Λεονάρντο ντα Βίντσι: Ποια ήταν η μητέρα του, τι δείχνουν πρόσφατα στοιχεία – Το νέο ιστορικό μυθιστόρημα του μελετητή Carlo Vecce, «Il Sorriso di Caterina».
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι είναι ένας από τους πιο μελετημένους ανθρώπους στην ιστορία. Και όμως μια κρίσιμη λεπτομέρεια για τον μεγάλο μετρ της Αναγέννησης παραμένει τυλιγμένη σε πέπλο μυστηρίου: Ποια ήταν η μητέρα του; Ο Λεονάρντο —ο ζωγράφος της «Μόνα Λίζα» και σύμβολο του ιταλικού πολιτισμού— δεν ήταν στην πραγματικότητα 100% Ιταλός: σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία, η μητέρα του ήταν μια σκλάβα από τον Καύκασο. Σε συνέντευξη Τύπου στη Φλωρεντία την περασμένη εβδομάδα, ο Carlo Vecce, μελετητής της ζωής και του έργου του Λεονάρντο, το όνομά της ήταν Κατερίνα και ο Λεονάρντο γεννήθηκε το 1452 από τη σχέση της με έναν νεαρό από τη Φλωρεντία ονόματι Σερ Πιέρο ντα Βίντσι. Μερικοί μελετητές ισχυρίζονταν ότι η μητέρα του Λεονάρντο ήταν αγρότισσα, άλλοι ότι ήταν σκλάβα με καταγωγή από τη Μέση Ανατολή ή τη Βόρεια Αφρική. Τώρα, ο Carlo Vecce τοποθετεί την καταγωγή της στον Βόρειο Καύκασο κοντά στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας που είναι σήμερα μέρος της νότιας Ρωσίας. Ο Vecce ισχυρίζεται ότι βρήκε στα Κρατικά Αρχεία της Φλωρεντίας μια ληξιαρχική πράξη σύμφωνα με την οποία κάποια «Κατερίνα» ήταν ερωμένη ενός «Φλωρεντίνου τυχοδιώκτη» ο οποίος κατείχε σκλάβους από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Το έγγραφο είχε την υπογραφή του Σερ Πιέρο ντα Βίντσι, πατέρα του Λεονάρντο, και χρονολογείται από τον Νοέμβριο του 1452, όταν ο Λεονάρντο ήταν έξι μηνών.
«Όταν βρήκα αυτό το έγγραφο δεν πίστευα στα μάτια μου», είπε ο Vecce στο NBC News. «Δεν θεωρούσα αξιόπιστη τη θεωρία ότι η μητέρα του ήταν σκλάβα από το εξωτερικό. Επί μήνες προσπαθούσα να αποδείξω ότι η Κατερίνα σε εκείνη τη συμβολαιογραφική πράξη δεν ήταν η μητέρα του Λεονάρντο, αλλά τελικά όλα τα έγγραφα που βρήκα έδειχναν προς αυτή την κατεύθυνση. Εκείνη την εποχή πολλές σκλάβες είχαν το όνομα Κατερίνα, αλλά υπήρχε μία και μοναδική ληξιαρχική πράξη με το όνομα Κατερίνα Σερ Πιέρο. Επιπλέον, το έγγραφο είναι γεμάτο από μικρά λάθη και παραλείψεις, σημάδι ότι ίσως ήταν ο Σερ Πιέρο ήταν νευρικός όταν το συνέταξε, επειδή το να καταστήσει έγκυο τη σκλάβα ενός άλλου δουλοκτήτη ήταν έγκλημα.»
Τα ευρήματα αποτελούν τη βάση ενός νέου ιστορικού μυθιστορήματος του Vecce με τίτλο «Il Sorriso di Caterina» (το χαμόγελο της Κατερίνας). Σύμφωνα με τον Giunti, τον εκδότη του βιβλίου, η δουλεία από τη Μαύρη Θάλασσα κατά τον 15ο αιώνα ήταν μια κερδοφόρα επιχείρηση για τους εμπόρους από τις ισχυρές ναυτικές δημοκρατίες της Βενετίας και της Γένοβας. Στη Φλωρεντία η αγορά απαιτούσε νεαρές γυναίκες, που προορίζονταν να εργαστούν ως υπηρέτριες, παλλακίδες και τροφοί για τα παιδιά των αφεντικών τους.
Η Κατερίνα φαίνεται να προέρχεται από τη μουσουλμανική εθνοτική ομάδα των Κιρκασίων που ζούσε στο βόρειο τμήμα του Καυκάσου μέχρι τον 19ο αιώνα, όταν περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους μετά την εισβολή της τσαρικής Ρωσίας. Οι Κιρκάσιοι ζουν τώρα σε σχεδόν 40 διαφορετικές χώρες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, του Ισραήλ, της Συρίας, της Ιορδανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Μέχρι σήμερα, μια από τις θεωρίες για τη μητέρα του Λεονάρντο ήταν εκείνη του Martin Kemp, ενός άλλου ειδικού του Λεονάρντο και πρώην καθηγητή της ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Σε βιβλίο του 2017, ο Kemp κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η μητέρα του Λεονάρντο ήταν η Caterina di Meo Lippi, μια ορφανή που ζούσε σε μια αγροικία περίπου ενάμισι από το Βίντσι, το χωριό της Τοσκάνης όπου γεννήθηκε ο Λεονάρντο και από το οποίο πήρε το όνομά του.
Από έγγραφα που βρήκε στο αρχείο του Βίντσι, ο Kemp κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Κατερίνα και ο βρέφος αδερφός της μετακόμισαν στο σπίτι της γιαγιάς της κοντά στο Βίντσι μετά τον θάνατο των γονιών τους. Αμέσως μετά, σύμφωνα με τη θεωρία του, η πρώην ορφανή έμεινε έγκυος από τον 25χρονο Σερ Πιέρο ντα Βίντσι κατά τη διάρκεια μιας από τις επισκέψεις του στη γενέτειρά του τον Ιούλιο του 1451.
13°
