Νέοι αρχιτέκτονες σε ξεναγούν σε μια Αθήνα που σίγουρα δεν γνωρίζεις (αλλά θες να μάθεις)

Τον 19ο αιώνα, στις αρχές του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, οι οδοί Σταδίου και Πανεπιστημίου ορίζουν τη νέα πόλη και την ανέγερσή της. «Από εδώ ξεκινάει η νέα Αθήνα, η νέα πόλη», λέει ο αρχιτέκτονας Φάνης Καφαντάρης δείχνοντας ένα γύρο με το χέρι του την πλατεία Κλαυθμώνος. Η ξενάγησή του με τίτλο «Belle Vue» (Ωραία Θέα), που πραγματοποιεί στα πλαίσια του δεύτερου Arch Points, του αρχιτεκτονικού τριημέρου που ξανασυστήνει στους Αθηναίους την πόλη τους, μόλις άρχισε. 

Η διαδρομή αρχίζει από το Πανεπιστήμιο και καταλήγει στον Λυκαβηττό, γιατί «από την κορυφή του ξετυλίγεται η Αθήνα σαν χάρτης», όπως μας διαβάζει ο Φάνης από έναν ταξιδιωτικό οδηγό του 1837. Με κατεύθυνση αυτόν το μεγαλοπρεπή λόφο (ύψος 227 μ.) της Αθήνας, περπατάμε και ο Φάνης μάς αφηγείται μια δεύτερη ανάγνωση της πόλης. «Στην οδό Σίνα μπορούμε κυριολεκτικά να δούμε όλα τα κτίρια που διαμόρφωσαν την Αθήνα». Κτίρια της μεσοπολεμικής περιόδου συνυπάρχουν με νεοκλασικά και πολυκατοικίες του μεταμοντερνισμού. Όταν συναντιόμαστε με τα πρώτα πεύκα του Λυκαβηττού, μαθαίνουμε για το μεγάλο πρόβλημα της Αθήνας με την ύδρευση και για τις διαμαρτυρίες που διοργανώνονταν κάθε που η βασίλισσα Αμαλία αποφάσιζε να κόψει την υδροδότηση στο λεκανοπέδιο για να ποτίσει τον κήπο της. Αυτή είναι μόνο μία από τις συνολικά πέντε διαδρομές που θα πραγματοποιηθούν στις 9 και 10 Ιουνίου με οδηγούς νέους αρχιτέκτονες. Παράλληλα, 15 αρχιτεκτονικά γραφεία ανοίγουν τις πόρτες τους στο κοινό και παρουσιάζουν προτάσεις μικρής κλίμακας για την πόλη. Μαθαίνω ότι το αρχιτεκτονικό γραφείο MoY Studio έχει ετοιμάσει ένα Audio Walk στην πλατεία Δεξαμενής, οι Hiboux ανοίγουν την ταράτσα τους με την υπέροχη θέα, οι South φέρνουν τα πάνω κάτω σε μια στοά. Ποιος όμως βρίσκεται πίσω από όλα αυτά;

Αριθμός 14. Όροφος 2ος. Υπέροχα ξύλινα πατώματα, μαρτυρούν τη χρονολογία της πολυκατοικίας. Κανείς δεν τα φτιάχνει έτσι πια. Ψηλοτάβανο διαμέρισμα. Τα γραφεία με τις τεράστιες επιφάνειες είναι καλυμμένα εξολοκλήρου από ασπρόμαυρα σχέδια. Τα ράφια γεμάτα με αρχιτεκτονικά περιοδικά. Στον τοίχο φωτογραφίες από σπίτια, μελέτες από έργα. Από τις ανοιχτές μπαλκονόπορτες μπαίνει η κίνηση της Κανάρη. Τρία κορίτσια γελούν. Η Δέσποινα Βουτέρη, η Θάλεια Νινιού και η Γεωργία Πουλοπούλου έχουν μόλις παραλάβει τις αφίσες του Arch Points και είναι αγχωμένες, ενθουσιασμένες, εξοντωμένες, αλλά και πολύ χαρούμενες. Λάμπουν. Σε λίγες μέρες η ιδέα τους θα πραγματοποιηθεί και μάλιστα για δεύτερη χρονιά στο κέντρο της Αθήνας. 

Πείτε μας λίγα λόγια για το Arch Points.

Θάλεια: Είναι ένα αρχιτεκτονικό τριήμερο που διοργανώσαμε πρώτη φορά πέρυσι και φέτος το ξανακάνουμε 9-11 Ιουνίου. Βασικός σκοπός είναι να ανοίξουμε ένα διάλογο για την αρχιτεκτονική στην Αθήνα σήμερα. Ανοίγουμε τα γραφεία μας, όλοι οι νέοι αρχιτέκτονες της γενιάς μας και καλούμε τον κόσμο να δει πώς δουλεύουμε, τα έργα μας, να δει τι είναι σήμερα η αρχιτεκτονική στην Αθήνα με αυτές τις συνθήκες που ζούμε όλοι. Αυτό είναι το ένα κομμάτι. Το άλλο είναι να φανερώσουμε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε εμείς την πόλη. Εξού και αυτές οι διαδρομές. Θέλουμε ο κόσμος να περπατήσει στις γειτονιές της Αθήνας, κυρίως στο κέντρο και να την ανακαλύψει από την αρχή.

Και πώς σας ήρθε η ιδέα; Είναι αρκετά μεγαλεπήβολη!

