8 αρχιτεκτονικά γραφεία σχεδιάζουν δημόσια ουρητήρια

Αναβαθμίσαμε το ρόλο του μπάνιου στο σπίτι – ο «καμπινές» έγινε χώρος χαλάρωσης του πνεύματος και ναός λατρείας του σώματος. Τώρα έχουμε προσδοκίες από τα δημόσια ουρητήρια. Θέλουμε σημεία μέσα στο αστικό τοπίο που να μπορούμε –πέρα από το προφανές– να διορθώσουμε το κραγιόν ή τη γραβάτα πριν από το ραντεβού ή και να κάνουμε μια ανάπαυλα από το συνεχές τρέξιμο. Οκτώ αρχιτέκτονες σχεδιάζουν τα δημόσια ουρητήρια της σύγχρονης μητρόπολης που λέγεται Αθήνα. 

↑ Potiropoulos D+L Architects Wellness + utopia

Η σύνθεση αποτελεί μια απόπειρα εναλλακτικής αστικής εμπειρίας, που αντιπαρατίθεται στο στερεότυπο της (μη-αειφορικής) ελληνικής πόλης. Ο «Σταθμός» που προτείνουμε είναι πολυλειτουργικός, περιλαμβάνοντας, εκτός από W.C., χώρο αλλαγής βρεφών, douche, free press stand, βάση διάθεσης κοινόχρηστων ποδηλάτων, παροχή ασύρματου internet κ.ά. Στην πρόταση η «φύση» είναι πανταχού παρούσα, με όρους όμως αρχιτεκτονικούς. Έτσι η «ιδέα» παραπέμπει σε μία, ελεύθερης μορφής, συγκέντρωση «γήινων θραυσμάτων» που παρεμβαίνουν δυναμικά στο αστικό τοπίο, προσφέροντας ένα απρόσμενο «παιχνίδι» αντανακλάσεων και συμβολισμών. Κάποιες όψεις τους αποτελούνται από οθόνες που παρουσιάζουν εικόνες της φύσης ή data, ενόσω οι υπόλοιπες είναι από θολό ανακλαστικό γυαλί, καθρεφτίζοντας άλλοτε τα κτίρια ή τη φύση και άλλοτε τους διερχόμενους. Στα W.C. μπορεί ο χρήστης, μέσω του USB stick του, να προβάλλει στις εσωτερικές οθόνες-τοίχους οικείες εικόνες της κατοικίας του «απαλλοτριώνοντας» το δημόσιο χώρο.

*Δώρα Χρυσάκη, συνεργάτης αρχιτέκτων

↑ Αλέξιος Βανδώρος Αστικό παιχνίδι

Στην γκρίζα αθηναϊκή μπετονένια θάλασσα έρχεται να δώσει χρώμα το νέο «παιχνίδι» των δημόσιων αποχωρητηρίων. Χρωματιστές μπάλες του μπιλιάρδου, αυτοφερόμενες και με ευκολία μεταφερόμενες και τοποθετούμενες σε ειδικές υποδοχές, θα δώσουν μια νέα αστική χαρά σε μια δημόσια χρήση ιδιαίτερα υποτιμημένη στις ελληνικές πόλεις.

↑ Βίβιαν Φίλιππα Κλειδιά

Η είσοδος είναι πίσω από αυτό τον καταρράκτη. Θα περνούσες από εκεί συχνά, αν υπήρχε, και ο ήχος θα σε καλούσε μέσα. Θα κατέβαινες κατηφορικά για λίγο δίπλα στο νερό και μετά θα βρισκόσουν στον άφθονο χώρο ενός υπογείου. Στα δάπεδα και στους τοίχους θα ήταν σκορπισμένα τα κλειδιά για να ξεκλειδώσεις το χώρο της μικρής σου απομόνωσης.

↑ Νίκος Βενιανάκης Ο Κύλινδρος

Εκτός από τα κτίρια, μια πόλη συμπληρώνεται και από μικρότερα σε μέγεθος στοιχεία, που όμως διαμορφώνουν την αστική της εικόνα. Tα χρησιμοποιούμε καθημερινά, τα προσπερνάμε δίνοντας σημασία κυρίως στη λειτουργικότητά τους και λιγότερο στη μορφή τους, ενώ θα μπορούσαν άνετα να αποτελέσουν πεδίο για δημιουργική αναζήτηση, αλλάζοντας εντελώς το πρόσωπο της πόλης. Μου ζητήθηκε να απαντήσω στο ερώτημα πώς θα φανταζόμουν τις δημόσιες τουαλέτες. Ίσως και να μην έχω χρησιμοποιήσει ποτέ, κυρίως γιατί δεν είναι ποτέ εκεί όταν τις θες, αλλά και όταν είναι δεν τις βλέπεις. Αυτό που λείπει είναι σωστή σηματοδότηση και αίσθηση ασφάλειας. Ο κύλινδρος βοήθησε στο να προκύψουν οι κατάλληλοι χώροι, απομονωμένοι όσο πρέπει αλλά όχι σκοτεινοί και άρα επικίνδυνοι. Αυτόματοι πωλητές αναψυκτικών, προφυλακτικών, edible underwear αλλα και wifi hotspot το μετατρέπουν σε rest area, ξεπερνώντας την αντίληψη που έχουμε για τις δημόσιες τουαλέτες.

