Πολιτισμος

T2B- Top to Bottom

Του Αντρέα Φακή

A.V. Guest
ΤΕΥΧΟΣ 301
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Θαμπές μητροπολιτικές ατμόσφαιρες, breakdance μες στη μέση του δρόμου, υπόγειοι αυτοκινητόδρομοι στο Σάο Πάολο, graffitάδες κυνηγημένοι από την αστυνομία του Σαν Φρανσίσκο αλλά και τα δικά μας νυχτερινά χτυπήματα στα τρένα της Αθήνας… H τέχνη του δρόμου ως μικρή καθημερινή εξέγερση προβάλλεται για δύο ημέρες (14 & 15/5) στη μεγάλη οθόνη της Ταινιοθήκης της Ελλάδας.

Μια ομάδα νέων παιδιών μάς εισάγει στο Top To Bottom, «ένα διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ, εξειδικευμένο στο κομμάτι της δημόσιας τέχνης, το οποίο παρουσιάζει υλικό που δύσκολα  συναντά κανείς αν δεν ανήκει  στην “κοινωνία των καλλιτεχνών”» όπως λέει η καλλιτεχνική διεύθυνση του φεστιβάλ από το Studio 4. Το πρώτο ελληνικό φεστιβάλ του είδους του κατεβαίνει στην Ιερά Οδό με δεκαοχτώ αξιόλογες ταινίες και ντοκιμαντέρ από όλο τον κόσμο. Θέμα: η δημόσια τέχνη στις διαφορετικές γωνιές του πλανήτη. H «τελετή λήξης» στο Bios θα ξεκινήσει μετά τη 1 το βράδυ -για ξενύχτηδες με αντοχές- και οι μουσικές επιλογές θα κινούνται γύρω από τη synthpop και τη disco των 80s ως φόρο τιμής στην εποχή που σηματοδότησε τη μεγάλη έκρηξη του κινήματος της δημόσια τέχνης.      

INFO Το “Wild Style” θα προβληθεί την Παρασκευή 14 Μαΐου συνοδευόμενο από τo σουηδικής προελεύσεως short film “Breaking E18”. Ώρα έναρξης: 18.00. Τιμή εισιτηρίου: € 4. 14 & 15/5, 18.00-00.00, Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, μετρό Κεραμεικός. Πληροφορίες: www.t2bipaff.org Χορηγός επικοινωνίας η ATHENS VOICE.


CHARLIE AHEARN- THE WILD STYLE DAYS 
O δημιουργός της ταινίας “Wild Style” μιλάει στην Α.V.

Πες μας κάποια πράγματα για το “Wild Style”. Πώς ήταν το ευρύτερο κλίμα που επικρατούσε τότε στη Νέα Υόρκη; Η Νέα Υόρκη ήταν αποσβολωμένη τη δεκαετία του 1970, μια κατεστραμμένη πολιτεία με εγκαταλελειμμένα κτίρια σε όλο το Brooklyn, τη Lower East Side και το Bronx, έχοντας ιδιαίτερα αυξημένη εγκληματικότητα σε πολλές από τις κοινότητες. Χρώμα υπήρχε παντού, όλες οι επιφάνειες είχαν βομβαρδιστεί! Τα graffiti στο νεοϋορκέζικο subway γίνονταν όλο και δυνατότερα, με αριστουργήματα που καταλάμβαναν τη συνολική έκταση των βαγονιών, σοκάροντας.

Ποιος ήταν ο σκοπός του κινήματος Colab και πώς προέκυψε η γνωριμία σου με τον LEE; Ετοίμαζα μια πειραματική ταινία kung fu σε Super 8 κάπου κοντά στη γέφυρα του Brooklyn. Μια μέρα λοιπόν βιντεοσκοπούσα κοντά σε ένα γήπεδο handball, στο οποίο υπήρχε μια τρομερή υπερπαραγωγή graffiti, αποτελούμενη από διάφορα cartoons και τη λέξη LEE γιγάντια, κατά μήκος όλου του τείχους. Ο LEE ήταν ο σημαντικότερος graffiti artist της εποχής, αλλά κανείς δεν γνώριζε πράγματα για εκείνον, ήταν ένα μυστήριο για τη γειτονιά. Μια μέρα ο LEE εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Ήταν ένα κοκαλιάρικο παιδί με μεγάλη αφάνα και ένα χειροποίητο scooter. Του ζήτησα να συμμετάσχει στην ταινία μου κι εκείνος συμφώνησε, αλλά μετά εξαφανίστηκε. Ένα χρόνο αργότερα παρουσίαζα την ταινία μου σε μια τεράστια έκθεση καλλιτεχνών που ονομαζόταν “The Times Square Show”, η οποία είχε οργανωθεί σε χαλαρούς ρυθμούς από το καλλιτεχνικό group Colab, επίσης γνωστό ως Collaborative Projects. Παίρναμε έργα τέχνης και τα τοποθετούσαμε σε σκληρούς χώρους, στο δρόμο, στην τηλεόραση, και όχι στις γκαλερί. Το Times Square Show έγινε σε ένα εγκαταλελειμμένο «ινστιτούτο μασάζ» που κάποτε λειτουργούσε αυθαίρετα ως οίκος ανοχής. Ήταν το πρώτο μέρος που πρωτοεμφανίστηκαν καλλιτέχνες όπως ο Jean Michel Basquiat και ο Keith Haring. Ένα βράδυ με πλησίασε ένας τύπος με σκούρα γυαλιά ηλίου, που αργότερα γνώρισα ως Fab 5 Freddy. Ο Fred δούλευε με τον LΕΕ με σκοπό να εντάξουν την graffiti ζωγραφική τους σε art shows, ενώ είχαν μόλις γυρίσει από μία έκθεσή τους στο Μιλάνο. Ζήτησα από τον Fred και τον LΕΕ να κάνουν ένα graffiti στο εξωτερικό του κτιρίου και αυτή ήταν και η αρχή της συνεργασίας μας για την ταινία “Wild Style”. Αυτό συνέβη τον Ιούνιο του 1980.

