Το Φεστιβάλ Τήνου της Μαριάννας Κρητικού

Όταν γνώρισα τη Μαριάννα Κρητικού ήταν πάντα δίπλα στην Λίλα, τη μεγάλη της αδερφή. Τη μεγαλύτερη, δηλαδή, γιατί υπάρχει και μεγάλη που ζει στον Καναδά και μικρή που ζει παντού. Η οικογένεια των τεσσάρων κοριτσιών, που μύριζε θάλασσα από μπαμπά ναυτικό και μαμά αρχιστράτηγο, έχει διανύσει ατέλειωτα μίλια σε ταξίδια, ώρες σε σινεμά και σε διαλέξεις, σε βιβλία και συναναστροφή. Η εξωστρεφής Μαριάννα, που ο άνθρωπος είναι πάντα το επίκεντρό της, ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του φεστιβάλ της Τήνου. Δεν θα το σκεφτόμουν ποτέ κι όμως, ακούγοντάς το, μου φάνηκε τόσο φυσικό. Η οξυδερκής, διεισδυτική ματιά της, η αγάπη της για την Τήνο και την τέχνη και το ταλέντο της να δημιουργεί εικόνες και αισθήματα με τα λόγια της είναι τα περιεχόμενα της βαλίτσας της που θα ταξιδέψει από τον Τριαντάρο και τον Φαλατάδο, στην Ξινάρα, το Βωλάξ, τα Λουτρά και τον Βεναρδάδο. Της ζήτησα ένα κείμενο για τον νέο της ρόλο και μου έστειλε όστρακα, τάματα και παγωτό με βύσσινο στη βεράντα. Μου υπενθύμισε την επιεική μεταεφηβεία μας που έγινε σαράντα, την Αχαρνών στα τέλη του προηγούμενου αιώνα και τα όνειρα που έγιναν πυξίδες.

σι σι σι κορίτσια απ'το νησί
νο νο νο αγόρια από την Τήνο

Οι άνθρωποι είναι νησιά, τριγύρω γύρω θάλασσα, στη μέση εμείς. Και τα νησιά φέρνουν κάτι από άνθρωπο. Εξ όψεως τουλάχιστον, γιατί για τον χαρακτήρα τους, δε γνωρίζω.

Όταν κατεβαίνω το δρόμο από τα χωριά και οδηγώ ψηλά παρατηρώ ότι πίσω από τα νησιά υπάρχει θάλασσα και στο βάθος άλλα νησιά και πίσω από τα πλοία που από τη Χώρα φαίνεται σαν να πετάνε στον ορίζοντα, υπάρχει πιο κάτω ένας άλλο ορίζοντας.

Αγαπώ τις καλαμιές. Ξέρω να ξεχωρίζω τον ήχο από ένα καλάμι που σπάει. Οι πάπιες πάνε και κάνουν τις φωλιές τους εκεί. Καμιά φορά μπερδεύονται τα παπίσια με άλλα αυγά και μπορεί να δεις ολοζώντανη μπροστά σου παραλλαγή από το Ασχημόπαπο του Άντερσεν. Μια μαμά πάπια με ένα παιδί γαλοπουλίσιο ή μια γαλοπούλα με έξι ή εφτά γαλοπούλια και μια μικρή χήνα. Τον Οκτώβριο που ανθίζουν οι καλαμιές και έχουν στο κεφάλι τους ένα φτερό Ινδιάνου, μπορεί να κάνω ταξίδι για να τις δω από το παράθυρο της κουζίνας. Ένα φύλλο καλαμιάς το έχω κάνει σελιδοδείκτη.

Πάνω στον καθρέφτη του μπάνιου, στα κομοδίνα ή στα τραπεζάκια του σαλονιού έχει κοχύλια ή μικρά πετραδάκια. Άλλος μαζεύει ροζ, άλλος πρασινωπά, άλλος ό,τι να ‘ναι. Καμιά φορά τα κάνουμε κολιέ αλλά γενικά η θέση τους είναι εκεί που τα αφήνουμε. Όταν ξεσκονίζουμε απλά τα σηκώνουμε και τα βάζουμε πίσω. Στην αυλή και στη βεράντα μπαίνουν οι μεγάλες πέτρες. Με αυτές καμιά φορά στερεώνουμε τα παντζούρια ή το εξωτερικό πορτάκι για να μη χτυπάνε από τον αέρα.

Όταν φεύγω από τη θάλασσα δε βγάζω ποτέ την άμμο από τα πόδια. Έτσι μπαίνω στο αυτοκίνητο, έτσι φτάνω στο σπίτι. Με την άμμο στα πόδια.

Αν σκεφτώ κάτι και δε μου βγαίνει ή αν έχω λίγο άγχος χώνω τα χέρια στις τσέπες και βρίσκω πάντα κάτι, πετραδάκια ή κυπαρισσόμηλα από τον άη Δημήτρη. Έτσι καλμάρω. Έτσι κρύβω τα ρούχα χειμωνιάτικα ή καλοκαιρινά, και ανακαλύπτω σε κάθε εποχή ένα ξεχασμένο σουβενίρ της φύσης να πάρει τη θέση του πάλι στη χούφτα μου. Είναι χούφτα ή φούχτα; Αναρωτιέμαι.

Το σπίτι μας είναι αυτό με τις καμάρες με τους φοίνικες μπροστά. Λατρεύω τους φοίνικες. Όταν έχει βόριακλα, λυγίζουν μπροστά και τα μαλλιά τους είναι σαν να μπαίνουν μπροστά στα μάτια τους.

Όλα μου τα Πάσχα και τα καλοκαίρια τα έχω περάσει στην Τήνο. Εκτός από ένα στο Λονδίνο. Την Κυριακή έκλεισα σε ιταλικό εστιατόριο να φάω ελληνικό φαγητό! Φτάσαμε αργά μετά την πρόβα. Τα περισσότερα τραπέζια ήταν άδεια και πάνω τους είχαν ξεμείνει κόκκινες χρησιμοποιημένες χαρτοπετσέτες και ψίχουλα από ψωμί. Στο μενού είχε και αυγά για τσούγκρισμα αλλά είχαν τελειώσει. Δε θυμάμαι καν αν ήπιαμε κρασί.

Σταματάς στη μέση του πουθενά και ακόμα και η ησυχία ψιθυρίζει. Υπάρχει μια γοητεία που σε περικυκλώνει και σε αγκαλιάζει σφιχτά. Όταν ήμουν φοιτήτρια και έλεγα πάω στην Τήνο οι περισσότεροι με ρωτούσαν για τάμα; Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι τάζουν να ‘ρθουν, να προσκυνήσουν του τόπου τη μαγεία.

Παραμονή της Παναγίας θυμάμαι να φτάνουν τα πλοία ξημερώματα. Στα βολάκια της εκκλησίας δεν μπορούσες να περπατήσεις. Στρωμένες κουβέρτες, κουκουλωμένες οικογένειες με στόματα ανοιχτά. Η προσευχή τους έφερνε ύπνο. Ουρά ο κόσμος στα σκαλοπάτια και πολλοί Την έβλεπαν να περπατάει στο καμπαναριό. Μισοέκλεινα τα μάτια να δω και εγώ εκεί που έδειχναν. Μεγάλωσα αρκετά για να καταλάβω ότι πίστη σημαίνει εμπιστοσύνη και εμπιστοσύνη, αγάπη.

Έχω πολλά αγαπημένα μέρη και αγαπημένες συνήθειες. Αλλά πιο πολύ έχω αγαπημένες ώρες. Λέω, αυτή είναι τέλεια ώρα για παγωτό με βύσσινο στη βεράντα, ωραία ώρα για μια βουτιά στην τρίτη παραλία, τέτοια ώρα είναι να οδηγείς για τα χωριά, ή η καλύτερη ώρα της ημέρας, μακάρι να κρατήσει λίγο παραπάνω.

