Shimmer: Ένα άυλο εστιατόριο στη Δράμα

Το έργο είναι η δημιουργία ενός χώρου εστίασης στις εγκαταστάσεις της εταιρίας RAYCAP, μιας διεθνούς εταιρίας ηλεκτρολογικών εφαρμογών με έδρα τη Δράμα. Η τοποθεσία χαρακτηρίζεται από την ποικιλόμορφη τοπογραφία και την επιβλητική θέα των γειτονικών ορεινών όγκων.

Το οικόπεδο περιβάλλεται από τις εγκαταστάσεις παραγωγής και τα διοικητικά κτίρια αποτελώντας ένα κοινό συνεκτικό τόπο συνάντησης. Είναι ένας χώρος - περίσσευμα, ένα κατάλοιπο των διαδοχικών φάσεων ανοικοδόμησης κατά τα διάφορα στάδια επέκτασης της εταιρίας. Μετά το τελευταίο στάδιο, ο χώρος αυτός δενδροφυτεύτηκε και με την πάροδο των τελευταίων ετών έχει πάρει την μορφή άλσους. Κατά τη διάρκεια του χρόνου φιλοξενούνται εκεί διάφορες εκδηλώσεις όπως γιορτές εργαζομένων, συμπόσια, παραστάσεις. Τις πιο θερμές εποχές μετατρέπεται σε ένα τόπο ανάπαυλας, καθώς οι υπάλληλοι της εταιρίας συχνά το χρησιμοποιούν κατά την ώρα του διαλείμματος τους για να γευματίσουν κάτω από τη δροσερή σκιά των δέντρων.

«Μελετήσαμε το κτίριο σαν την αμαλγαματοποίηση της σύζευξης των τριών μονοπατιών που διασχίζουν το πάρκο. Αυτά τα μονοπάτια δεν σχεδιαστήκαν ούτε χαράχτηκαν ποτέ σκόπιμα από κανέναν. Δημιουργήθηκαν όμως εκούσια από την επανάληψη των διαδρομών των εργαζομένων που προτιμούν το πάρκο σαν χώρο συνάντησης. Αυτά τα ίχνη τα είδαμε σαν σημάδια των καθημερινών και εποχιακών έμβιων ρυθμών της εταιρίας, προϊόντα της ανθρώπινης συνήθειας και ύπαρξης. Ένα από τα πρώτα πράγματα που ήρθε στο νου μας είναι η εφήμερη δουλειά του Βρετανού γλύπτη Richard Long ‘A Line Made by Walking’ (1967) που έχει επιβιώσει μόνο σε φωτογραφίες. Ο Long φωτογράφιζε το ίχνος που είχαν αφήσει τα βήματά του πάνω στο χορτάρι ύστερα από αλλεπάλληλες όμοιες διαδρομές, καδράροντας το ανθρώπινο ίχνος σαν γλυπτική οντότητα.

Το έργο ανήκει στο εικαστικό ρεύμα Land Art που έκανε την εμφάνισή του στα τέλη της δεκαετίας του ‘60 και τα έργα που το αντιπροσωπεύουν χαρακτηρίζονταν από την έντονη τοπιακή σχέση με το περιβάλλον και την αδρή φυσικής προέλευσης πρώτη ύλη από την οποία κατασκευάζονταν. Η δουλειά του Richard Long έχει ιδιαίτερη σημασία για εμάς καθώς αποτελεί μια αποκρυστάλλωση του εφήμερου, του ίχνους, της φευγαλέας ανθρώπινης δραστηριότητας» σημειώνουν οι αρχιτέκτονες του γραφείου Kois Associated Architects.
 

