Εθνική Λυρική Σκηνή: Η ιστορία της όπερας στην Ελλάδα

Από τις 5 Μαρτίου 1940, που λειτούργησε αρχικά ως παράρτημα του Εθνικού Θεάτρου, δίνοντας παραστάσεις στο κτήριο Τσίλερ της οδού Αγίου Κωνσταντίνου, με την οπερέτα του Γιόχαν Στράους «Νυχτερίδα» μέχρι την «Ηλέκτρα» που σηματοδότησε τη μεταστέγασή της στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η Εθνική Λυρική Σκηνή προσφέρει πολιτισμό για δεκαετίες στους θεατές της κόντρα στα προβλήματα κάθε εποχής.

Την Τετάρτη 7 Φεβρουαρίου, το νέο ντοκιμαντέρ: «Εθνική Λυρική Σκηνή: Η ιστορία της όπερας στην Ελλάδα», σε παραγωγή ελculture, συμπαραγωγή COSMOTE TV και σε σκηνοθεσία Κώστα Αυγέρη, παρουσιάστηκε σε κλειστή προβολή στην αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ζωντανεύοντας και ξεδιπλώνοντας για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη μεγάλες αλλά και άγνωστες στιγμές από την ιστορία της.

Από την ιστορική πρεμιέρα με τη «Μαντάμα Μπατερφλάι» του Τζάκομο Πουτσίνι στις 25 Οκτωβρίου του 1940 (δύο μέρες πριν την κήρυξη του πολέμου από τους Ιταλούς), παρουσία πολλών πρεσβευτών, αλλά και του γιου του Πουτσίνι, Αντόνιο, το πρώτο επαγγελματικό συμβόλαιο της Ελληνίδας υψίφωνου Μαρία Κάλλας και τη μετέπειτα καλλιτεχνική της ακμή στο ιστορικό θέατρο «Ολύμπια», έως την επαναδιατύπωσή της ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και τη μεταφορά των εγκαταστάσεών της στο εμβληματικό χώρο που υπέγραψε ο αρχιτέκτονας Ρέντσο Πιάνο, το ντοκιμαντέρ 80 και πλέον λεπτών ανέτρεξε στη γέννηση, τη δράση και την εξέλιξή της, μέσα από καλλιτέχνες και συντελεστές που έχουν συνδεθεί άρρηκτα με την πορεία της.

Οι εμπειρίες και οι αφηγήσεις τους συνόδευσαν το κοινό σ’ αυτό το ταξίδι, ενώ ιστορικά στοιχεία, σπάνιο αρχειακό υλικό από παραστάσεις όπερας, οπερέτας και μπαλέτου του μοναδικού λυρικού θεάτρου της Ελλάδας παρουσιάστηκαν στα καρέ του, σχηματίζοντας τη μεγάλη εικόνα για τον πολιτισμικό φορέα που κοιτά τον 21^ο αιώνα με τόλμη, εξωστρέφεια και σύγχρονη αντίληψη για το ρόλο τους.

Από τις διηγήσεις του Γιάννη Μπαστιά για την ίδρυση της Λυρικής από τον πατέρα του, το 1939 μέχρι το στοίχημα του καλλιτεχνικού της διευθυντή Γιώργου Κουμεντάκη, που σημείωσε χαρακτηριστικά πως «Μ’ ενδιαφέρει να έρχονται νέοι αλλά και ηλικιωμένοι. Να απευθυνθούμε στον καλό μέσο όρο που αντιμετωπίζει την τέχνη σαν στοιχείο της ζωής του. Αυτό είναι το δημιουργικό κοινό που θέλουμε να κατακτήσουμε και που θέλει να κάνει ένα αντίστοιχο ταξίδι προς το μέλλον».

«Η όπερα είναι ακριβή τέχνη και στην Ελλάδα γίνονται θαύματα με πολύ μικρότερο budget σε σχέση με το εξωτερικό» τονίζει από την πλευρά του, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εναλλακτικής Σκηνής, Αλέξανδρος Ευκλείδης.

Η Κατερίνα Δήμα, η πρώτη χορεύτρια της Λυρικής και «μυθική» Ζιζέλ, ανέτρεξε στα πρώτα της βήματα αλλά και τη γνωριμία της με τους σταρ του μπαλέτου Σάσα Ντάριο και Λεωνίδα Ντεπιάν. Ο αρχιμουσικός και πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Λουκάς Καρυτινός εξήγησε τη δυσκολία του να ανεβάζεις μια όπερα, τη σημασία που έχει το Ηρώδειο ως χώρος φιλοξενίας μεγάλων παραστάσεων αλλά και τη συνεισφορά του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών σε απαιτητικές παραγωγές, η μέτζο-σοπράνο Κική Μορφονιού θυμήθηκε τη συνεργασία της με τη Μαρία Κάλλας. Στο ντοκιμαντέρ που θα ταξιδέψει προσεχώς σε φεστιβάλ και αίθουσες, οι συνθέτες Γιώργος Κουρουπός και Νίκος Κυπουργός παίρνουν θέση για την αξία της «παιδικής» όπερας.  

Πότε έγιναν οι πρώτες συζητήσεις για το νέο της σπίτι στο ΚΠΙΣΝ και πόσο σημαντικό είναι αυτό το έργο; O πρώην πρόεδρος της ΕΛΣ Οδυσσέας Κυριακόπουλος και ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος Ανδρέας Δρακόπουλος, θυμούνται και απαντούν.

Φεύγοντας από την αίθουσα, καταλαβαίνεις πόσοι πολλοί χρειάζονται για να δεις κάτι τόσο όμορφο και αισθάνεσαι λίγο τυχερός που έμαθες περισσότερα. Δείτε το με την πρώτη ευκαιρία.