Design & Αρχιτεκτονικη

Μπήκαμε στο Ψηφιακό Μουσείο της Ακαδημίας Πλάτωνος

Κατερίνα Βνάτσιου
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

«Βρίσκεσαι σε ένα σπήλαιο. Τα χέρια και ο αυχένας σου είναι δεμένα με τέτοιο τρόπο ώστε δεν μπορείς να δεις ούτε πίσω σου, ούτε δίπλα σου. Βλέπεις μόνο μπροστά. Βρίσκεσαι σε αυτή τη θέση από τη γέννησή σου. Πίσω σου περνάνε άνθρωποι κρατώντας στα χέρια τους ομοιώματα ζώων. Εσύ όμως βλέπεις μόνο τη σκιά τους, έτσι όπως αντανακλάται από το φως της φωτιάς στα τοιχώματα της σπηλιάς μπροστά σου. Ξαφνικά βγαίνεις από τη σπηλιά. Το φως πονάει τα μάτια σου. Σιγά-σιγά όμως συνηθίζεις. Κοιτάς ψηλά και βλέπεις έναν αετό. Στην αρχή δεν καταλαβαίνεις τι ακριβώς βλέπεις. Εσύ γνωρίζεις μόνο το ομοίωμα του αετού. Γρήγορα όμως καταλαβαίνεις ότι αυτός είναι ο πραγματικός κόσμος. Τώρα που ξέρεις την αλήθεια, τι θα κάνεις; Θα συνεχίσεις να ζεις στον αληθινό κόσμο ή θα επιστρέψεις στο σπήλαιο για να πεις και στους άλλους όσα ξέρεις;»

image

Η φωνή του αφηγητή δεν ακούγεται πια, αλλά εγώ δεν μπορώ να σηκωθώ από την ξύλινη θέση μου στο «σπήλαιο». Έχω ανατριχιάσει ολόκληρη. Δεν μπορώ να δω, γιατί τα διαχωριστικά του καθίσματος επεκτείνονται πάνω από το κεφάλι μου, αλλά μαντεύω ότι και οι διπλανοί μου, μένουν στις θέσεις τους.

Αυτό ήταν μια αναπαράσταση από το «Σπήλαιο» του Πλάτωνα (πιο ζωντανή από ότι περίμενα) και μόνο ένα από τα εκθέματα του Ψηφιακού Μουσείου που μόλις άνοιξε μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνος. Στον ίδιο τόπο, δηλαδή, που περπάτησε, έζησε και δημιούργησε τη σχολή του ο αρχαίος φιλόσοφος. Είναι μια ζωντανή γέφυρα ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα. Μια γέφυρα που συνδέει μια παγκοσμίως γνωστή ιστορία με τον τόπο στον οποίο διαδραματίστηκε.

image

Η αρχιτεκτονική

Ήδη, από το εξωτερικό του και μόνο, το μουσείο σου κάνει σινιάλο. Η είσοδος δεν είναι μπροστά, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά βρίσκεται στην πίσω πλευρά του κτιρίου. Πρέπει να αφήσεις τον χρόνο να κυλήσει προς τα πίσω, για να πιάσεις την άκρη του νήματος αυτής της ιστορίας. Και όπως προχωράς προς τα πίσω, το βλέπεις: «Τέτοια δύναμη έχουν οι τόποι να ξυπνούν τη μνήμη», λέει η επιγραφή στο τζάμι.

image

Το κτήριο μοιάζει με ένα κουτί. Φαντάσου ένα μουσικό κουτί, από αυτά που όταν τα ανοίγεις τραγουδάνε μελωδίες και όταν τα κλείνεις μένουν σιωπηλά. Το ίδιο συμβαίνει και με το μουσείο. Εσωτερικά, είναι κατασκευασμένο από φυσικό ξύλο, εξωτερικά όμως είναι φτιαγμένο από μέταλλο. Ανοίγει, χρησιμοποιείται και ξανακλείνει. Σαν μια «κάψουλα πολιτισμού» το περιέγραψε μία από τις ξεναγούς μας και μου άρεσε πολύ.

Ο σχεδιασμός του κτιρίου συμβολίζει μια διαδρομή μέσα σε τούνελ. Ανοίγματα υπάρχουν μόνο στην αρχή και στο τέλος της διαδρομής. Μπαίνοντας μέσα στην έκθεση ο επισκέπτης διανύει μια πορεία που καταλήγει στο φως, στην έξοδο. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής, θα μάθει πράγματα και θα ζήσει εμπειρίες. Στο τέλος της, επιστρέφει πάλι στην καθημερινότητά του.

image

image

Τα εκθέματα

Το μουσείο έχεις τρεις αίθουσες. Η πρώτη σε μαθαίνει για την ιστορία του Πλάτωνα, την εποχή αλλά και τον τόπο που έζησε. Είναι το ίδιο έδαφος που τώρα στέκεσαι.

image

Η δεύτερη αίθουσα είναι αφιερωμένη στο έργο του μεγάλου φιλόσοφου. Ένα σκοτεινό δωμάτιο παίζει το ρόλο του σπηλαίου και ένα δεύτερο προβάλει βίντεο με γνωστά κείμενα του Πλάτωνα. Αφού παρακολουθήσεις τα βίντεο και βγεις από το δωμάτιο, καλείσαι να φιλοσοφήσεις με τους άλλους επισκέπτες του μουσείου, πάνω στις έννοιες που μόλις είδες. Τι σημαίνει για εσένα έρωτας; Τι είναι δίκαιο και τι άδικο;

image

image

Η τρίτη αίθουσα αφηγείται τους τρόπους με τους οποίους η μορφή και το έργο του Πλάτωνα ταξίδεψαν μέχρι το σήμερα. Στους τοίχους θα δεις…κουίζ. Σου δίνεται ένα πρόβλημα και ανάλογα με την απάντηση που επιλέγεις (Α, Β ή Γ), μαθαίνεις και κάτι για τον χαρακτήρα σου.

Όλα τα εκθέματα είναι διαδραστικά. Συνδιαλέγονται μαζί σου, τα ακούς και σε ακούνε. Τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα αναπαράστασης όμως, επιτρέπουν και τη θέαση μιας άλλης πλευράς. Η πληροφορία είναι κρυμμένη και ο κάθε επισκέπτης πάει όσο βαθιά θέλει για να την ανακαλύψει (ή όχι) μόνος του.

image

Για να βγεις έξω, πρέπει πρώτα να περάσεις από τον δρόμο της γνώσης. Μπροστά σου βρίσκεται ένα πολύχρωμο πάτωμα. Κάθε πλακάκι γράφει πάνω του κι από μια λέξη. Πατώντας πάνω στα τετράγωνα του ίδιου χρώματος, σχηματίζεις καθώς προχωράς μία φράση. Να τη θυμάσαι όταν βγεις πάλι έξω.

image

Ώρες Λειτουργίας: Τρίτη έως Κυριακή, 9.00-16.00. Δευτέρα κλειστά.

*Η κατασκευή του κτιρίου του Ψηφιακού Μουσείου υλοποιήθηκε από τον Δήμο Αθηναίων. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός, η μουσειολογική μελέτη και η παραγωγή των εκθεμάτων εκπονήθηκαν από το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στο πλαίσιο του συγχρηματοδοτούμενου έργου ΕΣΠΑ «Ακαδημία Πλάτωνος, Η Πολιτεία και ο Πολίτης» του υπουργείου Παιδείας. Από την 1η Δεκεμβρίου τη λειτουργία του Ψηφιακού Μουσείου-Ακαδημία Πλάτωνος αναλαμβάνει ο Οργανισμός Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων.