Τι συμβαίνει στις Διεθνείς Εκθέσεις όταν τα φώτα κλείσουν;

Οι Διεθνείς Εκθέσεις είναι είναι παγκόσμιο γεγονός, που μέτρα πάνω από έναν αιώνα λειτουργίας, και βρίσκονται πάντοτε στο κέντρο του ενδιαφέροντος κατά τη διάρκειά τους. Τι συμβαίνει όμως αφού τα φώτα κλείσουν και οι εκθέτες φύγουν;

 

Από το 2007 η Αμερικανίδα φωτογράφος Jade Doskow καταγράφει την αρχιτεκτονική και το τοπίο από περασμένες Διεθνείς Εκθέσεις. Μνημεία σε ένα δυστοπικό περιβάλλον, βρίσκονται εκεί δίπλα δίπλα με τον χρόνο που περνά. Άλλα έχουν μετατραπεί σε παγκόσμια σύμβολα με την πλειονότητα των σύγχρονων ανθρώπων να αγνοεί την αρχική τους χρήση.

Η Jade Doskow μας μίλησε για το πρότζεκτ που την απασχόλησε τα τελευταία δέκα χρόνια και για τα σχέδιά της για το επόμενο στάδιο.

Όταν διάβασα τον τίτλο του βιβλίου και είδα το εξώφυλλο, δεν μπορούσα να περιμένω τη στιγμή να μάθω περισσότερα για αυτό το πρότζεκτ. Διάβασα ότι όλα ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια ενός οικογενειακού ταξιδιού στη Σεβίλλη. Τι ήταν αυτό που αποτέλεσε το έναυσμα για αυτήν την ιδέα;

Σαν καλλιτέχνης είναι σημαντικό να έχεις την προδιάθεση για τη στιγμή που η έμπνευση θα «χτυπήσει», ένα συναίσθημα του να είσαι χαλαρός και ανοιχτός στο τι μπορεί να βρεθεί μπροστά σου. Η έντονη αντιπαράθεση της πόλης της Σεβίλλης με την τοποθεσία της Έκθεσης του 1992 ήταν αυτό που μονοπώλησε το ενδιαφέρον μου. Η πόλη, παλιά, με την ιστορία να «ξεχειλίζει» από κάθε δρόμο, πλατεία της. Σε αντίθεση με τα φανταχτερά, μεταμοντέρνα κτίρια της Expo του 1992, λευκά, αλλά τα σημάδια του καιρού εμφανή, χόρτα να ξεφυτρώνουν στα μονοπάτια, τα κανάλια και τις πλατείες. Αυτή η αποστροφή και η εν μέρει χρήση του μέρους αυτού δημιουργεί μια σύγχυση, κάτι το οποίο μου φάνηκε εξαιρετικά ενδιαφέρον.

Μία τέτοια ιδέα καταλαβαίνω ότι αποτελεί ένα ισχυρό κίνητρο για ξεκινήσεις αυτήν την διαδρομή στη ζωή σου. Χρειάστηκες 10 χρόνια για να ολοκληρώσεις το πρώτο μέρος του πρότζεκτ, κατά τη διάρκεια των οποίων έκανες διαρκή έρευνα για τις τοποθεσίες και τα κτίρια. Πόσο εύκολη ήταν η πρόσβαση σε αυτά;

Πέρασα περισσότερο χρόνο διαβάζοντας, κάνοντας έρευνα και επεξεργάζοντας το υλικό που αποκτούσα κάθε φορά, παρά όταν ήμουν εκεί και φωτογράφιζα. Κάτι το οποίο είναι απόλυτα λογικό. Αρχικά θα περνούσα χρόνο στο στούντιο μελετώντας τους αυθεντικούς χάρτες των Expo και τα συνέκρινα με τους σύγχρονους χάρτες της εκάστοτε περιοχής. Κατέγραφα ποια γλυπτά, κτίρια και τοποθεσίες υπήρχαν ακόμη, όπως και εάν υπήρχε κάποια περίφραξη και τον τρόπο πρόσβασης σε αυτά. Τα πρώτα χρόνια θα πήγαινα απλά στα σημεία και θα φωτογράφιζα. Ο βαθμός επιτυχίας κάθε φορά διέφερε. Παρότι τα περισσότερα μέρη είναι πλέον δημόσια πάρκα, πολλές φορές διάφορες περιστάσεις δεν σου επέτρεπαν να πλησιάσεις. Για παράδειγμα, το 2012, κατά τη διάρκεια της πρώτης μου επίσκεψης στο Μόντρεαλ, ολόκληρη η τοποθεσία δεν ήταν προσβάσιμη στο κοινό και τους φωτογράφους λόγω μιας κλειστής εκδήλωσης της Nascar. Με τα χρόνια το «Lost Utopias» απέκτησε μορφή και φήμη, οπότε είχα άμεση συνεργασία με καταπληκτικούς ανθρώπους σε πολλές πόλεις, που μου δίναν πρόσβαση εκτός ωραρίου στα σημεία που με ενδιέφεραν. Επίσης πολύ χρόνο απαιτεί και η διαδικασία εύρεσης της χρηματοδότησης που χρειάζεται ένα τέτοιο πρότζεκτ. Αυτήν την στιγμή ετοιμάζομαι να ξεκινήσω πάλι αυτήν τη διαδικασία, ώστε να ξεκινήσω να φωτογραφίζω μέρη εκτός Ευρώπης και Αμερικής.

