Home 25: Σχεδιάζουν οι βραβευμένοι εικαστικοί Kalos & Klio

Συνδημιουργούν από το 2004. Ως ψηφιακοί ρακοσυλλέκτες και ψάχνοντας την πρώτη ύλη τους στα «σκουπίδια του ίντερνετ», επινόησαν μια ολόδική τους εκφραστική γλώσσα. Βραβευμένο πρόσφατα στην International Art Expo της Βενετίας, το εικαστικό ντουέτο σχεδιάζει για το εξώφυλλό μας ένα «τεστ αντίληψης» για τον κόσμο που μας περιβάλλει. Πόσο σίγουρος είσαι πως αυτό που είδες είναι αυτό που πρέπει να δεις;

Η βασική σκέψη του εξωφύλλου βασίζεται στη γνωστή ψευδαισθησιακή εικόνα, όπου ένα αντικείμενο αποτελείται από δύο προφίλ πρόσωπα. Είναι το γνωστό παιχνίδι αντίληψης “θετικός και αρνητικός χώρος”, ανάλογα με το πού εστιάζεις βλέπεις μια άλλη εικόνα. Στο σκούρο φόντο διακρίνεται ένα μοτίβο φτιαγμένο από κάμερες παρακολούθησης που παραπέμπουν στο δημόσιο χώρο. Το μοτίβο με τις κάμερες παίζει με την ιδέα της όρασης, αφού θυμίζει στο θεατή-παρατηρητή ότι ταυτόχρονα μπορεί να είναι και ο παρατηρούμενος.

Όσο για το πρώτο πλάνο, παραπέμπει στον ιδιωτικό χώρο. Το βάζο αυτό είναι το εμφανές, αυτό που βλέπουν όλοι όταν νομίζουν ότι βλέπουν. Η εικόνα οικειοποιείται το “τεστ αντίληψης”, κρατάει τη διακοσμητικότητα (που γενικώς υπάρχει στο έργο μας) και στο τέλος λειτουργεί ως μια εικόνα ψυχεδέλειας που καλεί το θεατή να κοιτάξει δυο φορές πριν βεβαιωθεί ότι έχει καταλάβει αυτό που αρχικά είδε.

Πρόσφατα το έργο μας “Pandora’s Box”, από τη σειρά “Virtual Babylons”, επιλέχτηκε ως ένα από τα 5 καλύτερα της International Art Expo και παρουσιάστηκε στην έκθεση “Liquid Identities” στη Βενετία – κάτι πολύ ενθαρρυντικό, κυρίως γιατί το εισιτήριο ήταν απλώς η δουλειά μας, τίποτα άλλο. Έχοντας ως βάση την Ελλάδα, όπου ακόμα η ενασχόληση με την τέχνη θεωρείται από μεγάλο μέρος του κόσμου πάρεργο, είναι σημαντικό όταν καταφέρνει να αναγνωρίζεται το καλλιτεχνικό έργο έξω από τα στενά όρια της χώρας μας, η οποία περνά, εκτός από την οικονομική, τη χειρότερη πολιτιστική της κρίση.

Ο φιλόσοφος Στέλιος Ράμφος αναφέρει ως “σκουπίδια” τα αντικείμενα τα οποία είναι απογυμνωμένα από νόημα, στερούνται περιεχομένου. Με τον ίδιο τρόπο εμείς αντιμετωπίζουμε τα “σκουπίδια του διαδικτύου”. Στο ίντερνετ επιπλέουν άπειρες εικόνες του κόσμου μας– πρόκειται για ένα χαοτικό υλικό που τροφοδοτείται κάθε δευτερόλεπτο που μιλάμε, ένα αταξινόμητο υλικό απαξιωμένο από περιεχόμενο, κάτι σαν τα απομεινάρια από τις διαστημικές αποστολές σε τροχιά γύρω από τη Γη.

Ένα πολύ απλό παράδειγμα: Αν πατήσει κανείς τη λέξη “μαντόνα” στο Google, θα δει από τη Μαντόνα του Ραφαήλ, τις φωτογραφίες της Madonna και του πρώην άντρα της, έως τη γάτα ενός Γιαπωνέζου που τη φωνάζουν Madonna. Είναι μια τρέλα, αλλά και ενδιαφέρον υλικό. Όσον αφορά στη δουλειά μας, είναι τα δομικά στοιχεία για να χτίσουμε το εικαστικό μας έργο. Το ενδιαφέρον μας για όλα αυτά αποτέλεσε και αφορμή για το βιβλίο του αναπληρωτή καθηγητή της Ιστορίας της Τέχνης και της Θεωρίας του Πολιτισμού στο Πολυτεχνείο Κρήτης Θανάση Μουτσόπουλου με τίτλο: “Kalos&Klio: Ένα εγχειρίδιο χρήσης του ψηφιακού κόσμου και των σκουπιδιών του πλανήτη”, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΙΑΝΟS.

Το νέο project μας, “Virtual Babylons”, είναι ψηφιακά έργα μεγάλων διαστάσεων που αποτελούν τη μετεξέλιξη του project “Virtual Vanitas”, που ξεκίνησε το 2010 και αξιοποιεί εικαστικά τους αναχρονισμούς και το χάος του διαδικτύου. Στην πράξη αξιοποιούμε την τεράστια ποσότητα-μάζα εικόνων που επιπλέουν στο διαδίκτυο, εικόνες-είδωλα, με την πλατωνική έννοια, πραγμάτων που συχνά έχουν απολέσει την έννοιά τους και στερούνται νοήματος. Η διαδικασία δημιουργίας ενός έργου μπορεί να διαρκέσει έως και έξι μήνες σκληρής επεξεργασίας και λεπτομερούς δουλειάς, μέχρι να θεωρήσουμε ότι το έργο φτάνει σε μια τελική μορφή και είναι έτοιμο να πάρει το δρόμο για την τελική εκτύπωση.

Τι έχουμε στερηθεί για να κάνουμε τέχνη; Όλα είναι θέμα οπτικής, αξιολόγησης, επιλογών και προτεραιοτήτων. Δεν πιστεύουμε στη θυσία με τη ρομαντική έννοια του μοναχικού καλλιτέχνη, αυτό είναι ένας παλιός μοντερνιστικός μύθος. Επιλέγουμε την οπτική της ζωής μέσα από τη διαδικασία της τέχνης, και αυτό είναι προτεραιότητα για μας αλλά και ένας τρόπος θέασης του κόσμου. Αυτά που μπορεί κάποιοι να θεωρούν ότι στερούμαστε, εμείς απλώς δεν τα επιθυμούμε.

Δεν έχουμε εισπράξει την τεχνητή ευημερία της Ελλάδας. Ως ανερχόμενοι καλλιτέχνες της σύγχρονης τέχνης και πιο συγκεκριμένα της ψηφιακής, η κρίση για μας ήταν και είναι δεδομένη. Πάντως, όσον αφορά στην κρίση, έχει ένα καλό: όλοι πρέπει να δοκιμαστούν, να βάλουν τα δυνατά τους ή να τα παρατήσουν. Παρ’ όλα αυτά, για τους καλλιτέχνες ποτέ και πουθενά δεν είναι εύκολα, ο χώρος είναι σκληρός, είναι ένα από τα λίγα επαγγέλματα που δίνεις τόσα πολλά για ένα τόσο αμφιλεγόμενο αποτέλεσμα. Σίγουρα τρία στοιχεία είναι απαραίτητα: το όραμα, η δουλειά και η εξωστρέφεια.

Αν μας ζητούνταν μια εικαστική πρόταση για τη Θεσσαλονίκη, θα στρέφαμε το άγαλμα του Καραμανλή, που τώρα ατενίζει τη θάλασσα του Θερμαϊκού, να κοιτάει προς τη Θεσσαλονίκη της αντιπαροχής. Πιστεύουμε ότι βασική προϋπόθεση για τον πολιτισμό των γραμμάτων και των τεχνών είναι πρωτίστως ο πολιτισμός της καθημερινότητας. Αυτή είναι η αφετηρία για κάθε εικαστική πρόταση.

Η δράση μας ως καλλιτέχνες και ταυτόχρονα ως ιδιόκτητες ενός εκθεσιακού χώρου, όπου οργανώνουμε εικαστικές εκθέσεις άλλων καλλιτεχνών, συμβαδίζει με τη σημερινή πολύπλοκη, υβριδική εποχή και μας δίνει τη δυνατότητα να βιώνουμε την τέχνη μέσα από διαφορετικές οπτικές. Έτσι ερχόμαστε σε επαφή με ανθρώπους που εκτιμούν την τέχνη και δημιουργούμε ενδιαφέρουσες συνέργιες με άλλους επαγγελματίες καλλιτέχνες.

Πώς είναι να είσαι ντουέτο και στη δουλειά και στη ζωή; Όπως συνηθίζουμε να λέμε, για να κάνεις τέχνη πρέπει να είσαι εγωιστής-εγωκεντρικός, αλλά για να κάνεις καλή τέχνη πρέπει να μπορείς να το ξεπεράσεις. Κάτι ανάλογο ισχύει και στη ζωή. Έχουμε κοινό όραμα και μια ολιστική αντιμετώπιση των πραγμάτων. Η τέχνη και η ζωή είναι ένα μοίρασμα, όπου λειτουργούμε συμπληρωματικά. Το εικαστικό μας έργο προκύπτει από αυτήν τη συμπόρευση και είναι αποτέλεσμα ενός γόνιμου διαλόγου, με έντονες αντιπαραθέσεις, συνδιαλλαγές και κριτική ματιά. Μπροστά στο έργο μας και στη ζωή είμαστε ταυτόχρονα εν δυνάμει δημιουργοί και ανυποψίαστοι θεατές.

Δεν θα πηγαίναμε πουθενά χωρίς… ο ένας τον άλλον.

WHO IS WHO

Ο X. Kalos είναι εικαστικός. Σπούδασε φωτογραφία στην E.S.P., στη Θεσσαλονίκη, έχει λάβει μέρος σε δύο «Photosynkyria», έχει δουλέψει ως VJ στο Μύλο κι έχει δημιουργήσει βίντεο-περιβάλλοντα σε θεατρικές παραστάσεις («GOLFW» στο ΚΘΒΕ). Υπήρξε ένας από τους υπεύθυνους για τα εικαστικά δρώμενα του εναλλακτικού χώρου τέχνης Arderground (2002-2004), καθώς και για τις αντικομφορμιστικές εικαστικές βιντεοπροβολές-δράσεις του στο δημόσιο χώρο της πόλης. Το έργο του έχει παρουσιαστεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα.

Η Klio. T είναι εικαστικός. Σπούδασε ζωγραφική στην Academie Minerva Groningen (Ολλανδία), χαρακτική στο Governor’s State University (ΗΠΑ) και Digital Imaging στο University Of Chicago (ΗΠΑ). Εργάστηκε στην Αμερική ως καθηγήτρια τέχνης κι έχει παρουσιάσει το έργο της σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και Αμερική. Ο Χρήστος Καλός και η Κλειώ Τανταλίδου ζουν και εργάζονται στη Θεσσαλονίκη ως εικαστικοί και ιδιοκτήτες του Kalos & Klio Showroom.