Ο Μάνος Βουλαρίνος γράφει για την παράσταση «Last Time to See Me Before I Die» του Τζον Κλιζ στο Ηρώδειο
Ε λοιπόν, η ερώτηση «πώς ήταν ο Κλιζ;» είναι άστοχη. Γιατί η απάντηση μπορεί να είναι ότι ο Κλιζ ήταν ψηλός, γέρος και έλεγε παλιά ανέκδοτα. Αλλά αυτή είναι μια περιγραφή αντίστοιχη του «ο Παρθενώνας είναι πολύ παλιός, μισογκρεμισμένος και όχι ιδιαιτέρως λειτουργικός». Μια περιγραφή απολύτως ακριβής και ταυτόχρονα εντελώς λάθος. Μια περιγραφή που μπορεί να δώσει κάποιος που τα βλέπει όλα, τα ακούει όλα, αλλά δεν καταλαβαίνει τίποτα.
Οι 5.000 άνθρωποι που πήγαν στο Ηρώδειο το βράδυ της Παρασκευής δεν πήγαν για να δουν ένα κωμικό σόου. Δεν πήγαν για να παρακολουθήσουν ένα θέαμα που μάλλον θα τους άρεσε αλλά ποτέ δεν ξέρεις, δεν πήγαν να δουν κάτι που θα αξιολογούσαν μετά. Ανάμεσα τους δεν πρέπει να υπήρχε ούτε ένας που να έχει την αμετροέπεια (ή την άγνοια) να πιστεύει ότι μπορεί να κρίνει αυτό που θα δει με τον τρόπο θα έκρινε οποιαδήποτε άλλη παράσταση. Γιατί κανείς δεν πήγε για να δει μια παράσταση. Γιατί όλοι (και νομίζω πως στην συγκεκριμένη περίπτωση η γενίκευση είναι απολύτως πιστή στην πραγματικότητα) πήγαν για έναν λόγο: για να έχουν το προνόμιο και την τιμή να σηκωθούν όρθιοι και να χειροκροτήσουν έναν Μεγάλο.
Ο Κλιζ δεν είναι ένας κωμικός, δεν είναι ένας σπουδαίος κωμικός και δεν είναι ένας σπουδαίος βετεράνος κωμικός. Ο Κλιζ είναι ένας από τους ελάχιστους ανθρώπους που κάποιος μπορεί να τον δείξει, να πει «να ένας από αυτούς που άλλαξαν την κωμωδία» και να μην υπερβάλλει καθόλου. Ο Κλιζ είναι ένας Κρόιφ, ένας Πικάσο, ένας Παπανικολάου. Ο Κλιζ είναι ένας Πάιθον. Δεν μπορεί πια να είναι ούτε καλός ούτε κακός γιατί είναι κάπου τόσο ψηλά που αυτές οι λέξεις δεν έχουν κανένα απόλύτως νόημα.
Συνεπώς, η σωστή ερώτηση, αντί για «πώς ήταν ο Κλιζ;», είναι «πόσο γαμάτα και πόσο συγκινητικά ήταν στον Κλιζ;» και αυτή ρητορική, γιατί όλοι ξέρουν ότι η μοναδική απάντηση που μπορεί να δοθεί σ’ αυτήν την ερώτηση είναι «ΠΟΛΥ». Και είναι μια απάντηση που θα μπορούσε να δοθεί με απόλυτη σιγουριά και πριν την παράσταση της Παρασκευής.
Μπορεί η «εντολή» για standing ovation στην αρχή της παράστασης και η φυγή του από τη σκηνή αμέσως μετά το χειροκρότημα να ήταν ένα αστείο, αλλά δεν νομίζω πως υπήρχε περίπτωση να μη σηκωθούμε με το που θα τον βλέπαμε πάνω στη σκηνή και μάλλον αυτό θα μας αρκούσε: να τον δούμε, να τον χειροκροτήσουμε και μετά να φύγει χωρίς να πει τίποτα (το έκανε μάλιστα για αστείο αλλά εμένα μου φάνηκε ότι θα μπορούσε να το κάνει και στ΄αλήθεια και καθόλου δεν θα πείραζε). Θα μας αρκούσε η ευκαιρία να του δείξουμε ότι καταλαβαίνουμε πόσο τυχεροί είμαστε που γεννηθηκάμε μετά από εκείνον σε έναν κόσμο που είχε το σημάδι που του άφησαν αυτός και οι υπόλοιποι 5 του σπουδαιότερου κωμικού θιάσου όλων των εποχών. Θα μας αρκούσε και δεν θα ζητούσαμε τίποτα παραπάνω.
Επί σχεδόν δύο ώρες παρακολουθήσαμε από κόντα έναν αθάνατο να παριστάνει ότι προσπαθεί να εξορκίσει τον θάνατο του. Είδαμε εναν Θεό να προσποιείται τόσο καλά τον άνθρωπο που λίγο έλειψε να μας κάνει να τον πιστέψουμε. Όμως, παρά τον τίτλο «Last Time to See Me Before I Die» και παρά τα πολλά αστεία για τον θάνατο, τα αποσπάσματα από το Flying Circus, τις ταινίες των Python και το Fawlty Towers μας επανέφεραν στην πραγματικότητα: δεν παρακολουθούσαμε μια παράσταση με κάποιον που θα βλέπαμε για τελευταία φορά γιατί όπου να ’ναι θα πεθάνει αλλά με κάποιον που θα βλέπουμε μέχρι να πεθάνουμε εμείς. Και μπράβο του.
Υ.Γ. Δεν πάω καθόλου συχνά στο Ηρώδειο, αλλά συμπολίτες που πάνε τακτικά έγραψαν πως πρώτη φορά είδαν ενα κοινό που όταν ήρθε η ώρα να φύγει δεν σπρώχθηκε και δεν τσαλαπατήθηκε όπως συνήθως συμβαίνει εξ αιτίας των χοντρών και καθόλου ευέλικτων εγώ που συχνάζουν στο αρχαίο θέατρο. Δεν μου φάνηκε καθόλου περίεργο.
«Είναι δύσκολο να ζεις με εμφύσημα. Δυσκολεύομαι ακόμα και να πάω από τη μία άκρη του δωματίου στην άλλη. Είναι λες και περπατάς με μια πλαστική σακούλα γύρω από το κεφάλι σου»
17°
