Πηνελόπη Δέλτα: 150 χρόνια από τη γέννησή της

Η ζωή της τα είχε όλα: Χαρά, πόνο, συγγραφικούς θριάμβους, ταξίδια, βραβεία, σημαντικές γνωριμίες. Μα πάνω από όλα είχε την αύρα μιας γυναίκας που σε δύσκολους καιρούς όρθωσε το καλλιτεχνικό της ανάστημα και με τους δικούς της όρους άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ιστορία. Αυτή η γυναίκα, η Πηνελόπη Δέλτα, η συγγραφέας που εκατομμύρια ελληνόπουλα λάτρεψαν επί δεκαετίες γεννήθηκε στις 24 Απριλίου 1874, πριν από ακριβώς 150 χρόνια και κατάφερε να γίνει η σπουδαιότερη ελληνίδα συγγραφέας του 20ου αιώνα.

Γονείς της ο Εμμανουήλ Μπενάκης και η Βιργινία Χωρέμη. Έζησε στην Αλεξάνδρεια, στην Αθήνα, στην Φρανκφούρτη ενώ παντρεύτηκε τον Στέφανο Δέλτα που μαζί του απέκτησε τρεις κόρες. Από το 1909 που δημοσίευσε το πρώτο της βιβλίο «Για την Πατρίδα» μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '30, φιλοδώρησε την ελληνική γλώσσα με αξιομνημόνευτα έργα που αγαπήθηκαν από τον κόσμο και γνώρισαν τον έπαινο των κρητικών. Το 1941 έφυγε από τη ζωή αφήνοντας μια παρακαταθήκη από διαχρονικές σελίδες που δεν έχουν πάψει να συγκινούν μικρούς και μεγάλους.

Πηνελόπη Δέλτα: Τασούλα Τσιλιμένη, Θανάσης Χειμωνάς, Δημήτρης Στεφανάκης, Στέφανος Δάνδολος και Ντίνα Σαρακηνού γράφουν για τη συγγραφέα με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννησή της

Τασούλα Τσιλιμένη, Διευθύντρια Μουσείου Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας

Η Πηνελόπη Δέλτα είναι μια από τις δυναμικές γυναικείες προσωπικότητες στο χώρο της σύγχρονης ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας που με το λογοτεχνικό της έργο μεγάλωσαν γενιές και γενιές αναγνωστών. Το γεγονός ότι τα βιβλία της συνεχίζουν να επανεκδίδονται και μάλιστα αρκετά από αυτά να επανεγράφονται με νέα μορφή, όπως το graphic novel (Τα μυστικά του βάλτου), αλλά και να διασκευάζονται σε μορφή εικονογραφημένου βιβλίου για μικρά παιδιά (Ο Μάγκας, Ο τρελαντώνης, κ.α.) αποδεικνύει ότι εκείνο που κυριαρχεί, ανεξάρτητα από την θεματολογία τους, είναι η λογοτεχνικότητα και οι τεχνικές αφήγησης που χαρακτηρίζουν το έργο της.

Για αυτά τα στοιχεία υποχώρησε η όποια αμφισβήτηση εκφράστηκε κάποτε από μικρή μερίδα μελετητών για το έργο της. Οι σημερινοί αναγνώστες επιζητούν τα βιβλία της, αντλώντας από αυτό κυρίως απόλαυση που κάθε ποιοτικό λογοτεχνικό έργο μπορεί να προσφέρει και οδηγούνται με την κριτική τους σκέψη σε απόψεις που αφορούν την ιστορία της χώρας μας, εκτιμώντας την αξία της παγκόσμιας ειρήνης και φιλίας.

Θανάσης Χειμωνάς, Συγγραφέας

Ήμουν στο Δημοτικό. Ποια ακριβώς τάξη, θα σας γελάσω. Μάλλον τετάρτη ή πέμπτη. Στο Ανθολόγιο υπήρχε ένα κείμενο που με είχε ενθουσιάσει τόσο που «αναγκάστηκα» να αγοράσω το βιβλίο. Το οποίο είχε στο εξώφυλλό του ένα αγοράκι που χαμογελούσε, έστω και με το κεφαλάκι μπανταρισμένο. Ναι, ήταν ο «Τρελαντώνης», ένα βιβλίο που χρωμάτισε όσο κανένα την αθωότητα της προεφηβικής μου ηλικίας. Χρόνια πολλά Πηνελόπη Δέλτα!

Δημήτρης Στεφανάκης, Συγγραφέας

Η Πηνελόπη Δέλτα αποτελεί αναμφίβολα, όπως άλλωστε και η Μαρία Πολυδούρη, τη χαμένη ευκαιρία της νεοελληνικής πεζογραφίας να αποκτήσει το διεθνικό πιστοποιητικό που είχε τόσο ανάγκη στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Παρακάμπτοντας κανείς τα πιο γνωστά της έργα και πηγαίνοντας κατευθείαν στις αυτοβιογραφικές της αφηγήσεις, βρίσκεται μπροστά σε ένα εντυπωσιακό υλικό γραμμένο α λα Προυστ το οποίο δεν διαβάστηκε ούτε αξιολογήθηκε επαρκώς μέχρι σήμερα.

Στέφανος Δάνδολος, Συγγραφέας

Εάν διδάχτηκα κάτι μελετώντας τη ζωή και το έργο της Πηνελόπης Δέλτα είναι το πόσο ατρόμητη στάθηκε απέναντι στις καλλιτεχνικές συμβάσεις των καιρών της και πόσο πρωτοποριακή υπήρξε στο γράψιμό της. Σε μια εποχή όπου η νεανική λογοτεχνία μιλούσε κυρίως για υποταγμένα, υποδειγματικά παιδιά, εκείνη εστίασε σε ανυπότακτους ζωηρούς χαρακτήρες, που ξεχείλιζαν από ζωή.

Συνέθεσε επίσης πολυδιάστατες τοιχογραφίες, ενώ θεματικά δεν φοβήθηκε να αναμετρηθεί με ιδέες δύσκολες και διαχρονικές. Φυσικά και μπορεί να διαβαστεί σήμερα, και διαβάζεται. Από τα αθάνατα βιβλία της για τους μικρούς αναγνώστες, μέχρι τα υπέροχα αυτοβιογραφικά της κείμενα, παραμένει σαγηνευτική και περιπετειώδης, ένα τεράστιο κεφάλαιο της ελληνικής λογοτεχνίας.

Ντίνα Σαρακηνού, Πρόεδρος PEN Greece

Συμπληρώνονται φέτος 150 χρόνια από τη γέννηση μιας εμβληματικής φυσιογνωμίας της ελληνικής λογοτεχνίας, της Πηνελόπης Δέλτα. Μιας συγγραφέα που στο έργο της εκφράζεται μια ολόκληρη εποχή ενώ η ενεργή και πρωτοπόρα δράση της στην κοινωνική και πολιτισμική πραγματικότητα, η δυναμικότητα και η έντονη προσωπικότητά της αντανακλούν τους κοινωνικούς και προσωπικούς της προβληματισμούς για τη λογοτεχνία και την ελευθερία της έκφρασης που η ίδια πρέσβευε, και αποτελούν δομικούς άξονες του PEN Greece.