Το σεντούκι της γιαγιάς

Κεντητά τραπεζομάντιλα, σταυροβελονιές, πλακωτό, αζούρ, ethnic, τσεβρέδες (!) – όλα όσα είναι της μόδας φέτος, τα έχω. Τα έφτιαξε με τα χεράκια της η γιαγιά μου, κι αν όχι αυτή, τότε η προ-γιαγιά, κάποια θεία, γειτόνισσα, πεθερά ή συμπαθούσα. Στολίζω όχι μόνο σπίτι αλλά και μια μικρή nouveau-kitsch ξενοδοχειακή μονάδα. Το ίδιο κι εσείς, αν είχατε χρυσοχέρες στο σόι σας.

Αυτές τις ημι-δαντελωτές μαξιλαροθήκες με το βελονάκι στην άκρη; Τις έχω. Τα φολκλόρ ριχτάρια, ντιβανοσκεπάσματα και couvre-lits; Επίσης. Ολοκέντητα πετσετάκια φαγητού (που δεν είδανε το φως της ημέρας επί έναν αιώνα); Άπλετα. Runners χρυσοκεντημένα για μοναστηριακά τραπέζια; Τουλάχιστον τρία. Τραπεζομάντιλα, τραπεζομαντιλάκια, τσουλάκια, σκεπάσματα ραδιοφώνου (! και πάλι θαυμαστικό !), σεμεδάκια και πλεκτά crochet παρδαλά κουβερτάκια: υπάρχουν σχεδόν σε όλα τα σπίτια. Ήταν «η προίκα της γιαγιάς/μαμάς/θείας» που πέρασε λίγη-λίγη σε μας. Καμιά όρεξη δεν την είχαμε όταν είμασταν 25, ούτε καν 35. Δηλαδή, έλεος. Ποιος έβαζε τέτοια στο σπίτι του; Τα κοιτάζαμε στραβά όταν ανοίγαμε κανένα ξεχασμένο ντουλάπι της κατηγορίας " no man's land". Σκεφτόμασταν πως είναι κιτς, παλιακά, παραδοσιακά, μυρίζουν Μικρά Ασία, Χαμένες Πατρίδες, Βλαχία και Ήπειρο, Νησιά, βουνά και κάμπους, γενικά χωριό. Ή έστω παρελθόν.

Για τα σπίτια του ’11-12, όλα αυτά τα καταφρονημένα  χειροτεχνήματα είναι σούπερ, ΙΝ, τρο-με-ρά επίκαιρα, της μόδας όσο τίποτε άλλο. Μετά την εποχή του μινιμαλισμού-άσπρου-βαριέμαι-μαύρου, μετά τις ευθείες γραμμές και τις καθαρές επιφάνειες, τις μελαμίνες και τις αποχρώσεις της γης… είναι λες και τα σπίτια θέλουν να το ρίξουν έξω. Να φορέσουν παρδαλά χειροποίητα καλύμματα με φολκλόρ υποπόδια και ινδιάνικα χαλάκια, να πετάξουν ένα φεστιβάλ σταυροβελονιάς και να αράξουν τσακίρικα στη φλοκάτη. Ή στον καναπέ με τα κεντημένα «χέρια» και τα μπιρμπιλωτά μαξιλαράκια. Ό,τι δεν έχει βελούδο, κέντημα και απλικέ, ι φούντες. Ό,τι έχει φούντες μπορεί μια χαρά να έχει κι ένα αζούρ στο πλάι όσο πατάει η γάτα, και μια σειρά κρόσσια στην άκρη για να μη δείχνει σκέτο. Το εφέ ακούγεται καρναβαλέ, αλλά δεν είναι. Με στρατηγικές τοποθετήσεις, μελέτη του χώρου και οικονομία στη φούντα, μπορείς να έχεις ένα σαλόνι περίπου σαν αυτό των περιοδικών… μάλιστα, θα το πιρτσινώσεις με τα προικιά της γιαγιάς σου, αν είσαι τυχερή.