«Ο στόχος μας ήταν όχι απλά να τοποθετήσουμε ένα κτίσμα στο υπάρχον τοπίο αλλά να το κάνουμε ενεργό μέρος του. Ο τρόπος που ο ορίζοντας συναντά τη στέγη και πώς αυτή αγκαλιάζει το ανάγλυφο του εδάφους δημιουργούν μια συγκεκριμένη τοπική και χωρική συνθήκη που γίνεται το πλατό της ανθρώπινης δραστηριότητας και ύπαρξης. Το τοπίο αρκετές φορές μπορεί να δημιουργήσει την αίσθηση του απέραντου χώρου. Αλλά η αντίληψη του χώρου δεν είναι απέραντη και η εικόνα της σχηματίζεται σε συνάρτηση της θέσης και της σχετικής κλίμακας του παρατηρητή. Σκοπός μας ήταν να δημιουργήσουμε μια τόπο-χωρική συσκευή παρατήρησης που θα συνδυάζει την αίσθηση ενός προστατευόμενου χώρου και θα προσφέρει ανεμπόδιστη πρόσβαση στη θέα. Ένα κάδρο στη φύση και ένα παρατηρητήριο για τον άνθρωπο. Η αφαιρετικότητα της μορφής της αιωρούμενης επίπεδης στέγης και η σχέση της με το έδαφος δημιουργεί μια νέα τοπιακή συνθήκη που αντικατοπτρίζει την τοπογραφία του πάρκου και έρχεται σε αντιδιαστολή σχηματικά και χωροθετικά με τη ζωηρότητα της φύσης.

Αρχίσαμε να βλέπουμε τη στέγη σαν μια απαστράπτουσα γραμμή φωτός σε παραλληλία με τη γραμμή του ορίζοντα. Η επίπεδη μορφή μετατρέπεται σε γραμμική όσο η απόσταση του παρατηρητή αυξάνεται και μεταβάλλεται σε ένταση και ευκρίνεια με τη αλλαγή των περιβαλλοντικών και ατμοσφαιρικών συνθηκών. Το κτίριο εμφανίζει μια διπλότητα ως προς τις χωρικές συνθήκες που εσωκλείει και την μορφολογική κλίμακα που αυτές παρουσιάζουν. Από τη μια πλευρά έχουμε το σχεδόν άυλο όριο του γυαλιού που εσωκλείει τον προαύλιο χώρο εστίασης σε συνδυασμό την αιθέρια στέγη και από τη άλλη έχουμε το χώρο της κουζίνας του εστιατορίου που εγκολπώνεται σε μια έξαρση του εδάφους. Έχουμε δυο κλίμακες και δυο ατμόσφαιρες εκ διαμέτρου αντίθετες αλλά και αλληλοσυμπληρούμενες, αυτή του ουρανού και αυτή της γης». 

«Αυτές οι ατμόσφαιρες πλαισιώνουν διαφορετικά μέτρα ρυθμών της ανθρώπινης δραστηριότητας που ανταποκρίνονται σε διαφορετικές προγραμματικές λειτουργίες. Τη λειτουργία της στεγασμένης δημόσιας πλατείας, τη λειτουργία του εστιατορίου και τη λειτουργία των χώρων service. Η στεγασμένη πλατεία λειτουργεί σαν προέκταση του τοπίου με το όριο μεταξύ των δύο σχεδόν άυλο. Οι διακυμαινόμενες διαθλάσεις του περιβάλλοντος που διαγράφονται στην κάτω ανακλαστική πλευρά της στέγης ενισχύουν την αίσθηση της εξάλειψης του ορίου ανάμεσα σε εξωτερικό και εσωτερικό και κάνουν τη στέγη να γράφει σαν αβαρής καμβάς που αντικατοπτρίζει αφηρημένα το πέρασμα της μέρας. Ο χώρος παρασκευής βρίσκεται κάτω από την τοπική έξαρση. Ο λόφος που σχηματίζουμε κάτω από τη στέγη καλύπτεται σε όλη του την επιφάνεια με φύτευση δημιουργώντας την εντύπωση της ολοκληρωτικής ανακατάληψης από τη φύση.

Θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα μικρό-περιβάλλον στην ευρύτερη περιοχή των εγκαταστάσεων της εταιρίας και μια μικρό-τοπιακή σχέση μέσα στον υφιστάμενο χώρο, η όποια θα εσωκλείει την ποικιλομορφία της ατμόσφαιρας του δασους μέσα σε μια δομή, η οποία έχει τη λειτουργική διπλότητα του συμβιωτικού δοχείου και της συσκευής παρατήρησης» συμπληρώνουν οι αρχιτέκτονες του Shimmer.

Όνομα: Shimmer
Τοποθεσία: Δράμα
Τύπος: Εστιατόριο
Μέγεθος: 770 m²
Αρχιτέκτονας: Stelios Kois
Project Leader: Federica Scalise
Design Team: Antonis Sarlanis, Marielina Stavrou, Leonardos Katsaros, Vasiliki Papargiri