Renzo Piano: Η τέχνη να φτιάχνεις κτίρια

Εκείνο που εντυπωσιάζει με την πρώτη ματιά είναι το φως. Κυριαρχεί στις αίθουσες. Μεγάλα τετράγωνα λευκά τραπέζια πλαισιώνονται από καρέκλες σκηνοθέτη. Νιώθω ότι είναι ένα κάλεσμα κι όχι μια έκθεση. Μια πρόσκληση να πάρεις μέρος στη διαδικασία της δημιουργίας. Αδύνατο να αντισταθείς.

Δεκαέξι εμβληματικά έργα. Έχει φτιάξει πάνω από εκατό ανά τον κόσμο. Σε κάθε τραπέζι βρίσκονται μακέτες, εργαλεία, σχέδια, πανοραμικές φωτογραφίες. Κέντρο Ζορζ Πομπιντού Παρίσι (1977), ο ουρανοξύστης «The Shard» Λονδίνο (2012), Μουσείο Τέχνης Whitney (2015), τα γραφεία της εφημερίδας «The New York Times» Νέα Υόρκη (2007), το Πολιτιστικό Κέντρο Jean-Marie Tjibaou, Νέα Καληδονία (1998), το κτίριο για τη Συλλογή Μενίλ στο Χιούστον του Τέξας (1987), Τερματικός Σταθμός του Διεθνούς Αεροδρομίου Kansai (1994), στην Οσάκα, το «πράσινο» κτίριο της Ακαδημίας Επιστημών της Καλιφόρνιας (2008), το Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος. Κι είναι αυτό το τελευταίο κτίριο που δημιούργησε την οικειότητα με το θρυλικό όνομα Renzo Piano.

Δέχτηκα την πρόκληση και κάθισα στη γνώριμη καρέκλα. Βάλθηκα να παρατηρώ τα αντικείμενα που ήταν με επιμέλεια τοποθετημένα πάνω στο τραπέζι. Αβίαστα προστέθηκαν καινούργιες εικόνες αλλά και ήχοι. Και σιωπές. Ήταν σαν να άκουγα τις ιδέες, τις αντιρρήσεις, τις υποδείξεις των ανθρώπων που δούλευαν πάνω στο σχέδιο, στην κατασκευή. Οι λέξεις, οι αγωνίες τους έπεφταν πάνω στο λευκό τραπέζι. Οι καρέκλες υποδηλώνουν την ομάδα. Και το φως; Μα με αυτό αναμετρήθηκε ο μέγας καλλιτέχνης. Ο μαέστρο. Και κατάφερε να σαγηνεύσει τους πάντες. Είναι πολίτης του κόσμου και έχει προσπαθήσει να τον κάνει ομορφότερο με το μοναδικό τρόπο που ξέρει. Χτίζοντας. Σχεδιάζοντας. Δημιουργώντας ομάδες λειτουργικές που απαρτίζονται από εντελώς διαφορετικούς ανθρώπους. Πολυμορφία. Πολυφωνία. Και αυτό είναι ένα θαύμα, να μπορείς να ηγείσαι μιας ομάδας ανθρώπων που ο καθένας είναι άριστος στον τομέα του. Οι ομάδες του Renzo Piano μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα, να πειραματιστούν και να δημιουργήσουν πρωτότυπα, απροσδόκητα σχέδια που ανταποκρίνονται στο φυσικό περιβάλλον τους και στην κουλτούρα της χώρας στην οποία βρίσκονται.

Έχει πει ότι του αρέσει να σχεδιάζει και να χτίζει δημόσια κτήρια και ότι η  αρχιτεκτονική είναι η τέχνη της κατασκευής κτηρίων για ανθρώπους. Φτιάχνει καταφύγια για τις κοινωνίες. Αλλά γιατί; Και για ποιον; Αεροδρόμια, μουσεία, νοσοκομεία όλα εναρμονισμένα με το αστικό τοπίο, με τις ιδιαιτερότητες του χώρου και του χρόνου. Όταν είχε πρωτοεμφανισθεί το Κέντρο Ζορζ Πομπιντού στο Παρίσι είχε προκαλέσει αίσθηση, σχόλια, κριτικές. Αυτό όμως δεν είναι και το ζητούμενο της τέχνης; Ανεξάρτητα από το αν αρέσει ή όχι δημιουργεί τις συνθήκες όπου αναβλύζονται συναισθήματα, ψυχή και μυαλό ανοίγουν και λειτουργούν.

Ο Renzo Piano δουλεύει σκληρά και συστηματικά. Στο σύμπαν που δημιούργησε η αρχιτεκτονική είναι ένα μέσο όπου οι ιδέες αναπτύσσονται μέσα από μια σύνθεση εξερεύνησης και περιέργειας, η οποία οδηγείται από τη φαντασία και την περιέργεια. Έχει χαρακτηρίσει την αρχιτεκτονική ως τον τρόπο ανύψωσης τεράστιων δομών από τη γη ώστε να δημιουργηθεί ένας χώρος για την καθημερινή ζωή.

