Μουσεία, σημαντικοί φορείς που προάγουν την εκπαίδευση και την έρευνα
Στο πλαίσιο της Διεθνούς Ημέρας των Μουσείων ICOM 2024, φέτος διοργανώθηκε η Ημερίδα «Τα Μουσεία ως χώρος προαγωγής της εκπαίδευσης και της έρευνας, η περίπτωση του Μουσείου-Βιβλιοθήκης Tériade»
Διεθνής Ημέρα Μουσείων: Η ημερίδα «Τα Μουσεία ως χώρος προαγωγής της εκπαίδευσης και της έρευνας, η περίπτωση του Μουσείου-Βιβλιοθήκης Tériade» στο Ίδρυμα Θεοχαράκη
Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), στην προσπάθειά του να αναδείξει τον ρόλο των μουσείων στη σύγχρονη κοινωνία, καθιέρωσε από το 1977 τη 18η Μαΐου ως Διεθνή Ημέρα Μουσείων (International Museum Day). Το μήνυμα αυτής της επετείου είναι να γίνουν τα μουσεία φορείς πολιτισμικών ανταλλαγών «με σκοπό την ενίσχυση της μόρφωσης, την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης, την ειρήνη και τη συνεργασία μεταξύ των λαών». Τα μουσεία συμβάλλουν σημαντικά στην ευημερία και στη βιώσιμη ανάπτυξη των κοινωνιών μας. Αποτελώντας αξιόπιστα ιδρύματα και καίρια συνδετικά νήματα του κοινωνικού ιστού, έχουν τη μοναδική δυνατότητα να πυροδοτούν μια θετική «αλυσιδωτή αντίδραση» για να προάγουν την αλλαγή της κοινωνίας προς ένα καλύτερο αύριο.
Κάθε χρόνο, παράλληλα με το γενικότερο μήνυμα του εορτασμού, διερευνάται σ’ όλες τις χώρες-μέλη του ICOM, με ομιλίες, εκθέσεις, συναντήσεις και άλλες εκδηλώσεις, ένα ειδικό θέμα που συνδέεται με τα μουσεία και τον ρόλο τους στη σύγχρονη κοινωνία.
Τα Μουσεία ως χώρος προαγωγής της εκπαίδευσης και της έρευνας, η περίπτωση του Μουσείου-ΒιβλιοθήκηςTériade
Στο πλαίσιο της Διεθνούς Ημέρας των Μουσείων ICOM 2024, φέτος διοργανώθηκε στο Ίδρυμα Β&Μ Θεοχαράκη η Ημερίδα «Τα Μουσεία ως χώρος προαγωγής της εκπαίδευσης και της έρευνας, η περίπτωση του Μουσείου-Βιβλιοθήκης Tériade» με πρωτοβουλία της Προέδρου του Δ.Σ. και Προέδρου της Επιτροπής Ανάπτυξης της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Φίλων Μουσείων (World Federation of Friends of Museums-WFFM), κας Λίλας ντε Τσάβες-Χρονοπούλου, και του Διευθυντή του Μουσείου-Βιβλιοθήκης Tériade, Εικαστικού-Ιστορικού Τέχνης, κου Κωνσταντίνου Μανιατόπουλου, και με την υποστήριξη του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Το Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη-Tériade είναι το πρώτο μουσείο μοντέρνας τέχνης που λειτούργησε στον ελληνικό χώρο και εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 1979 στη Μυτιλήνη από τον ίδιο τον δωρητή, τον πολυμήχανο Έλληνα της διασποράς Στρατή Ελευθεριάδη-Tériade, ο οποίος έζησε στο Παρίσι. Το Μουσείο στεγάζει, διαφυλάσσει και προβάλλει ένα σύνολο ανεκτίμητων έργων λόγου και τέχνης, στη δημιουργία του οποίου συνέβαλε ο Teriade, με έργα δημιουργών από το τέλος του κυβισμού έως και τον μοντερνισμό του 20ού αιώνα, στο απόγειο της δημιουργικότητάς τους, όπως οι Πικάσο, Σαγκάλ, Ματίς, Λόρκα, Ελύτης, κ.ά., αλλά και γνωστών Ελλήνων ζωγράφων, όπως ο Τσαρούχης, ο Θεόφιλος κ.ά. Παράλληλα, βρίσκεται σε συνεργασία με αντίστοιχα μουσεία στην Ελλάδα και στη Γαλλία όπως το Μουσείο Matisse και το MUCEM (Μουσείο των Πολιτισμών της Μεσογείου).
Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη-Tériade
Την Ημερίδα τίμησαν με τους χαιρετισμούς τους η Υπουργός Πολιτισμού κα Λίνα Μενδώνη μέσω της εκπροσώπου της κας Κατερίνας Τσέλου, Επιμελήτριας-Συνεργάτη Υπουργού Πολιτισμού σε θέματα σύγχρονης τέχνης. Η κα Λίλα ντε Τσάβες-Χρονοπούλου, Προέδρος του Δ.Σ. και Προέδρος της Επιτροπής Ανάπτυξης της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Φίλων Μουσείων (World Federation of Friends of Museums-WFFM) ανέπτυξε τα σημεία που άπτονται της Πολιτιστικής Διπλωματίας, όπως η σχέση του κοινού με τα μουσεία και η επεξήγηση των δύο πυλώνων του μουσειακού χώρου παγκοσμίως, των διεθνών φορέων ICOM, δηλαδή των επαγγελματιών των μουσείων, και της WFFM, δηλαδή των Φίλων των μουσείων παγκοσμίως. Επίσης, μίλησε για τις μεγάλες διαφορές ανάμεσα στους Φίλους των Μουσείων και στους Εθελοντές των Μουσείων. Παράλληλα, αναφέρθηκε στην εξωστρέφεια που επιδιώκει να καλλιεργήσει το Μουσείο Tériade, προαναγγέλλοντας την οργάνωση στο άμεσο μέλλον μίας έκθεσης του Μουσείου στην Ιταλία και στη Γαλλία.
Λίλα ντε Τσάβες-Χρονοπούλου (Πρόεδρος του Δ.Σ. του Μουσείου Tériade και Πρόεδρος της Επιτροπής Ανάπτυξης της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Φίλων Μουσείων (World Federation of Friends of Museums-WFFM) Κατερίνα Τσέλου (Εκπρόσωπος υπουργού Πολιτισμού επιμελήτρια, επιστημονικός συνεργάτης σε θέματα σύγχρονης τέχνης)
Στην Ημερίδα συμμετείχαν πολλοί ομιλητές που ανέδειξαν τον καίριο ρόλο των μουσείων στη σύγχρονη εποχή, όπως ο κος Pascal Fulacher, Επίτιμος Διευθυντής του l’Atelier du Livre d’art et de l’Estampe et du patrimoine de l’Imprimerie Nationale, με τίτλο ομιλίας «Exposer et diffuser le patrimoine écrit: du lisible au visible», ο οποίος ξενάγησε με ιδιαίτερη γνώση κι ευαισθησία σ’ ένα χώρο ο οποίος υπήρξε Μουσείο, Βιβλιοθήκη και Ερευνητικός χώρος με πολύτιμα και σπάνια συλλεκτικά αντικείμενα, όπως και τυπογραφικά ελληνικά στοιχεία της αναγέννησης. Ο κος Patrice Deparpe, Διευθυντής του Μουσείου Matisse στο Cateau Cambrésis με τίτλο ομιλίας «Au musée Départemental Matisse, un nouveau projet pour la mise en valeur de la collection Tériade» ο οποίος μας παρουσίασε το Μουσείο Matisse στο Cateau Cambrésis το οποίο πρωτοδημιουργήθηκε από τον ίδιο τον Matisse. Σήμερα είναι ένα από τα σημαντικότερα περιφερειακά μουσεία της Γαλλίας, το οποίο αναπτύσσεται σε τρεις συλλεκτικούς άξονες, ένας εκ των οποίων είναι έργα από την συλλογή του Teriade. Ταυτόχρονα, παρουσιάζει καινοτομίες που αφορούν στη διάδραση μεταξύ του ευρύτερου κοινού και του Μουσείου. Η κα Eurydice Trichon-Milsane, Ιστορικός Τέχνης, Συγγραφέας και Chef de Projets, Beaubourg, με τίτλο ομιλίας «Πως να εξασφαλιστεί η ορατότητα και η λειτουργία ενός μικρού αλλά σημαντικού μουσείου της Περιφέρειας», η οποία ανέφερε ότι τα μουσεία έχουν όλο και περισσότερη αναγνωρισιμότητα και μπορούν να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς στην εξέλιξη του έργου τους εκτός σχολείου.