 

Πώς ένιωθες κατά τη διάρκεια την επισκέψεών σου στις τοποθεσίες των Διεθνών Εκθέσεων; Κάποια από τα μέρη άλλοτε ζωντανά, τώρα παρατημένα. Από την άλλη είχες να κάνεις με πολυσύχναστα πλέον μνημεία-σύμβολα.

Απολαμβάνω το μυστήριο και την ίντριγκα, οπότε η ατμοσφαιρκότητα στα λιγότερο γνωστά μέρη μου προκαλούσε περισσότερο ενθουσιασμό. Τον πρώτο καιρό είχα διαβάσει το «Devil in the White City» του Έρικ Λάρσεν που εκτυλισσόταν στο Σικάγο την εποχή της Expo του 1893. Πιθανά η πιο γνωστή από τις εκθέσεις στην Αμερική του 19ου αιώνα η αντίθεση του τότε, αυτό το απέραντο, μεγαλοπρεπές, αστραφτερό, με αυτό που υπάρχει σήμερα, ένα τεράστιο, άγριο πάρκο με ένα μόνο κτίριο, ήταν κάτι που ενεργοποίησε την φαντασία μου. Από την άλλη, ο πύργος του Άιφελ και αντίστοιχα μνημεία αποτέλεσαν μια άλλη πρόκληση για εμένα. Πώς θα μπορέσω να ξεφύγω από αυτήν την εικόνα της καρτ -ποστάλ, πώς μπορώ να αποτυπώσω το παρελθόν -παρόν και μέλλον. Η εμφανής σύνθεση για εμένα ήταν να πλαισιώσω τον Πύργο ανάμεσα στο Trocadero και το Palais de Chaillot, ταυτόχρονα συμπεριλαμβάνοντας τα τουριστικά λεωφορεία το ένα πίσω από το άλλο. Η αρχιτεκτονική κάποιων από τα μνημεία είναι ακόμη και τώρα το ίδιο συναρπαστική όσο όταν κατασκευάστηκε.

Μπορείς να μας πεις περισσότερα για την κάμερα που χρησιμοποιείς και τι αποτέλεσε καλή σύνθεση για τις φωτογραφίες σου; Θα συνεχίσεις να χρησιμοποιείς τον ίδιο εξοπλισμό και προσέγγιση στο δεύτερο μέρος του πρότζεκτ;

Όλες οι φωτογραφίες του «Lost Utopias» τραβήχτηκαν με κάμερα μεγάλου φορμά, φιλμ 4x5. Τον πρώτο χρόνο δούλευα με μια ξύλινη κάμερα Vista και στη συνέχεια χρησιμοποιούσα μια Arca Swiss κατάλληλη για αρχιτεκτονική φωτογραφία, επομένως μιλάμε για 20 κιλά εξοπλισμό. Αυτή η προσέγγιση είναι παρόμοια με αυτήν των φωτογράφων πιονέρων κατά την διάρκεια των πρώτων Διεθνών Εκθέσεων. Απαιτεί πολύ χρόνο για να στηθεί η κάμερα, εν αντιθέσει με μια φηφιακή κάμερα που το κλικ θα γίνει σε πολύ λιγότερο χρόνο. Αυτή η γλυκιά αγανάκτηση όταν η στιγμή περνάει και εγώ πρέπει να περιμένω για μια ακόμη τέτοια τέλεια στιγμή του φωτός και της κίνησης είναι κάτι που σου προσφέρει μια τέτοια κάμερα. Ταυτόχρονα αυτή η διαδικασία σε βάζει σε πολλή σκέψη από πριν καθώς δεν υπάρχει χώρος για άχρηστα «κλικ». Όσο ο καιρός περνάει τέτοια φιλμ είναι όλο και περισσότερο δυσεύρετα, και έτσι ψάχνω για ψηφιακές λύσεις αντίστοιχα μεγάλου φορμά. 

Έχοντας τελειώσει φωτογραφίζοντας στη Βόρεια Αμερική το 2016, η πρώτη δουλειά της Jade Doskow «Lost Utopias» τυπώθηκε από τον εκδοτικό οίκο Black Dog London. Από τότε έχει βρεθεί ξανά σε κάποιες από τις τοποθεσίες που έχουν αλλάξει από την τελευταία φορά που τις επισκέφτηκε. Επόμενο της βήμα είναι να επικεντρωθεί στις Διεθνείς Εκθέσεις που διοργανώθηκαν εκτός Ευρώπης και Αμερικής, όπως Ιαπωνία, Κίνα, Νότια Κορέα και Αυστραλία.