Design & Αρχιτεκτονικη

Γιατί ένα ελληνικό νηπιαγωγείο ξεχώρισε ανάμεσα σε 100 κτίρια από όλο τον κόσμο;

Το έργο του αρχιτεκτονικού γραφείου Potiropoulos + Partners απέσπασε το διεθνές βραβείο «Popular Choice Winner»

Πόσες φορές σου έχει τύχει να σταματήσεις στο δρόμο για να θαυμάσεις ένα σχολείο προσχολικής αγωγής; Μάλλον ποτέ. Το νηπιαγωγείο της Γερμανικής σχολής όμως δεν ανήκει στα συνηθισμένα του είδους. Από έξω, βαμμένο σε εκτυφλωτικό άσπρο που αντανακλά τον ήλιο, θυμίζει φευγαλέα τα κυκλαδίτικα σπίτια. Το βράδυ φωτίζεται με έντονο πράσινο φως. Το ίδιο πράσινο βάφει και τους εσωτερικούς του τοίχους. Όχι τυχαία. Πολλές μελέτες για τη χρωματοθεραπεία έχουν δείξει ότι το πράσινο χρώμα σχετίζεται με την εκδήλωση των συναισθημάτων και την ηρεμία. Αυτοί είναι μερικοί μόνο από τους λόγους για τους οποίους πρόσφατα τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο «Popular Choice Winner» του Architizer, στην κατηγορία Kindergartens, με συμμετοχές από περισσότερες από 100 χώρες και online ψηφοφορία από όλο τον κόσμο.

Το αρχιτεκτονικό γραφείο Potiropoulos + Partners που το σχεδίασε, δεν αποσπά πρώτη φορά βραβεία για το συγκεκριμένο έργο. Το 2015 υπήρξε υποψήφιο για το «European Union Prize», που απονέμει το Mies van der Rohe Foundation, ενώ την ίδια χρονιά τιμήθηκε με «Έπαινο» στο πλαίσιο των βραβείων «Δομές» για το καλύτερο πραγματοποιημένο έργο των ετών 2010-2014. Τι είναι αυτό που το κάνει τόσο ξεχωριστό;

«Όταν αρχίσαμε να δουλεύουμε το concept μας κέντρισε η πρόκληση να δημιουργήσουμε έναν ελκυστικό τόπο ο οποίος θα “εικονοποιεί” στο χώρο τις παιδικές μας φαντασιώσεις», λένε οι ίδιοι οι αρχιτέκτονες. «Η διάσταση αυτή –ενός ουτοπικού κόσμου που καλεί το παιδί να τον ανακαλύψει, να πειραματιστεί μαζί του, διατηρώντας μια διαρκή υπόσχεση- είναι παρούσα στον σχεδιασμό. Το φαντασιακό πρόσημο μας ξεναγεί σε μία αρχιτεκτονική των νοητικών και συναισθηματικών «απολαύσεων», όπου τα παιδιά θα παίζουν, θα σκέφτονται, θα βιώνουν εμπειρίες, θα θυμούνται, θα αμφισβητούν, θα μαθαίνουν, θα γίνονται αυτό που είναι».

Με δυο λόγια το νηπιαγωγείο αντιμετωπίστηκε από την αρχή όχι μόνο σαν λειτουργία, αλλά ως συντελεστής όλων των δράσεων που μπορεί να έχει ένας μικρός μαθητής. Το κτίριο πλαισιώνει τον υπαίθριο χώρο παράγοντας ένα προστατευμένο περιβάλλον, σαν αγκαλιά. Ταυτόχρονα αναγνωρίζει τις ανάγκες των μικρών παιδιών, αφού προσαρμόζεται στη δική τους κλίμακα. Μια διαδοχική σειρά από κλειστούς και ημιυπαίθριους χώρους, διαφορετικών σχημάτων και διαστάσεων, δίνει την εντύπωση ότι το κτίριο συμπιέζεται και αποσυμπιέζεται, κινείται και αναπνέει, ακριβώς όπως θα έκανε και ένας ζωντανός οργανισμός.

Επιπλέον, κάθε τάξη μπορεί να αναδιαρρυθμιστεί εύκολα, ανάλογα με την εκάστοτε μορφή διδασκαλίας και μάθησης, ενώ όλοι οι κοινόχρηστοι χώροι (είσοδος, χώρος πολλαπλών χρήσεων, κυκλοφορία) είναι διαμορφωμένοι με τέτοιον τρόπο ώστε να διευκολύνουν των προσανατολισμό των μικρών μαθητών. Μεγάλη προσοχή έχει δοθεί επίσης στη διάχυση του φυσικού φωτός, που εισχωρεί στον χώρο μέσα από ένα σύστημα κατακόρυφων και οριζόντιων διατρήσεων του κελύφους. Τόσο τα διαφορετικά μεγέθη των ανοιγμάτων αυτών, όσο και οι θέσεις τους επιτρέπουν στα νήπια να αντιλαμβάνονται τις αλλαγές του φωτός, ανάλογα με την ώρα της ημέρας και την εποχή του χρόνου.

Πέρα από όλα αυτά όμως, ο σχεδιασμός του κτιρίου υιοθετεί και άλλο ένα καίριο χαρακτηριστικό: την επαφή με τη φύση. Το ξύλο και το πράσινο χρώμα είναι εμφανή τόσο εξωτερικά, όσο και εσωτερικά, κάθε τάξη διαθέτει το δικό της περιβόλι που καλλιεργείται από τους ίδιους τους μαθητές, ενώ ένας πυκνόφυτος κήπος ξεπροβάλει σαν νησίδα πρασίνου μέσα στην πόλη.

«Στη χώρα μας οι εγκαταστάσεις προσχολικής αγωγής είναι ουδέτερες, αποτελούν προτάσεις της «λογικής», της «τάξης», της «ασφάλειας». Δεν είναι προτάσεις για τρέξιμο, ανεμελιά, φωνές, γόνιμες αντιθέσεις, «κρυμμένα γεγονότα». Προκύπτει λοιπόν η ανάγκη να «σκεφτούμε το αδιανόητο», όπως γράφει η E.Grosz, «να φανταστούμε μια αρχιτεκτονική «εκτός» του μέχρι τώρα. Αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε».