Η οδός Πανεπιστημίου, είναι πολυσύχναστος δρόμος, ένα «ποτάμι» με ροή όλες τις μέρες, όλες τις ώρες…. Πηγάζει από την πλατεία Συντάγματος, ρέει μέσα από την καρδιά της πόλης και καταλήγει στην πλατεία Ομονοίας. Την ξέρεις. Πιθανότατα, την διασχίζεις κάθε μέρα. Ίσως τότε, να περνάς και έξω από το Νομισματικό Μουσείο. Μπορεί μάλιστα να γνωρίζεις και την ιστορία του...Ή μήπως όχι;
Σημείο αναφοράς για το ιστορικό κτίριο, ήταν το έτος 1870, όταν ο Ερρίκος Σλήμαν αποφασίζει να εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα, με τη σύζυγό του Σοφία, την οποία είχε παντρευτεί τον προηγούμενο χρόνο. Ο Σλήμαν χρειάζεται ένα σπίτι για να στεγάσει τη νεοσύστατη οικογένειά του. Αναθέτει λοιπόν στο φίλο του και διάσημο αρχιτέκτονα, Ερνέστο Τσίλερ, να του σχεδιάσει μία έπαυλη στην Αθήνα.
Ο Τσίλερ, επέλεξε αρχιτεκτονικό τύπο της Ιταλικής Αναγέννησης, τον οποίο προσάρμοσε στο νεοκλασικό πνεύμα. Οι εργασίες κράτησαν δύο χρόνια (1878-1880), ώσπου τελικά στις 30 Ιανουαρίου του 1881, το «Ιλίου Μέλαθρον», το μέγαρο της Τροίας δηλαδή, άνοιξε τις πόρτες του με μία λαμπρή δεξίωση. Είχε κοστίσει 439.650 δραχμές.
Θυμάμαι ακόμα την πρώτη φορά που πέρασα την περίτεχνη καγκελόπορτα και αντίκρισα τον κήπο. Μόλις μπήκα μέσα στο χώρο του μουσείου, κάτι άλλαξε. Η βουή της Πανεπιστήμιου, σταμάτησε μεμιάς, παχουλές γάτες λιάζονταν στο σιντριβάνι της εισόδου και γύρω από τα εντυπωσιακά αγάλματα, λουλούδια υπήρχαν παντού και στο βάθος οι καρέκλες μιας καλαίσθητης καφετέριας, με καλούσαν νωχελικά. Κοίταξα αυθόρμητα πίσω μου, για να βεβαιωθώ ότι ήμουν ακόμη στο κέντρο της Αθήνας και ότι η πόρτα από όπου είχα μπει ένα λεπτό πριν, ήταν όντως πόρτα και όχι κάποια μυστηριώδης πύλη που με είχε μεταφέρει σε παράλληλο κόσμο και θα εξαφανιζόταν οσονούπω.
Βέβαια, η τοποθεσία του μεγάρου, δεν είναι καθόλου τυχαία. Ο Σλήμαν την επέλεξε γιατί ήταν πολύ κοντά στο παλάτι. Κάθε εβδομάδα, διοργανώνονταν δεξιώσεις, στις οποίες παρίστατο, η αφρόκρεμα της τότε Αθήνας. Ήταν εξαιρετική τιμή να σε καλέσουν σε μία από αυτές.
Κοιτάζοντας τα μωσαϊκά δάπεδα του κτιρίου, φιλοτεχνημένα από Ιταλούς ψηφοθέτες, δεν είναι δύσκολο να φανταστείς αριστοκρατικές κυρίες της εποχής, με ακριβά κοσμήματα στο λαιμό, να χορεύουν ένα βαλς η ένα μινουέτο. Σχεδόν ακούς το μετάξι από τις τουαλέτες να σέρνεται στο ίδιο πάτωμα, που εσύ στέκεσαι τώρα με το στόμα ανοιχτό, χαζεύοντας τις ζωγραφικές συνθέσεις στο ταβάνι.
Τόσο οι τοιχογραφίες, όσο και οι ταβανογραφίες, είναι έργο ενός Σλοβένου ζωγράφου ονόματι Γιούρι Σούμπιτς. Για την ιστορία, ο κύριος Σούμπιτς, λέγεται ότι ήθελε να αυτοσχεδιάσει και να ζωγραφίσει τα θέματα που εκείνος ήθελε, στους τοίχους του μεγάρου. Όταν ο Σλήμαν και ο Τσίλερ, του απέκλεισαν αυτή του την επιθυμία και του επέβαλλαν πολύ συγκεκριμένα θέματα - ακριβή αντίγραφα πομπηιανών θεμάτων και απεικονίσεις από τα ευρήματα και τις ανασκαφές του Σλήμαν-, εκείνος πήρε την εκδίκησή του: Σε όλες τις γυναικείες φιγούρες, ζωγράφισε το πρόσωπο της ερωμένης του.
