Πώς έμοιαζε άραγε ο Παρθενώνας τον 5ο αιώνα π.Χ.;

Ξεκινάμε με μια εξομολόγηση. Είχα να ανέβω στην Ακρόπολη σίγουρα πάνω από 8 χρόνια, αν εξαιρέσεις μια νύχτα με μπύρες στα βραχάκια της-εκτός και αν προσμετράται. Και πριν από αυτό, δεν ήταν ότι ήμουν συχνή επισκέπτρια, το πολύ να είχα πάει άλλες δύο φορές. Είναι περίεργο ότι επισκεπτόμενοι άλλες ευρωπαϊκές χώρες το πρώτο πράγμα που κάνουμε είναι να φτιάχνουμε λίστα με τα μουσεία, αλλά στη δική μας αν μας ρωτήσουν κατά πού πέφτει το Βυζαντινό Μουσείο, πιθανότατα και να μη γνωρίζουμε. Ίσως επειδή ξέρουμε ότι θα είναι πάντα εκεί; Δεν έχω απάντηση. Αυτό το πρωινό όμως που θα σας περιγράψω, όλα ήταν διαφορετικά και τολμώ να πω ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά που αντίκρισα και θαύμασα τον Ιερό Βράχο, όπως του αξίζει. Αφορμή για αυτό το πρωινό στην Ακρόπολη, ήταν το λανσάρισμα της νέας εφαρμογής COSMOTE CHRONOS. Η αφήγηση που ακολουθεί δεν αποτελεί ιστορία με θεματική tourist for a day, αλλά μια συνειδητοποίηση πως όταν πολιτισμός «συνεργάζεται» με την τεχνολογία, γίνονται θαύματα, και μάλιστα διαχρονικά.  

Φτάνοντας στο σημείο συνάντησης για να ξεκινήσει η ανάβαση στην Ακρόπολη σκεφτόμουν «τι ακριβώς να είναι άραγε αυτό το app;». «Μια εφαρμογή που παγώνει τον χρόνο ή που μας πάει πίσω στον χρόνο»;

Πρώτη στάση της περιήγησής μας, το Ηρώδειο. Αφού μάθαμε ορισμένα ιστορικά στοιχεία για αυτό, καθώς και τα «gossip» της αρχαιότητας από τον αρχαιολόγο και την ξεναγό που μας συνόδευαν, όπως ότι το Ηρώδειο είχε χτιστεί από τον βαθύπλουτο Αθηναίο ρήτορα και σοφιστή Ηρώδη προς τιμήν της γυναίκας του, της Ρηγίλλας καταλάβαμε για πρώτη φορά τι εστί COSMOTE CHRONOS. Σκανάραμε με το τάμπλετ μας την πινακίδα πληροφοριών στον αρχαιολογικό χώρο και στην οθόνη εμφανίστηκε ένα αλλιώτικο θέατρο, με τη μορφή που είχε στους κλασικούς χρόνους. Είδα μια ποικιλία χρωμάτων και υλικών. Η εικόνα ήταν τόσο έντονη και τόσο ζωντανή. Ένιωσα πραγματικά πως είχα μπει σε μια χρονομηχανή και μεταφέρθηκα στο τότε, ενώ ταυτόχρονα ρίχνοντας ένα βλέμμα πίσω από το τάμπλετ, επανερχόμουν στο τώρα.

Ανηφορίζοντας, φτάσαμε στον Παρθενώνα- ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της ιστορίας. Με τις οπτικές εκλεπτύνσεις και την απουσία ευθείων γραμμών στην αρχιτεκτονική του, δημιουργεί ένα πολύ ενδιαφέρον παιχνίδι με τα μάτια και, όπως έχει πει ο Γκαίτε, θυμίζει «παγωμένη μουσική». Εκεί, ξαναχρησιμοποιήσαμε την εφαρμογή, τόσο από την πρόσοψη, όσο και από την πίσω πλευρά. Στεκόμενη, στην ανατολική πλευρά, από όπου είναι στραμμένη η κεντρική είσοδος, μιας και ο ναός είχε χτιστεί έτσι για να συμβολίζει τη γέννηση της Αθηνάς καθημερινά υπό το αττικό φως, αναρωτιόμουν τι συμβολίζουν οι απεικονίσεις στη στέγη. «Γιατί δε ρωτάς την Κλειώ;», μου λέει ένας συνάδελφος. «Την ψηφιακή βοηθό – ξεναγό», προσθέτει. Εφόσον η φορητή συσκευή υποστηρίζει και συνδέεται σε δίκτυο 5G, καθώς απαιτεί υψηλή ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων και σχεδόν μηδενικό χρόνο απόκρισης, το avatar της εφαρμογής, η Κλειώ, μπορεί με τη χρήση προηγμένης τεχνητής νοημοσύνης να συνομιλεί με τον χρήστη σε πραγματικό χρόνο, έχοντας ήδη τη δυνατότητα να απαντά σε περισσότερες από 10.000 ερωτήσεις για την Ακρόπολη στα ελληνικά και στα αγγλικά. Παρέχει, επίσης, τη δυνατότητα ομαδικής ξενάγησης έως 5 ατόμων.

