Ο «κρυφός γιαπωνέζικος κήπος» της Αθήνας κέρδισε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αρχιτεκτονικής

Λένε ότι είναι ο «κρυφός γιαπωνέζικος κήπος» της Αθήνας. Δεν έχει κήπο. Έχει όμως μια ενέργεια που σε κάνει να γέρνεις νωχελικά το κεφάλι, να μισοκλείνεις τα μάτια και να συγκεντρώνεσαι στην ανάσα σου. Βαθιές αναπνοές για να εισπράξεις όλες αυτές τις ντελικάτες μυρωδιές τσαγιού από όλες τις άκρες του κόσμου. Το Tsai της οδού Λυκαβηττού σε μαγνητίζει, έχει μαγική ατμόσφαιρα. Ακόμα και αν δεν είσαι καν φαν του τσαγιού εδώ θέλεις να έρχεσαι συχνά. Για αυτό ευθύνεται ο αρχιτέκτονας Γιώργος Μπάτζιος που σχεδίασε και ανακαίνισε εξ’ ολοκλήρου τον χώρο. Η δουλειά του είναι εκπληκτική. Δεν το λέμε εμείς. Το φωνάζει το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αρχιτεκτονικής για τον καλύτερο εμπορικό χώρο της χρονιάς, που ο ίδιος κέρδισε στις 18 Μαΐου.

Πρόσφατα κερδίσατε το Ευρωπαϊκό βραβείο αρχιτεκτονικής για τον καλύτερο εμπορικό χώρο της χρονιάς. Για το ίδιο έργο είχε προηγηθεί έπαινος στην κατηγορία «Καλύτερο πρώτο έργο νέου αρχιτέκτονα των ετών 2012-2016» στα ετήσια βραβεία αρχιτεκτονικής των Δομών. Πρόκειται για δύο πολύ σημαντικές και διεθνώς αναγνωρισμένες βραβεύσεις. Πώς νιώθετε για αυτό;

Αν και έχω δουλέψει για πολύ σημαντικά υλοποιημένα  έργα στο εξωτερικό, όπως η Φιλαρμονική του Παρισιού ή ο Πύργος της ΜοΜΑ στη Νέα Υόρκη, είναι η πρώτη φορά που υλοποιώ ένα έργο στο όνομα μου μετά από πολλά χρόνια εργασίας για μεγάλους αρχιτέκτονες  όπως ο Jean Nouvel.  Η διεθνής αναγνώριση από το πρώτο μου προσωπικό υλοποιημένο έργο μου δίνει την ενέργεια να συνεχίσω με το ίδιο πείσμα στην προώθηση της αρχιτεκτονικής μου ταυτότητας, χωρίς εφησυχασμούς ή συμβιβασμούς.

Αν δεν κάνω λάθος, ζείτε και εργάζεστε στην Ελλάδα. Πόσο δύσκολο είναι ένας νέος αρχιτέκτονας να τα καταφέρει εδώ; Πώς αντεπεξέρχεται στις δυσκολίες της κρίσης εξασκώντας ένα επάγγελμα που ήδη έχει πληγεί πολύ από αυτήν;

Δυστυχώς ο κατασκευαστικός τομέας στην Ελλάδα ήταν και είναι εγκλωβισμένος στην αναξιοκρατία. Πιστεύω ότι η κρίση έχει απαλύνει λίγο αυτό το φαινόμενο  και η αρχιτεκτονική αριστεία είναι πλέον πιο απαραίτητη από πριν. Ωστόσο η κρίση έχει περιορίσει πολύ τον κύκλο των κατασκευαστικών εργασιών. Προσωπικά είχα την τύχη να σπουδάσω, να ζήσω και να εργαστώ στο εξωτερικό για 17 χρόνια σε Παρίσι, Λονδίνο και Νέα Υόρκη. Όταν γύρισα είχα ένα πακέτο γνωριμιών/συνεργασιών στο εξωτερικό που μου επέτρεψε  να ανταπεξέλθω στις δυσκολίες της κρίσης.  Άρα, με λίγα λόγια, έως ότου να αλλάξει η Ελλάδα η μόνη λύση για ένα εγχώριο αρχιτέκτονα είναι η εξωστρέφεια.