Και ο Ιούνιος μου αρέσει, και ο Ιούλιος, και ο Αύγουστος, και ο Σεπτέμβριος, και ο Οκτώβριος, και ο Νοέμβριος, και ο Δεκέμβριος, και ο Ιανουάριος, και ο Φεβρουάριος, και ο Μάρτιος, και ο Απρίλιος, και ο Μάιος. Εδώ.

Ήταν μεγάλη τιμή η πρόταση να αναλάβω το Φεστιβάλ. Θέλω να εξελιχθεί σε μια γιορτή που θα περιμένουν όλοι με ενθουσιασμό και ανυπομονησία σα μικρά παιδιά.

(Γράφω πάντα, ή σχεδόν πάντα, ακούγοντας αυτό. Είναι ο προσωπικός μου εθνικός ύμνος. Και αν δε το είχαν διαλύσει οι Daft Punk θα τους καλούσα του χρόνου για μία συναυλία, εκεί στου Πολέμου τον Κάμπο)

5 εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Τήνου 2021 που ξεχωρίζει η Μαριάννα Κρητικού

Μένουμε ασφαλείς. Κρατάμε αποστάσεις. Δεν κρατάμε αποστάσεις από τον πολιτισμό.

Erotica Project με τους Monsieur Minimal, Ανδριάνα Μπάμπαλη και Δάκη
Η πρώτη συναυλία του Φεστιβάλ
18 Ιουλίου στα Λουτρά, προαύλιος χώρος Μονή Ουρσουλινών Μοναχών

Βαπόρια, βαπόρια, πάρα πολλά βαπόρια
Μουσικοθεατρική παράσταση σε καλλιτεχνική επιμέλεια της Όλιας Λαζαρίδου
28 Ιουλίου, αέρα επιτρέποντος θα λάβει χώρα  στο παλιό λιμάνι με φόντο τα πλοία και τον ήλιο να δύει πίσω από τη Σύρο

Στο σώμα της, ένα συγκινητικό για μένα ντοκιμαντέρ του Ζαχαρία Μαυροειδή
Το «αμόλυντο» σώμα της Παναγίας, το ερημωμένο σώμα της πάλαι ποτέ αγροτικής Θηρασιάς και το φθαρτό σώμα των γυναικών συνθέτουν μια εφήμερη αναπαράσταση της μεταπολεμικής Ελλάδα.
3 Αυγούστου στην πλατεία Κτικάδου

Ο ραφτάκος των λέξεων, θέατρο για παιδιά, από την ομάδα Μικρός Νότος
Μία χειροποίητη παράσταση τόσο ζεστή και τόσο πολύχρωμη όσο και η κουβέρτα του Ραφτάκου που τύλιξε που ζέστανε και τύλιξε τελικά όλους τους κατοίκους της πόλης του.
5 Αυγούστου, Θέατρο Βωλάξ

Τα τραγούδια της Σωτηρίας, μουσική παράσταση σε καλλιτεχνική επιμέλεια του Δημήτρη Χαλιώτη, & Χριστίνας Μαξούρη. (Μια παράσταση του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου)
Ένα ταξίδι στη ζωή και στα τραγούδια της Σωτηρίας Μπέλλου με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή της. Ένα ξύλινο πάλκο, τέσσερις μουσικοί – δύο μπουζούκια, μια κιθάρα, ένα ακορντεόν –, μια δωρική ερμηνεία. Ανάμεσα στα τραγούδια, ξεπηδούν μικρές ιστορίες με λόγια δικά της ή λόγια άλλων για εκείνη, αστεία και ακραία περιστατικά μιας ζωής γεμάτης αντιφάσεις και ανατροπές.
11 Αυγούστου, πλατεία Αρνάδου