Τα ενδιαφέροντα του Renzo Piano δεν σταματούν στην κατασκευή ή στο σχεδιασμό. Ενδιαφέρεται για τις τέχνες, την επιστήμη. Η γενέθλια πόλη, η Γένοβα, τον επηρέασε βαθιά. Κατασκεύασε την πρώτη δική του βάρκα σε μικρή ηλικία. Η σχέση του με τη Μεσόγειο υπήρξε καταλυτική. Είναι ρεαλιστής και ονειροπόλος. Χρησιμοποιεί πρακτικά μέσα για να κάνει το όνειρο πραγματικότητα. Έχει κατορθώσει να εμφυσήσει στην τεχνολογία και στην κατασκευή ανθρωπιά. Φτιάχνει πλατείες μπροστά από τα κτήρια, διότι η piazza (πλατεία) αποτελεί τόπο συνεύρεσης, συνάθροισης, διαλόγου, αντιρρήσεων, ανεμελιάς. Συστήνει τον κόσμο ξανά γιατί μπορεί να μεταμορφώνει, να επαναπροσδιορίζει και να καλλιεργεί μακροπρόθεσμα την αισθητική μας.

Το 2018 προσκεκλημένος σε ένα TED talk είχε πει: «Η αρχιτεκτονική είναι συναρπαστική διότι είναι τέχνη. Ενώνει την επιστήμη, την τεχνολογία με την καθημερινή ζωή. Η ζωή του αρχιτέκτονα είναι συναρπαστική. Σε μια καθημερινή μέρα δουλειάς αλλάζει ρόλους. Στις δέκα το πρωί είναι ποιητής, στις έντεκα είναι αναγκαίο να γίνει ανθρωπιστής και στις δώδεκα πρέπει να γίνει κατασκευαστής».

Ο Renzo Piano πιστεύει ότι η παγκόσμια ομορφιά είναι ένα από τα λίγα πράγματα που μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Αυτή η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο. Ένα άτομο κάθε φορά, αλλά θα το κάνει. Ευτυχείτε, αγαπητοί!

Η αναδρομική έκθεση στη Βασιλική Ακαδημία των Τεχνών του Λονδίνου σε συνεργασία με το αρχιτεκτονικό γραφείο Renzo Piano Building Workshop- RPBW και το ίδρυμα Fondazione Renzo Piano θα διαρκέσει μέχρι τις είκοσι Ιανουαρίου του 2019.

Το βιογραφικό του Renzo Piano έτσι όπως παρουσιάστηκε στην έκθεση της Βασιλικής Ακαδημίας των Τεχνών

13 Σεπτεμβρίου 1937. Ο Renzo Piano γεννήθηκε σε μία πόλη δυτικά της Γένοβας, (Pegli) στην Ιταλία.
1958 έως 1964. Σπουδάζει αρχιτεκτονική στη Φλωρεντία και στη συνέχεια πηγαίνει στο Politecnico του Μιλάνο το 1960. Δουλεύει στο αρχιτεκτονικό γραφείο του Franco Albini.
1964 έως 1966. Δουλεύει ως βοηθός στο αρχιτεκτονικό και σχεδιαστικό γραφείο του Marco Zanuso.
1965 έως 1968. Συνεργάζεται με τον αδερφό του Ermanno στο Μιλάνο. Ταξιδεύει στη Γαλλία, στη Mεγάλη Βρετανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δημιουργεί σχέσεις με σχεδιαστές και μηχανικούς στους οποίους περιλαμβάνονται ο Jean Prouve, Louis Kahn, Zygmunt Stanislaw Makowski, Robert Le Ricolais. 
1967. Έκθεση στο Λονδίνο, Centre for advanced study of Science and Art
με τίτλο: Architectural Research by Renzo Piano.

1969. Δέχεται την πρώτη σημαντική ανάθεση. Τον καλούν να φτιάξει το ιταλικό βιομηχανικό περίπτερο Expo ‘70 στην Οσάκα της Ιαπωνίας. Ατομική έκθεση Architectural Experiment: Renzo Piano at the Architectural Association of London
1969-1971. Διδάσκει στον αρχιτεκτονικό σύλλογοστο Λονδίνο μαζί με τον Peter Cook, John Summerson, Charles Jencks, ReynerBanham, Ove Arup και Cedric Price. Γνωρίζεται με τον Richard Rogers.
1971. Με τον Richard Rogers και την εταιρία Arup, κερδίζει τον διαγωνισμό για το σχεδιασμό του κέντρου Georges Pompidou στο Παρίσι. Δημιουργείται στο Λονδίνο το γραφείο Piano & Rogers. Ο ίδιος μετακομίζει στο Παρίσι.
1977. Δημιουργεί το ατελιέ Piano & Rice με το μηχανικό Peter Rice.
1981. Ιδρύει: Renzo Piano Building Workshop (RPBW) με γραφεία στο Παρίσι και στη Γένοβα.
1989. Βραβεύεται με το RIBA Royal Gold Medal για την Αρχιτεκτονική, η βράβευση συνοδεύεται με έκθεση στο Λονδίνο.
1991. Κατασκευάζει γραφείο και σπίτι στη Γένοβα, Punta Nave.
1998. Βραβεύεται, Pritzker Architecture Prize.
2004. Ιδρύει το ίδρυμα Renzo Piano, ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό αφιερωμένο στην προώθηση της αρχιτεκτονικής μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα και δράσεις. Το ίδρυμα μεταφέρεται στη σημερινή του θέση.(Punta Nave, Γένοβα).
2007. Εκλέγεται Honorary Royal Academician (επίτιμος βασιλικός ακαδημαϊκός).
2013. Διορίστηκε από τον πρόεδρο Giorgio Napolitano, Ιταλός γερουσιαστής δια βίου.