↑ Αριστείδης Αντονάς Τουαλέτες των υπόγειων ερειπίων

Σχεδιασμένες σε συνεργασία με τον Ζάφο Ξαγοράρη, οι τουαλέτες των αθηναϊκών ερειπίων αφορούν την κατασκευή ενός συστήματος εκσκαφής της πόλης που συνδυάζεται με την επίσκεψη θαμμένων ερειπίων. Κλίμακες καθόδου, ροές και συγκεντρώσεις υδάτων που επεξεργάζονται μονάδες βιολογικού καθαρισμού, προβολές στους τοίχους, φυσικός και τεχνητός φωτισμός, οργανώνουν τις τουαλέτες και τα θαμμένα ερείπια ως ενιαίο έργο. Κάποια ανάγνωση διαστρωματώσεων φάσεων των ερειπίων επιτυγχάνεται με την κάθοδο στην αθηναϊκή γη. Υδραυλικά δίκτυα αναπτύσσονται κατά το μήκος των εκάστοτε ευρημάτων. Τυφλά σημεία, χώροι για προβολές και ειδικά σχεδιασμένοι περιστρεφόμενοι κοχλίες που ανεβάζουν νερό από τον υπόγειο πλέον Ηριδανό ποταμό, ανακατεμένο στην επιφάνεια της πόλης εν είδει υδάτινων μικροκαταρρακτών. Περισκόπια ολοκληρώνουν τη σχέση του βάθους της πόλης με την επιφάνειά της. Οι σωληνώσεις της αποχέτευσης που διατρέχουν τους χώρους είναι διαφανείς και φωτισμένες.

→ Δημήτρης Τσακαλάκης Τα μαθηματικά της ιδανικής τουαλέτας

Μια μικρή ευχάριστη παύση μέσα στη φρενίτιδα της μεγαλούπολης. Ο επισκέπτης εισέρχεται πρώτα στο μικρό κήπο, προχωρεί στον προθάλαμο και τέλος στην καμπίνα, όπου καθήμενος ανακαλύπτει ξανά τον ουρανό κάνοντας ένα σύντομο διαλογισμό. Όλοι οι τοίχοι είναι από αδιαφανή υαλότουβλα.

↑  LoUP architects, Πουλχερία Τζόβα - Έφη Καραγιάννη WC ή Camera degli Sposi

{Κείμενο: Μαρία Λαφαζάνη}

Δεν ανήκει σε κανέναν απολύτως αυτός ο χώρος, και δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για την αναγκαιότητά του. Ο δημόσιος χώρος γενικά είναι χώρος ταμπού. Οι δημόσιες τουαλέτες είναι ο δημόσιος χώρος στην εντατικότερη σημασία του από άποψη ελευθεριότητας, ακρότητας, ιερότητας και βαναυσότητας. Ο όρος ταμπού προέρχεται από τις γλώσσες της Πολυνησίας και σημαίνει «απαγορευμένος». Στην πρωταρχική του έννοια αφορά πρωτόγονους πολιτισμούς και σημαίνει το πρόσωπο ή το αντικείμενο που απαγορεύεται να πλησιάσει, να αγγίξει, να κατονομάσει ή να χρησιμοποιήσει κανείς, επειδή θεωρείται ιερό ή μιαρό. Το ταμπού θεωρείται μιαρό κι ακάθαρτο, προξενώντας την αίσθηση της αηδίας σε συνδυασμό με κάτι φοβερό και τρομακτικό σ’ όποιον έρθει σε επαφή μ’ αυτό. Έτσι, λοιπόν, ταμπού σε μια γενικότερη σημασία είναι κάτι το απαγορευμένο, με μια έννοια μαγική, δαιμονική, ερωτική. Η πρωταρχική αυτή έννοια μας οδήγησε στις φτερωτές τούρκικες τουαλέτες (προσέξετε τα πατήματα που πλαισιώνουν την Οπή, που μοιάζουν με φτερά). Η λέξη ταμπού χρησιμοποιείται επίσης για οτιδήποτε το τέλειο, που με κανέναν τρόπο δεν δέχεται αμφισβήτηση ή τροποποίηση. Η λέξη ταμπού με την έννοια –της με κανέναν τρόπο αμφισβητούμενης, τελειότητας– μας οδήγησε στην κατασκευή του Mantegna, Camera degli Sposi. Ο Οφθαλμός στην Camera degli Sposi «κλείνει διαρκώς το μάτι». Υπόσχεται και αθετεί. Ο Οφθαλμός στις τούρκικες τουαλέτες είναι σκοτεινός. Υποδέχεται και δέχεται με όλα τα μυστικά μιας υποδοχής.

↑ Πρόδρομος Νικηφορίδης - Βernard Cuomo S.M.S. - Short Moment Service

Κάθε μήνυμα είναι ένα σύνολο σημείων. Ο κώδικας των σημείων που συντάσσει ο πομπός, αποκωδικοποιείται από το δέκτη. (S.M.S.: Short Moment Service) Χιουμοριστικό μήνυμα μέσα στην πόλη. Διφορούμενο. Γραφιστική στο δρόμο. Μήνυμα απλό, συνεπτυγμένο, άμεσο, στιγμιαίο, καίριο. Επαναλαμβανόμενο αντικείμενο στο χώρο της πόλης, που λειτουργεί ως σημείο αναφοράς. Είναι το «είστε εδώ» του πληροφοριακού χάρτη της πόλης. Λειτουργικότητα, προσβασιμότητα των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες, φυσικός φωτισμός (για εξοικονόμηση ενέργειας και όσους πάσχουν από κλειστοφοβία). Ένας προθάλαμος συντηρεί ίχνη οικειότητας. Δωρεάν πρόσβαση σε όλους, ακόμα και σ’ εκείνους που ζουν στο δρόμο. Καθαριότητα (έλλειψη ορθής γωνίας).