Πώς θα περιέγραφες την τότε σχέση σου με το graffiti και τον κόσμο του; Ένιωθες ότι έβλεπες τα πράγματα εκ των έσω ή ως παρατηρητής; Δουλεύοντας με τους Fred και LΕΕ γνώρισα πολλούς ακόμα σημαντικούς graffiti writers και τους ακολούθησα στις καλλιτεχνικές επιδρομές τους στα αμαξοστάσια του νεοϋορκέζικου subway. Μεταξύ άλλων βρίσκονταν οι θρυλικοί Dondi και Zephyr. Ο Fred και εγώ πηγαίναμε σε διάφορα Hip Hop clubs του Bronx, δουλεύοντας με τους πρωτοπόρους της κουλτούρας αυτής. Ανάμεσα τους βρίσκονταν ο Grand Wizard Theodore, ο οποίος επινόησε το scratching, οι Cold Crush Brothers και φυσικά ο Busy Bee. Ήταν ο πρώτος MC που πραγματικά εντάχθηκε στην ταινία, κάτι που προέκυψε μετά από μία συνάντησή μας σε ένα φεστιβάλ bmx ένα βράδυ στο Bronx. Στην αρχή με φοβόταν γιατί έπινε ένα joint και με είχε περάσει για μπάτσο. Αργότερα με παρότρυνε να πλησιάσω τη σκηνή και με σύστησε στο κοινό σαν «τον παραγωγό του που γύριζε μια ταινία για τη Rap σκηνή και τον Chief Rocker Busy Bee».

H ποινικοποίηση της δημόσιας τέχνης υπό τη μορφή του ελεύθερου graffiti, σε συνδυασμό με την έντονη εμπορική επιτυχία της street art έχουν επιφέρει μια αντίληψη που συχνά βρίσκει κατακριτέα και περιθωριακή τη μία μορφή τέχνης, ενώ αντιθέτως αντιμετωπίζει με δέος, ενδιαφέρον και ενθουσιασμό την ορθότερη εκδοχή της. Ποια είναι η άποψή σου; Οι απόψεις για το τι διαχωρίζει το graffiti από τη street art διίστανται. Αν είναι σε έναν τοίχο με άδεια ή στο μουσαμά που φιλοξενεί μία γκαλερί εξακολουθεί να είναι graffiti ή μεταβάλλεται σε street art; Η διαχωριστική γραμμή που διαπερνά ένας graffiti artist όταν αφήνει το παράνομο στίγμα του είναι αυτή που προσδιορίζει την πράξη αυτή ως graffiti ή street art. Όμως ένας βασιλιάς του subway graffiti, όπως ο LΕΕ, αγωνίστηκε πολύ σκληρά για να αποκτήσει την ελευθερία της καλλιτεχνικής του έκφρασης με οποιονδήποτε τρόπο εκείνος ένιωθε, ενώ ταυτόχρονα πάλεψε για την αναγνώρισή του ως καλλιτέχνη. Ο LΕΕ παρουσίαζε τους πίνακές του στην γκαλερί Medusa στην Ιταλία, χρόνια πριν ο Jean Michel Basquiat βάλει χρώμα σε μουσαμά. Το graffiti και η street art έχουν επιφέρει έναν τεράστιο αντίκτυπο στις γενιές των νέων, που εμπνεύστηκαν και δημιούργησαν μια νέα, παγκόσμια οπτική γλώσσα στην οποία βάσισαν την τέχνη τους και στη συνέχεια την εξέθεσαν.