Avant-Garde Παιχνίδια

Όταν ο Picasso φτιάχνει ένα ξύλινο αλογάκι για τον εγγονό του, δεν έχεις να κάνεις με ένα σημαντικό καλλιτεχνικό γεγονός. Όταν όμως δεκάδες -ψέματα, εκατοντάδες- καλλιτέχνες που ανήκουν στο ίδιο κίνημα στρέφουν την προσοχή τους στα παιδικά παιχνίδια, αρχίζεις να δίνεις σημασία. Και είναι εντυπωσιακά πολλοί οι καλλιτέχνες της αβάν-γκαρντ σκηνής που έχουν δοκιμάσει τις δυνάμεις τους στο σχεδιασμό παιχνιδιών. Εξακόσια περίπου εκθέματα περιλάμβανε η έκθεση “Toys of the Avante-Garde”, στο Μουσείο Picasso της Μάλαγα -μαριονέτες του Paul Klee και του Oscar Schemmer, κούκλες του Luigi Veronese, ένα τσίρκο του Alexander Calder. Και βέβαια το αλογάκι του Picasso.

Όταν οι αβάν-γκαρντ έφτιαχναν παιχνίδια, δεν έπαιζαν. Ναι, τα περισσότερα προορίζονταν για κάποιο εγγονάκι. Ωστόσο οι δημιουργοί δεν απομακρύνονταν από τις εικαστικές αναφορές τους. Το θέμα είναι…άρεσαν στα παιδιά; Μια κυβιστική κούκλα με τετράγωνο κεφάλι. Ένα σπιτάκι τόσο λοξό και ανισόρροπο που μετά βίας δεν πέφτει. Ή μια ντανταϊστική μαριονέτα με ράμφος στη θέση της μύτης και θηλές γυναικείου στήθους ραμμένες πάνω από τα ρούχα; Και δε μιλάμε για τα σημερινά παιδιά που έχουν εντρυφήσει στο σουρεαλιστικό και το γκροτέσκο μέσα από μεταλλαγμένα πόκεμον και χελωνονιντζάκια. Αλλά για εκείνα του 1910 και του 1920. Που έπαιζαν με βικτωριανές, πορσελάνινες κούκλες.

Η απάντηση είναι μάλλον ναι –θα τους άρεσαν. Όχι μόνο επειδή τα παιδιά είναι δεκτικά στο νέο. Αλλά επειδή πολλοί αβάν-γκαρντ καλλιτέχνες ήταν γνώστες των νέων, ριζοσπαστικών για την εποχή τους, παιδαγωγικών θεωριών. Δεν τους ενδιέφερε άλλωστε να διδάξουν στα εγγόνια τους την αλφαβήτα ή το ένα συν ένα. Αλλά να χτίσουν ουτοπικά ιδανικά –παραβαίνοντας συγχρόνως τους κανόνες και θολώνοντας τα όρια ανάμεσα στην τέχνη και τη ζωή. Ε, αυτό το πέτυχαν.

Alma Siedhoff-Busher, Ξύλινες Κούκλες, 1924

Αγνώστου, Μαριονέτες που παίζονται με τα δάχτυλα, 1920. Κάποιο παιδάκι μουτζούρωσε με το μολύβι του τη νεκροκεφαλή στη μεσαία σειρά

Hanna Hoch, «Ντανταϊστικές Κούκλες», 1918

Joaquin Garcia Torres, Φιγούρες, 1925

Ladislav Sutnar, Εργοστάσιο, γύρω στο 1930 

Ladislav Sutnar, Ρινόκερος, 1930

Luigi Veronese, Κούκλες «Πριγκίπισσα και Μπαλαρίνα», 1942

Luigi Veronese, Κούκλες «Διάβολοι», 1942

Lyonel Feininger, Σπίτια και Βαγόνια, γύρω στο 1930

Minka Podhajska, Μίνι Κουμπαράδες, 1930

Minka Podhajska, «Κούκλες που Ενσαρκώνουν Παιδικές Σκανταλιές», 1930

Minka Podhajska, «Κούκλες που Ενσαρκώνουν Παιδικές Σκανταλιές», 1930

Otto Morach, Μαριονέτα «Αρλεκίνος», 1918

Paul Klee, Μαριονέτα, 1923

Paul Klee, Μαριονέτα, 1925

Hermann Finsterlin, «Βασικές Αρχιτεκτονικές», 1914

Hermann Finsterlin, «Βασικές Αρχιτεκτονικές», 1914. Κάποιο πλούσιο παιδάκι θα έπαιζε μ’αυτά

Sophie Taueber-Arp, Μαριονέτα «Ντέραμο», 1918

Sophie Taueber-Arp, Μαριονέτα «Φρουρός», 1918

«Το Διστακτικό Αυτοκίνητο», 1930. Κι όμως, έτσι λέγεται

Hermann Finsterlin, Σετ παιχνιδιών, 1914

Alma Siedhoff-Busher, Σχήματα, 1924

John Lloyd-Wright, (ναι, ο γιος του Φρανκ), Τα Lego του ’40