Η φράση «μα η δικιά μου η γιαγιά δεν έφτιαχνε τέτοια» είναι αμελητέα – όλες οι γιαγιάδες έφτιαχναν τέτοια, ή οι προγιαγιάδες. Και για να μην πηγαίνουμε μακριά, θυμηθείτε αυτά που αγόραζε η μαμά σας τη δεκαετία του ’70 από ατάκτως εριμμένα νησιά, χωριά, βουνά και λόγγους της Ελλάδας. Τα έχει καταχωνιάσει κάπου μυστήρια επειδή της βάλατε χέρι κάποτε στα επαναστατημένα νιάτα σας ότι είναι ντεμοντέ. Ότι τα ντουλάπια της θυμίζουν τις εποχές δόξας του Φίλιππου Νικολάου κι ότι κανένας σήμερα (τότε, λέμε) δεν ρίχνει στον καναπέ του την κελεμπία του Ντέμη Ρούσου, ούτε καν της Μαρίζας Κωχ.

Μόνο που σήμερα-σήμερα, 2011-2012, το ζητούμενο είναι ακριβώς αυτό: το φολκλόρ, χειροποίητο, κεντητό, δαντελωτό, βελονακιασμένο, ραμμένο, patchwork, ethnic, crochet, παραδοσιακό. Τα μαγαζιά με είδη σπιτιού είναι γεμάτα με τέτοιες «πινελιές», αλλά αν το ψάξετε αρκετά γεμάτα θα είναι και τα σεντούκια στην αποθήκη ή το πατάρι σας. Όπως και τα μακρινά ντουλάπια στη Σιβηρία του σπιτιού σας, αυτά που δεν ανοίγετε ποτέ. Ή και τα αντίστοιχα ντουλάπια στο σπίτι της μαμάς, γιαγιάς, πεθεράς, θείας σας. Με κάποια ανακούφιση θα παραδεχτείτε το αυτονόητο – ότι το vintage στα ρούχα και αξεσουάρ, ίσως λόγω κρίσης ή επειδή ήρθε η ώρα του, πέρασε επίσης ως vintage παρόμοιου φυράματος στην εσωτερική διακόσμηση…

Στις μεγάλες αγορές της Ευρώπης βρίσκεις υπέροχα κομμάτια με χαρακτήρα, σε σούπερ τιμές ευκαιρίας: μιλάω για το Camden Market και το Portobello Market στο Λονδίνο, όπως και τις αντίστοιχες ημι-υπαίθριες αγορές της Ρώμης ή του Παρισιού. Τα προπολεμικά και μεταπολεμικά έπιπλα, τα σεντόνια, κουβερτάκια, υφάσματα, κεντήματα και χειροτεχνήματα στο Λονδίνο π.χ. δεν έπαψαν να είναι ποτέ της μόδας – στο Liberty’s έβρισκες  πάντοτε ολοκαίνουργια παπλώματα patchwork που όμως είχαν υποστεί επεξεργασία για να φαίνονται μουχλίτες. Η παράδοση έχει αξία σε όλο τον κόσμο, απλώς εμείς αρχίσαμε να την αναγνωρίζουμε (την παράδοση και την αξία της) πιο πρόσφατα. Οι Εγγλέζες την έχουν φάτσα-φόρα στο σαλονάκι τους, κι αν δεν είναι «της μαμάς/γιαγιάς/θείας» είναι αγορασμένη, είτε σε παλαιοπωλείο-αντικερί είτε σε πολυκατάστημα με γιαγιαδέξ διάθεση.

Ρίξτε μια ματιά στο περιφρονημένο σεντούκι της γιαγιάς. Μπορεί να ανανεώσετε ή μάλλον να αναπαλαιώσετε το ντεκόρ σας χωρίς ξοδέψετε μισό ευρώ – και χωρίς καν να βγείτε από το σπίτι…