Να σημειώσω εδώ ότι κατά τη χρήση της εφαρμογής δεν βλέπεις απλά τα μνημεία, αλλά μπορείς να μπεις στο εσωτερικό τους και να περιηγηθείς σε αυτό. Φυσικά, μπήκα και περπάτησα μέσα στον Παρθενώνα και είδα το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου του Φειδία να αναπαρίσταται σε φυσικό μέγεθος. Μάλιστα, τράβηξα και μια αναμνηστική φωτογραφία, καθώς και βίντεο, αφού η εφαρμογή σου δίνει και αυτή τη δυνατότητα.

Φυσικά, δεν χρειάζεται να είσαι πάνω στον Ιερό Βράχο για να χρησιμοποιήσεις την εφαρμογή, καθώς εκτός από την επιλογή «Είμαι στον βράχο της Ακρόπολης», υπάρχει και η επιλογή «Είμαι κάπου αλλού». Από προσωπική εμπειρία να πω, ωστόσο, ότι πάνω στον Ιερό Βράχο η εμπειρία απογειώνεται, καθώς με τη χρήση επαυξημένης πραγματικότητας οι εικονικές ψηφιακές αναπαραστάσεις προβάλλονται δυναμικά και με ακρίβεια επάνω στη σημερινή εικόνα των μνημείων, όπως αυτή καταγράφεται από την κάμερα της φορητής συσκευής. Είναι, όμως ιδιαίτερα σημαντικό, ότι η εφαρμογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιοδήποτε σημείο της Ελλάδας ή του εξωτερικού.

Συνολικά, η εφαρμογή αναδημιουργεί, μπροστά μας τις εικονικές ψηφιακές αναπαραστάσεις του Παρθενώνα, του τεμένους της Βραυρωνίας Αρτέμιδος και της Χαλκοθήκης, τα οποία δε σώζονται σήμερα, καθώς και του Ωδείου Ηρώδου Αττικού και των μνημείων της νότιας κλιτύος του Ιερού Βράχου, όπως φαίνονται από το Μουσείο της Ακρόπολης. Παρουσιάζει, επίσης, συγκεκριμένα εμβληματικά εκθέματα από τον τρίτο όροφο του Μουσείου, όπου εκτίθενται τα γλυπτά του Παρθενώνα.

Συμβολή της επιστήμης στις απεικονίσεις ψηφιακών αναπαραστάσεων

Όσο για το αν είναι έγκυρες οι απεικονίσεις των μνημείων της Ακρόπολης, αυτό που τονίστηκε σε όλους όσοι έλαβαν μέρος στην ανάβαση στον Ιερό Βράχο, ήταν ότι το περιεχόμενο της COSMOTE CHRONOS έχει ελεγχθεί από ειδικούς αρχαιολόγους και αρχιτέκτονες, που ασχολούνται με τα εν λόγω μνημεία σε βιβλιογραφία τα τελευταία 150 χρόνια. Για τις εικονικές ψηφιακές αναπαραστάσεις της εφαρμογής χρησιμοποιήθηκαν σχεδιαγράμματα, σκίτσα και σκαριφήματα μέσα από την διεθνή βιβλιογραφία. Μάλιστα, την επιστημονική επιμέλεια του περιεχομένου της εφαρμογής COSMOTE CHRONOS έχει αναλάβει ο κ. Πάνος Βαλαβάνης, Ομότιμος καθηγητής του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Κίνδυνος αντικατάστασης του ανθρώπινου στοιχείου ή εξελιγμένο υποβοηθητικό εργαλείο;

Είναι ξεκάθαρο ότι το app αποτελεί μία ψηφιακή κιβωτό γνώσης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εκπαιδευτικό εργαλείο για τη σχολική και ακαδημαϊκή κοινότητα. «Ναι, αλλά τι γίνεται με τους επαγγελματίες ξεναγούς; Μπορούν να αντικατασταθούν από την εφαρμογή;», θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς. Σε σχετική ερώτηση που τέθηκε κατά τη διάρκεια της περιήγησης, αυτό που ξεκαθαρίστηκε ήταν ότι όσο τεχνολογικά εξελιγμένη και αν είναι η εφαρμογή, το ανθρώπινο στοιχείο θα εξακολουθήσει να υπερισχύει και αυτή θα λειτουργεί ως ένα σύγχρονο ψηφιακό βοήθημα εμπλουτισμού της φυσικής εμπειρίας περιήγησης στην Ακρόπολη για το ευρύ κοινό, αλλά και τους επαγγελματίες ξεναγούς.

Δωρεάν εφαρμογή για όλους, σε όλο τον κόσμο

Άφησα για το τέλος το σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου στοιχείο για την εφαρμογή. Αυτό δεν είναι άλλο από το ότι διατίθεται δωρεάν σε όλον τον κόσμο, σε Ελληνικά και Αγγλικά, με στόχο την ανάδειξη και διάδοση του ελληνικού πολιτισμού και της κληρονομιάς από άκρη σε άκρη της Γης.

Η εφαρμογή COSMOTE CHRONOS είναι αποτέλεσμα συνεργασίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της COSMOTE, με τη στήριξη του Μουσείου της Ακροπόλεως, στο πλαίσιο Σύμβασης Πολιτιστικής Χορηγίας. Είναι διαθέσιμη στο Google Ρlay και το Apple Store, για συσκευές Android και iOS που υποστηρίζουν ARKit ή ARCore, αντίστοιχα. Λειτουργεί στα δίκτυα 4G και 5G όλων των παρόχων κινητής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και σε WiFi.

Σ.Σ. Αυτήν λογίζω ως την πρώτη μου ουσιαστική επίσκεψη στην Ακρόπολη.