Η A.V. παρουσιάζει έργα και μιλάει με τον Αλέξανδρο Αβρανά

Τη διπλή βράβευση της ταινίας «Miss Violence» με τον Αργυρό Λέοντα σκηνοθεσίας και το βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού, ακολούθησαν δηλώσεις του προέδρου της Δημοκρατίας και του υπουργού Πολιτισμού γεμάτες συγχαρητήρια κι ευχές. Κατανοητό, αλλά από την άλλη ελαφρώς ειρωνικό, αφού το «Miss Violence» έφτασε ως το φεστιβάλ μόνο με τις δικές του δυνάμεις, δίχως καμιά βοήθεια από τo επίσημο κράτος εκτός από την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, για το ταξίδι του στο φεστιβάλ.
Η πορεία της ταινίας προς την ολοκλήρωση ωστόσο δεν ήταν τόσο εύκολη, όσο εύκολος μοιάζει ο πρόσφατος θρίαμβός της. Μεσολάβησαν πέντε χρόνια απ’ όταν το «Without», η πρώτη του ταινία, κέρδιζε έξι βραβεία στα Κρατικά Βραβεία Κινηματογράφου του 2008, μόνο και μόνο για να μη βρει ποτέ το δρόμο του προς τις αίθουσες και να καταλήξει μια μάλλον τραυματική πρώτη εμπειρία του σκηνοθέτη του από το σινεμά.
Χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να δούμε τη συνέχεια, η οποία ευτυχώς μοιάζει να αποζημιώνει ήδη το δημιουργό της, με το παραπάνω. Το «Miss Violence» δεν κέρδισε μόνο δύο από τα σημαντικότερα βραβεία στη Βενετία (και πιθανότατα θα είχε κερδίσει τον Χρυσό Λέοντα, αν ο πρόεδρος της επιτροπής Μπερνάρντο Μπερτολούτσι δεν ήθελε, σε μια πολιτική κίνηση για τα 70στά γενέθλια του φεστιβάλ, το μεγάλο βραβείο να πάει σε ιταλική ταινία!), αλλά συζητήθηκε σχεδόν όσο καμιά άλλη.

Έργο του Αλέξανδρου Αβρανά "Fairy Tale".

Η ιστορία του «Miss Violence» ξεκινά με μία πτώση. Την ημέρα των γενεθλίων της, η εντεκάχρονη Αγγελική πηδάει από το μπαλκόνι και πέφτει στο κενό χαμογελώντας. Ενώ η αστυνομία και η κοινωνική πρόνοια προσπαθούν να καταλάβουν ποιος ήταν ο λόγος της πιθανής αυτοκτονίας, η οικογένειά της υποστηρίζει σθεναρά πως ήταν ατύχημα. Ποιο είναι το μυστικό που πήρε μαζί της η μικρή Αγγελική; Γιατί η οικογένεια προσπαθεί πεισματικά να την «ξεχάσει» και να συνεχίσει τη ζωή της;
Το φιλμ δίχασε τους θεατές στο φεστιβάλ, αλλά δεν άφησε κανέναν ασυγκίνητο. Οι κριτικές ήταν σχεδόν συνολικά εγκωμιαστικές: To Hollywood Reporter μίλησε για μια «ταινία που είναι λιγότερο μέρος του ελληνικού weird κύματος και περισσότερο μια κλασική –με όλες τις έννοιες του όρου–ελληνική οικογενειακή τραγωδία»· το «Variety» θαύμασε την ερμηνεία της Ελένης Ρουσσινού, αλλά και της παραγωγής, και κυρίως το ρυθμό και την κατασκευή της σκηνοθεσίας του Αβρανά, ενώ ο Νικ Τζέιμς του βρετανικού «Sight & Sound» έγραψε: «Το “Miss Violence” του Αλέξανδρου Αβρανά είναι ένα ιδιοφυώς φτιαγμένο, εξουθενωτικό ελληνικό οικογενειακό πορτρέτο. Πιθανόν η πιο δυνατή ταινία εδώ μέχρι στιγμής». Αμέσως μετά τη βράβευσή του στη Βενετία, ο Αλέξανδρος Αβρανάς ταξίδεψε κατευθείαν στο Τορόντο, όπου το «Miss Violence» προβάλλεται στο πλαίσιο του προγράμματος «City to City», που φέτος επικεντρώνεται στο ελληνικό σινεμά.

Φωτογραφία του Αλέξανδρου Αβρανά.

Χρειάστηκε καιρός για να κάνεις τη δεύτερη ταινία σου. Η αναμονή είχε να κάνει με την απογοήτευση που ένιωσες από τα όσα ακολούθησαν το «Without»; Με μια δική σου διαδικασία; Με κάτι άλλο; Αυτά τα πέντε χρόνια ήταν δύσκολα, αλλά δημιουργικά. Δούλεψα διάφορα σενάρια, έκανα μια θεατρική παράσταση πάνω σε ένα πολιτικό δοκίμιο του Στρίντμπεργκ, ένα ντοκιμαντέρ και μια έκθεση. Η απογοήτευση υπήρχε, αλλά η ανάγκη μου να μιλήσω για πράγματα που με απασχολούν με τροφοδοτούσε αδιάκοπα, όπως και η αδιάκοπη υποστήριξη από τα αγαπημένα μου πρόσωπα.

Πώς γεννήθηκε το «Miss Violence»; Και η διάθεση να επιστρέψεις στο σινεμά; Το «Miss Violence» ξεκίνησε στο Βερολίνο, από μια ιστορία που άκουσα και πραγματικά με άφησε άφωνο. Το σενάριο τελείωσε στην Αθήνα με την πολύτιμη βοήθεια του Κώστα Περούλη, με τον οποίο και το συνυπογράφουμε. Η διάθεσή μου για το σινεμά δεν έφυγε ποτέ. Απλά χρειάστηκε κάποιος χρόνος και αρκετός κόπος μέχρι να καταφέρω να βρω τους οικονομικούς πόρους για την πραγματοποίηση της ταινίας κι αυτό το οφείλω στον Χρήστο Κωνσταντακόπουλο που με εμπιστεύτηκε και το χρηματοδότησε, καθώς και στον Βασίλη Χρυσανθόπουλο για την επιμονή του καθόλη τη διάρκεια της υλοποίησης της ταινίας.

Η ταινία δίχασε και συζητήθηκε πολύ στη Βενετία. Ήταν κάτι που περίμενες; Νομίζω πως όταν θέλεις να εκφράσεις μια αλήθεια, πάντα υπάρχουν αυτοί που θέλουν να τη δουν κι αυτοί που προτιμούν να εθελοτυφλούν. Άλλωστε ο κινηματογράφος είναι μια πολύ καλή βάση για να ξεκινήσει μια συζήτηση. Όταν αυτό συμβαίνει, νιώθω πως η ταινία έχει πετύχει το στόχο της.

Μια ελληνική ταινία είναι λογικό να διαβάζεται από τους ξένους σαν μια ταινία για την Ελλάδα τού σήμερα. Κατά πόσο θα έλεγες ότι το «Miss Violence» λειτουργεί έτσι; Το βρίσκω απόλυτα λογικό, αφού μας έχουν πλέον ταυτίσει απόλυτα με αυτή. Η οικονομική κρίση δεν είναι ένα πρωταρχικό στοιχείο της ταινίας, παρόλο που υπάρχουν κάποια λιγοστά σημεία που θα μπορούσε κανείς να αναγνωρίσει.

Αμέσως μετά τη Βενετία, η ταινία προβάλλεται στο Τορόντο, στα πλαίσια ενός αφιερώματος στο νέο ελληνικό σινεμά. Τι ορίζει κατά τη γνώμη σου ένα νέο ρεύμα στο σινεμά της χώρας μας; Νομίζω πως οι Έλληνες σκηνοθέτες έχουν πια την ανάγκη να μιλήσουν για μια πραγματικότητα που ζουν και να μεταφέρουν την αλήθεια τους χωρίς ωραιοποιήσεις και σκηνοθετικούς αυτισμούς.

Και τα βραβεία; Το φιλμ μπορεί να μην πήρε τον Χρυσό Λέοντα, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήταν ο μεγάλος νικητής. Η επιτυχία, λοιπόν, είναι η καλύτερη εκδίκηση; Τα βραβεία είναι πάντα πολύ ωραία όταν έρχονται. Σου προσφέρουν μια αίσθηση δικαίωσης για την προσπάθεια που έχεις κάνει. Δεν θα έλεγα όμως πως είναι θέμα εκδίκησης, αφού κανείς δεν μπορεί να πολεμήσει την ανάγκη μου να εκφραστώ και να μπω σε ένα διάλογο με το θεατή.

Ποια ελπίζεις ότι θα είναι η αντιμετώπιση της ταινίας στην Ελλάδα; Πιστεύω πως μια ταινία δεν μπορεί να επικοινωνήσει με όλους. Δεν γίνεται εκ των πραγμάτων. Είμαι σίγουρος όμως πως οι περισσότεροι θα συναισθανθούν αυτό που θέλει να τους μεταφέρει η ταινία με σεβασμό και κατανόηση προς το θέμα και τους χαρακτήρες της. 

Έργο του Αλέξανδρου Αβρανά "Priestez".

"New Garden"