Ηλίας Λογοθέτης: μια ανάμνηση από τον αξέχαστο ηθοποιό. Παρουσίαση του βιβλίου του Αδόλφου Μπιόυ Κασάρες «Το όνειρο των ηρώων» (εκδ. Πατάκη)
Ο Ηλίας Λογοθέτης δεν μένει πια εδώ. Στο εξής θα μαγεύει το κοινό με την υποκριτική του τέχνη στις ολόφωτες αίθουσες του Άλλου Κόσμου και θα ψάχνει για βιβλία στα σκοτεινά παλαιοβιβλιοπωλεία του Επέκεινα. Επειδή ο Ηλίας Λογοθέτης εκτός από σπουδαίος ηθοποιός ήταν και ένας επίμονος αναγνώστης. Το σπίτι του ήταν καλυμμένο με τόμους κάθε λογής – μου έκανε εντύπωση που ένας ηθοποιός διάβαζε με τέτοια ακόρεστη μανία.
Ένα βράδυ, σε κάποιο γνωστό βιβλιοπωλείο στο Χαλάνδρι, είχε διαβάσει –κατόπιν παρακλήσεώς μου– αποσπάσματα από ένα βιβλίο μου. Ποτέ πριν και ποτέ μετά δεν διάβασε κάποιος κείμενά μου με τέτοιο πάθος. Τον ευγνωμονώ γι’ αυτήν την εμπειρία. Αργότερα το ίδιο βράδυ, ενώ στεκόμασταν με ένα ποτήρι κρασί ανάμεσα στους πάγκους με τα βιβλία, έτυχε να πιάσω από κάποιο ράφι το μυθιστόρημα του ΜπιόυΚασάρες, Η Εφεύρεση του Μορέλ. Ο Λογοθέτης το πήρε από τα χέρια μου, το χάιδεψε ελαφρά, το έφερε στη μύτη, κι ύστερα είπε, «Ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία».
Έτυχε να διαβάσω πρόσφατα ένα άλλο βιβλίο του Αδόλφου Μπιόυ Κασάρες (σε πολύ καλή μετάφραση του Νίκου Πρατσίνη), με τίτλο Το όνειρο των ηρώων (εκδ. Πατάκη). Ιδού πώς περιγράφει ο ίδιος ο Κασάρες τον τρόπο που ξεκίνησε τη συγγραφή του συγκεκριμένου μυθιστορήματος:
«Ξεκίνησα να γράφω Το όνειρο των ηρώων το 1949. Θυμάμαι ότι συνέβη σε μια συγκυρία όχι και τόσο ευχάριστη: ήταν μια εποχή που είχα την τάση να μην κάνω τίποτα. Η μητέρα μου σκεφτόταν πως έχανα τον χρόνο μου με γυναίκες, πως δεν έγραφα πολύ και πως, κατά κάποιον τρόπο, είχα απογοητεύσει τις προσδοκίες που είχα ξυπνήσει με την Εφεύρεση του Μορέλ. Για να την πείσω, ίσως για να πείσω και μένα τον ίδιο ότι δεν ήμουν ένας αργόσχολος νεαρός, έβαλα με τον νου μου πως όφειλα να αποπειραθώ τη συγγραφή ενός μυθιστορήματος μακράς πνοής. Πέρασα πολλά χρόνια σκεπτόμενος την πλοκή. Όταν την αφηγήθηκα στον Μπόρχες, μου είπε: ‘Είναι η πιο όμορφη ιστορία του κόσμου’, έκφραση που δεν κουραζόταν να επαναλαμβάνει όταν κάτι του άρεσε πολύ…»
Ο Κασάρες περιγράφει τη χαμοζωή ενός ήρωα που έζησε τρεις νύχτες κραιπάλης στο καρναβάλι του Μπουένος Άιρες κι όταν πια συνέρχεται από εκείνες τις νύχτες ακολασίας, επειδή πιστεύει ότι έζησε κάτι συγκλονιστικό που του διαφεύγει, αποφασίζει να βιώσει ξανά την ίδια περιπέτεια, μαζεύοντας κοντά του τα ίδια πρόσωπα που τον συνόδευαν τότε, κι ακολουθώντας την ίδια εξωφρενική πορεία που τον είχε οδηγήσει στο περιστατικό εκείνο που τον έχει στοιχειώσει. Μόνο που το καρναβάλι δεν είναι πια το ίδιο.
Πρόκειται για ένα υπέροχο μυθιστόρημα, ένα μυθιστόρημα που δεν θέλεις να τελειώσει, ένα μυθιστόρημα που φέρνει στον αναγνώστη την ανατριχίλα εκείνη που προσφέρει η σπουδαία λογοτεχνία.
Αυτό το βιβλίο που μου κράτησε συντροφιά αρκετές νύχτες, θέλω τώρα να χαρίσω στον Ηλία Λογοθέτη, να το έχει μαζί του στο ταξίδι, μακριά πια από το καρναβάλι της ζωής, ενώ οι μουσικές θα σβήνουν σιγά σιγά κι οι φίλοι θα του γνέφουν από απόσταση.
5°