Γεωργία: Πριν κάποια χρόνια δούλευα στο Παρίσι. Μια μέρα, στο αρχιτεκτονικό γραφείο όπου εργαζόμουν, ήρθε ο υπεύθυνός και μου είπε ότι συμμετέχουμε σε ένα project που λεγόταν «Οι αρχιτέκτονες ανοίγουν τις πόρτες τους». Υποδέχονταν κόσμο, έδειχναν τη δουλειά τους, είχαν στήσει και κάτι σαν έκθεση. Δεν έκαναν όμως ξεναγήσεις. Από εκεί ήρθε η ιδέα. 

Και οι ξεναγήσεις;

Γεωργία: Αρχίσαμε να σκεφτόμαστε πώς θα αφορά την Αθήνα όλο αυτό ή τους νέους αρχιτέκτονες. Σκεφτήκαμε πως, πράγματι, είμαστε κάποιοι που έχουμε χώρο, έχουμε γραφεία και ασκούμε την αρχιτεκτονική ως επάγγελμα, αλλά υπάρχουν πάρα πολλοί αρχιτέκτονες (οι ακαδημαϊκοί, για παράδειγμα) που έχουν θεωρητική στροφή στο αντικείμενο αυτό. Έτσι προέκυψαν και οι ξεναγήσεις. 

Φέτος το θέμα του Arch Points είναι οι «ψηφίδες». Πείτε μας για αυτό.

Θάλεια: Μικρά κομμάτια δημόσιου χώρου μπορούν να αναβαθμίσουν τελικά σημαντικά την πόλη. Δεν είναι ανάγκη να είναι ένα έργο τεράστιας κλίμακας. Αναβαθμίζοντας μία μικρή πλατεία, έναν ακάλυπτο, ένα αδιέξοδο δρομάκι, οποιεσδήποτε τέτοιες μικρές γωνιές στην πόλη που θα ψάξουν τα γραφεία και θα δουλέψουν πάνω σε αυτά, αν υλοποιηθούν θα αναδείξουν την πόλη. Και πέρα από αυτό είναι πολύ ωραίο που ξαφνικά ανακαλύπτεις σημεία στην πόλη σου που τη ζεις καθημερινά, και δεν τα έχεις δει ποτέ! Υπάρχει ας πούμε ένα σημείο στη Σόλωνος, εκεί που συναντάει τη Δημοκρίτου. Εκεί, αν κοιτάξεις δεξιά θα δεις ένα τέλειο κάδρο του Αγίου Γεωργίου στον Λυκαβηττό και αριστερά είναι η πρόσοψη ενός κτιρίου του Τσαγρή, κτισμένο στις αρχές του 20ού αιώνα. Είσαι πάνω στη Σόλωνος, που ξέρουμε όλοι τι είναι η Σόλωνος (μια ταλαιπωρία και θόρυβος). Αν κάνεις δύο κινήσεις θα αποκαλυφθεί ο σχεδιασμός της πόλης και των αρχιτεκτόνων. Αυτός είναι και ο σκοπός των διαδρομών: πράγματα που θέλουμε να τα δείξουμε και να τα συζητήσουμε.

Πώς πείσατε και άλλους αρχιτέκτονες να συμμετάσχουν;

Θάλεια: Ήταν για όλους ενδιαφέρουσα η πρόταση να συναντιόμαστε και να συζητάμε πάνω στην αρχιτεκτονική. Με τον κόσμο αλλά και μεταξύ μας. Η άλλη πτυχή του Arch Points είναι η ζύμωση μεταξύ των νέων αρχιτεκτόνων. Και η συνειδητοποίηση του τι αντιμετωπίζουμε, τι προτείνουμε. Μία ταυτότητα, αν θες, της γενιάς μας.  

Γεωργία: Μόνο και μόνο που έχουμε γνωριστεί και ξέρουμε ποιοι είμαστε, γίνεται τελικά και στην πράξη ένα δίκτυο που μπορείς να βοηθηθείς από αυτό ή να βοηθήσεις και είναι κι αυτό πολύ ενδιαφέρον. Έχει αλλάξει αυτός ο ανταγωνισμός του σιναφιού που υπήρχε κάποτε, γιατί προφανώς δεν μας παίρνει να έχουμε τέτοια. 

Δέσποινα: Παρατηρείς ότι και στα γραφεία πλέον δεν είναι μονάδες. Στα 15 γραφεία, οι δύο είναι μόνοι τους σαν αρχιτέκτονες, αλλά και πάλι στο χώρο που δουλεύουν είναι άλλοι 4-5. Ενώ παλιότερα ήταν ένας, το πολύ δύο. Οι υπόλοιποι ήταν υπάλληλοι. 

Θάλεια: Έχει πλάκα γιατί η πόλη είναι τελικά όλη σαν ένας γρίφος: Πώς μπορώ να την αναβαθμίσω χωρίς να σαρώσω μια περιοχή, να την γκρεμίσω και να κάνω κάτι φοβερό; Με κέντημα, ας πούμε, μέσα στην πόλη. Ψάχνοντας σημεία και συνδέσεις να βρεις πώς μπορούν όλα να γίνουν καλύτερα.

INFO: Arch Points, 9-11 Ιουνίου. Το τριήμερο ξεκινάει με ένα Opening Party την Παρασκευή 9/6 στις 20.00 στην Πλατεία Δεξαμενής. Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακού (10 και 11/6) θα πραγματοποιηθούν οι ξεναγήσεις και τα αρχιτεκτονικά γραφεία θα παραμείνουν ανοιχτά. Όλες οι ξεναγήσεις είναι δωρεάν και προαπαιτείται δήλωση συμμετοχής. Για περισσότερες πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής επισκεφτείτε το www.archpoints.gr