Ευριδίκη Τρισόν Μελισάνη (Ιστορικός Τέχνης, Συγγραφέας και Chef de Projets Beaubourg) Ευαγγελία Βίγλη
Ο κος Χρήστος Καλλονιάτης, Καθηγητής του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου με τίτλο ομιλίας «Έξυπνες Εφαρμογές Πληροφορικής στον Πολιτισμό: Η περίπτωση του Μουσείου-Βιβλιοθήκης Στρατή Ελευθεριάδη-Tériade.» ο οποίος παρουσίασε την εφαρμογή PSmart την οποία δημιούργησε μαζί με την πανεπιστημιακή του ομάδα και φοιτητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου κι εφάρμοσε στο Μουσείο Teriade. Επίσης, αναφέρθηκε στην πειραματική εφαρμογή εκτυπωτών 3D σε εκθέματα του Μουσείου. Ο κος Πάνος Γρηγορίου, Καθηγητής του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, κάτοχος Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet με τίτλο ομιλίας «Τέχνη και διεθνές δίκαιο (L'art et le droit international)» ο οποίος μας ανέπτυξε το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο και τη σχέση τέχνης και διεθνούς δικαίου και τις επιπτώσεις των εχθροπραξιών πάνω στην τέχνη όπως το παράδειγμα της Παλμύρας. Η κα Αγγελική Χατζή, Θεατροπαιδαγωγός – Μουσειοπαιδαγωγός με τίτλο ομιλίας «Μα πως να πιάσεις τ’ άπιαστα; Η μουσειοπαιδαγωγική δραστηριότητα του ΤΠΤΕ στο Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη-Tériade» η οποία ανέπτυξε με τη συνοδεία αντίστοιχου φωτογραφικού υλικού εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές που εκπονούνταν για κάποια χρόνια στον χώρο του Μουσείου.
Από αριστερά: η κα Λίλα ντε Τσάβες-Χρονοπούλου, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Μουσείου-Βιβλιοθήκης Στρατή Ελευθεριάδη-Tériade και Πρόεδρος του Φορέα H&M, Heritage and Museums, Athens-Paris-New York, και η κα Ίρις Κρητικού, Αρχαιολόγος-Ιστορικός Τέχνης, η οποία συντόνισε την Ημερίδα.
