέγαζε για πολλά χρόνια το Ειρηνοδικείο και το Πταισματοδικείο της Αθήνας, μέχρι αυτά να μεταφερθούν στη νέα τους στέγη (Κυρίλλου Λουκάρεως 14). Ενοικιάστηκε για 25 χρόνια από την εταιρεία DIMAND (εταιρεία στον χώρο ανάπτυξης ακινήτων).

Μετά την ανακαίνιση, η εξωτερική του όψη καλύφθηκε από πράσινες μεταλλικές περσίδες και, όπως ακούσαμε από την εθελόντρια-ξεναγό, η έμπνευση γι' αυτή την προσθήκη ήταν ο μύθος της θεάς Αθηνάς που προσφέρει την ελιά σαν δώρο στην πόλη. Κυριαρχεί το λαδί χρώμα και η κίνηση των περσίδων, η οποία γίνεται εσωτερικά από τα δωμάτια, ανάλογα με την ανάγκη του κάθε πελάτη, λειτουργεί αλληγορικά, θυμίζοντας την κίνηση των φύλλων της ελιάς από τον άνεμο.

Όλοι οι χώροι του Μοxy, αρχίζοντας το μπαρ όπου γίνεται το check -in μια και δεν υπάρχει ρεσεψιόν, οι διακοσμημένοι με graffiti με έντονα χρώματα που φιλοτέχνησε αποκλειστικά για το ξενοδοχείο ο Ελληνας street artist B., με τα μοντέρνα έπιπλα και τις pop αναφορές, με τα δωμάτια εξοπλισμένα με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας και φωτισμούς led, που ενεργοποιούνται με την κίνηση, για μειωμένο ενεργειακό αποτύπωμα, δημιουργούν μία νεανική, διασκεδαστική και ζωντανή ατμόσφαιρα και κάνουν τον επισκέπτη να ξεφύγει από την «τυποποιημένη» εικόνα που έχει για τα ξενοδοχεία.

Και είχε πολύ δίκιο η νεαρή ξεναγός όταν μας είπε, στο τέλος, ότι το ξενοδοχείο αυτό απευθύνεται στους youngs at heart!