Παντού στο κτίριο, από τα κάγκελα μέχρι τις τοιχογραφίες και τα πατώματα, παρουσιάζεται ο μαίανδρος, γνωστός και ως αγκυλωτός σταυρός ή σβάστικα. Το σύμβολο αυτό, χρησιμοποιούνταν από πολλούς αρχαίους λαούς, τόσο ως στοιχείο διακόσμησης, όσο και ως ένα είδος φυλαχτού, αφού πιστεύονταν ότι φέρνει τύχη και ευημερία. Ο Σλήμαν, ανακάλυψε το σύμβολο στις ανασκαφές που πραγματοποίησε στην Τροία και για αυτό θέλησε να το μεταφέρει και στην κατοικία του. Άλλωστε τα περισσότερα διακοσμητικά στοιχεία στο δάπεδο και στην οροφή, παραπέμπουν στην αρχαία αυτή πόλη. Η απανταχού παρουσία όμως του συγκεκριμένου συμβόλου, μέσα στο Ιλίου Μέλαθρον, ήταν ο λόγος που κατά τη διάρκεια της κατοχής του ’40, οι Γερμανοί επέταξαν το κτίριο.
Στο διώροφο κτίριο, ο Ερνέστο Τσίλερ, έβαλε όλη του την τέχνη. Θεωρείται ένα από τα πιο αξιόλογα έργα του και όχι άδικα. Οι δύο στεγασμένοι εξώστες της πρόσοψης, είναι στοιχεία Ιταλικής Αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής. Λόγω των κιόνων και των τοξοστοιχιών, που τους στηρίζουν, δημιουργείται μία αίσθηση ελαφρότητας στον όγκο του μεγάρου.
Εκτός όμως από καλαίσθητη, η αρχιτεκτονική του κτιρίου είναι και αρκετά πρωτοποριακή. Ο Τσίλερ εφάρμοσε τεχνολογικούς νεωτερισμούς που προκαλούν εντύπωση ακόμη και σήμερα. Για παράδειγμα, η κατοικία διέθετε κλιματισμό. Τα περισσότερα σημεία γύρω από τις πόρτες, είναι κούφια, καθώς χρησίμευαν ως αγωγοί ζεστού αέρα, που προέρχονταν από ένα καυστήρα στο υπόγειο του κτιρίου και απελευθερωνόταν μέσω της διάτρητης γύψινης άκανθας στο ταβάνι του κάθε δωματίου, αλλά και μέσα από τα τζάκια. Παράλληλα, ο κίνδυνος πυρκαγιάς, αποφεύχθηκε, καθώς οι πόρτες και τα παράθυρα, ήταν τα μοναδικά σημεία, όπου χρησιμοποιήθηκε ξύλο.
Στο ισόγειο, βρίσκονταν κυρίως οι βοηθητικοί χώροι, όπως τα δωμάτια του υπηρετικού προσωπικού. Όμως εδώ, υπήρχε και μια αίθουσα στην οποία ο Ερίκος Σλήμαν, εξέθετε τα ευρήματά του από τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην Τροία.
Ο πρώτος όροφος, ήταν αφιερωμένος στην κοινωνική ζωή της οικογένειας του Σλήμαν. Στην αίθουσα των εσπερίδων διοργανώνονταν οι δεξιώσεις, το σαλόνι φιλοξενούσε λογοτεχνικές βραδιές, ενώ υπήρχε επίσης η τραπεζαρία και μία αίθουσα φιλοξενίας.
Στο δεύτερο όροφο, υπήρχαν οι κρεβατοκάμαρες, το γραφείο και η βιβλιοθήκη. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε κάθε δωμάτιο, ο Σλήμαν είχε παραγγείλει να υπάρχει μια επιγραφή πάνω από την πόρτα εισόδου αλλά και στους τοίχους, σχετική με το σκοπό για τον οποίον προορίζονταν το δωμάτιο. Έτσι σήμερα, μπορείς εύκολα να καταλάβεις σε ποιο δωμάτιο βρίσκεσαι.
Στην πίσω πλευρά του κτιρίου, βρισκόταν ένας μεγάλος κήπος, όπου υπήρχαν το αμαξοστάσιο και ο στάβλος. Τώρα, υπάρχει η πολλή όμορφη καφετέρια του μουσείου, ιδανική για να ξαποστάσεις, μετά την επίσκεψη σου. Αλλά προσφέρεται και για τις ζεστές καλοκαιρινές βραδιές, καθώς είναι ένα από τα ελάχιστα σημεία στην Αθήνα, όπου μπορείς να απολαύσεις λίγη δροσιά, λόγω του κήπου.
Το 1984 ήταν η χρονιά που το Υπουργείο Πολιτισμού παραχώρησε το Ιλίου Μέλαθρον για να στεγαστεί το Νομισματικό Μουσείο. Θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα μουσεία της Ευρώπης, καθώς διαθέτει εξαιρετικά σπάνιες συλλογές. Το χαρτονόμισμα των 5 δραχμών, για παράδειγμα, που εκτίθεται στο δωμάτιο που ήταν κάποτε η κρεβατοκάμαρα της κόρης του Σλήμαν, είναι το μοναδικό στον κόσμο.
Στο ισόγειο και τον πρώτο όροφο, μπορείτε να θαυμάσετε την ιστορία του νομίσματος, από τα αρχαία χρόνια, μέχρι και σήμερα. Αλλά ας μη γελιόμαστε- το πραγματικό κομψοτέχνημα, που θα κλέβει για πάντα τα βλέμματα των θεατών, είναι το ίδιο το κτίριο.
Μιλήσαμε με τους επικεφαλής του παγκοσμίου φήμης βραβευμένου αρχιτεκτονικού γραφείου, Νατάσα Λιανού και Ερμή Χαλβατζή. Έχουν σχεδιάσει το νέο κτίριο της COSMΟTE TV και το The Orbit
11°