Η Δρ. Ασπασία Δεστούνη, ΑΠΘ, Ιατρική Σχολή κι Επιστημονική Υπεύθυνη του NESTOR Επιχειρηματική Ανάπτυξη στις Κάτω Χώρες, Εσθονία κι Ελλάδα με τίτλο ομιλίας «Μουσεία σε ροή: Η μεταμόρφωσή τους σε ζωντανές οντότητες σε ένα δυναμικά εξελισσόμενο οικοσύστημα καινοτομίας» η οποία μας ανέπτυξε με πρωτόγνωρη επιστημονική ενάργεια την εξέλιξη του πολιτισμού μέσα από τα μουσεία και μας είπε επίσης ότι το μουσείο είναι ένας ζωντανός, δυναμικός, εξελισσόμενος οργανισμός, ο οποίος μας καθιστά ισότιμους συνδημιουργούς σε βιώσιμα και ανθεκτικά οικοσυστήματα, καινοτομίας και προώθησης του πολιτισμού. Ο κος Κωνσταντίνος Μανιατόπουλος, Διευθυντής του Μουσείου-Βιβλιοθήκης Στρατή Ελευθεριάδη Tériade, Εικαστικός-Ιστορικός Τέχνης, Απόφοιτος ΑΣΚΤ, με τίτλο ομιλίας «Μουσείο Tériade, ιστορία και προοπτικές» ο οποίος μας παρουσίασε τον περίπλου της ζωής του Μουσείου τα τελευταία 30 χρόνια. Μέσα από το αξιόλογο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό είδαμε σημαντικές στιγμές από την επισκεψιμότητα και την θαυμάσια εξελικτική του πορεία καθώς εξέχουσες προσωπικότητες όπως ο ίδιος ο Teriade, ο Ελύτης, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, η Βασίλισσα Σοφίας της Ισπανίας, κ.ά. επέλεξαν να το επισκεφθούν. Στους χώρους του Μουσείου φιλοξενούνται σημαντικά εκπαιδευτικά προγράμματα, διεθνή συνέδρια, φεστιβάλ γαλλικού κινηματογράφου, μουσικές βραδιές σε συνεργασία με ωδεία, κ.ά.
Δρ. Ασπασία Δεστούνη (Ιατρική Σχολή ΑΠΘ και Επιστημονική Υπεύθυνη του NESTOR Επιχειρηματική Ανάπτυξη στις Κάτω Χώρες, Εσθονία και Ελλάδα)
Τα μουσεία παίζουν ζωτικό ρόλο στην κοινωνία, διατηρώντας την πολιτιστική κληρονομιά, προάγοντας την εκπαίδευση και ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή. Λειτουργούν ως θεματοφύλακες της ιστορίας, διαφυλάσσοντας τα έργα τέχνης για τις μελλοντικές γενιές, ενώ παράλληλα παρέχουν μια απτή σύνδεση με το παρελθόν. Μέσα από εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, εμπνέουν τη φιλομάθεια, ενθαρρύνουν την κριτική σκέψη και διευκολύνουν τη διά βίου εκμάθηση. Σε αυτούς τους συμπεριληπτικούς χώρους, οι διαφορετικές κοινωνίες «ενώνονται», αναλογίζονται τις κοινές εμπειρίες τους και συνδιαλέγονται με ουσιαστικό τρόπο. Αποτελώντας μια «γέφυρα» ανάμεσα στην ιστορία μας και στη σύγχρονη ζωή, τα μουσεία μπορούν να συμβάλλουν στην οικοδόμηση μιας πιο ενημερωμένης και συνδεδεμένης κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από κατανόηση και αλληλεγγύη.
Με την Ημερίδα «Τα Μουσεία ως χώρος προαγωγής της εκπαίδευσης και της έρευνας, η περίπτωση του Μουσείου-Βιβλιοθήκης Tériade» δόθηκε η ευκαιρία να γίνει ένας διεπιστημονικός και γόνιμος διάλογος σχετικά με την αναγκαιότητα της συνεχούς έρευνας και της συνεργασίας μεταξύ μουσείων, ερευνητικών ιδρυμάτων και κρατικών φορέων, ώστε να ενισχυθεί ο κοινωνικός ρόλος και η προσφορά των μουσείων μέσω της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών, στο πλαίσιο ενός συνεχώς αναπτυσσόμενου περιβάλλοντος. Ο φορέας Heritage and Museums, που βρίσκεται υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εξωτερικών και του Υπουργείου Πολιτισμού, στηρίζει μεταξύ άλλων τις πολιτιστικές δράσεις του Μουσείου Tériade, αποσκοπώντας σε μια αγαστή συνεργασία, ώστε να προβάλλει το έργο του μουσείου. Επιπλέον, βρίσκεται σε συνεννόηση για μια περαιτέρω σύσφιξη πολιτιστικών επαφών με το Μουσείο Matisse στο Cateau Cambrésis στη Γαλλία.
21°