Περιγράψτε μας με λίγα λόγια το έργο. Ποια ήταν η επιθυμία ή η οδηγία των ιδιοκτητών;

Αυτό που μου ζητήθηκε ήταν η δημιουργία ενός καταστήματος που θα έφτανε σε ένα επίπεδο χωρικής εξειδίκευσης ανάλογης με την εμπορική εξειδίκευση που είχε η επιχείρηση πάνω στο τσάι και όχι μόνο. Υπήρχε ένα κενό στην προώθηση του προϊόντος, ένα κενό στο χώρο, τα γραφικά, το λογότυπο. Όλα αυτά δεν δένανε μεταξύ τους και δεν είχαν τη δύναμη να αντικαθρεφτίσουν την προαναφερόμενη εξειδίκευση. Με άλλα λόγια προσπάθησα να κάνω ένα ολικό rebranding της επιχείρησης ξεκινώντας από το λογότυπο, το Flagship store, τα γραφικά...Προσπάθησα να δημιουργήσω μια ολιστική νέα εικόνα, καθρέπτη της εμπειρίας και εξειδίκευσης που απέκτησαν οι πελάτες μου μετά από όλα αυτά τα χρόνια. Ξεκίνησα σχεδιάζοντας το λογότυπο του καταστήματος έχοντας πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού μου την Ιαπωνική κουλτούρα ως την πιο αντιπροσωπευτική της κουλτούρας του Τσαγιού. Χρησιμοποίησα ένα αρχέτυπο της παραδοσιακής ιαπωνικής κατασκευής για τον σχεδιασμό του λογοτύπου θέλοντας να δώσω ένα ιεροτελεστικό συμβολισμό στην πρώτη εικόνα της επιχείρησης. Η αλήθεια είναι ότι ήμουν πολύ τυχερός με αυτή την επιλογή καθώς η συγκεκριμένη μορφή έδενε απόλυτα με το όνομα της επιχείρησης. Η απλότητα και η καθαρότητα του λογοτύπου λειτούργησαν σαν σημείο αναφοράς για τον σχεδιασμό του καταστήματος.

Το Tsai θεωρείται ο ναός του τσαγιού αλλά και κάτι παραπάνω. Ένας χώρος χαλάρωσης και ενδοσκόπησης, κάτι που σε μεγάλο μέρος οφείλεται σε εσάς. Πώς το καταφέρατε;

Με τα φυσικά υλικά και τον αυστηρό μινιμαλιστικό ρυθμό. Όλοι μας χρειαζόμαστε τη φύση για να χαλαρώσουμε ενώ για να επέλθουμε  σε κατάσταση ενδοσκόπησης πρέπει πρώτα να απαλλαχθούμε από οτιδήποτε το περιττό. Ωστόσο, αξίζει να σημειώσω ότι το τσάι ως προϊόν και τρόπος σκέψης, είναι ένα θέμα που επιφέρει χαλάρωση και ενδοσκόπηση, κυρίως στη γιαπωνέζικη κουλτούρα. Εγώ δεν έκανα τίποτα παραπάνω από να του αποδώσω τον χώρο που του αντιστοιχεί.

Εύκολα παρατηρεί κανείς ότι στο Tsai κυρίαρχο ρόλο παίζει το φως και το παιχνίδι των σκιών. Τι εικόνα ή συναίσθημα θέλατε να δημιουργήσετε στον επισκέπτη μέσω αυτού του παιχνιδιού;

Ο φωτισμός στο Tsai είναι βασισμένος στην ιδέα ενός τεχνητού ορίζοντα μέσα από τον οποίο ανατέλλει ή δύει ένας εικονικός Ήλιος. Η αίσθηση της ανατολής ή της δύσης αποφέρει στον πελάτη τα συναισθήματα της επαγρύπνησης ή της γαλήνης αντίστοιχα και ανάλογα με την ώρα της ημέρας.    

Αντιμετωπίσατε κάποια δυσκολία στην ανακαίνιση του χώρου; Αν ναι, ποια ήταν αυτή;

Επρόκειτο για ένα αρκετά παλιό κτίριο στο οποίο οι τοίχοι είχαν με τον καιρό χάσει την καθετότητα τους. Το πιο δύσκολο σημείο της κατασκευής επήλθε στην αρχή του εργοταξίου όταν χρειάστηκε να κατασκευάσουμε ένα μεταλλικό σκελετό για να ευθυγραμμίσουμε τα «κουρασμένα» τοιχία.

Γιατί επιλέξατε το ξύλο ως κυρίαρχο υλικό;

Όπως έθιξα και λίγο παραπάνω η κυριαρχία της μασίφ ξυλείας σε όλο το έργο είχε ως σκοπό να φέρει τον επισκέπτη όσο πιο κοντά σε ένα φυσικό περιβάλλον γίνεται, ένα ελεγχόμενο φυσικό περιβάλλον. Υπάρχουν επισκέπτες στο κατάστημα που το αποκάλεσαν «κρυφό γιαπωνέζικο κήπο».