15 + 1 πράγματα που (ίσως) δεν γνωρίζαμε για το Βρετανικό Μουσείο

Το Βρετανικό Μουσείο, το παλαιότερο μουσείο του κόσμου είναι γνωστό σε όλους μας. Για εμάς τους Έλληνες σημαίνει κάτι περισσότερο, αφού σε μια από τις πιο δημοφιλείς του αίθουσες, τις περίφημες Parthenon Galleries, εκτίθενται τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Όσοι έρχονται για πρώτη φορά στο Λονδίνο είναι σίγουρο ότι θα το επισκεφθούν έστω μία ή και περισσότερες φορές για να δουν την Ελληνική Πτέρυγα και να θαυμάσουν από κοντά τις μετώπες και τα αετώματα του ναού. Αλλά και για εμάς που ζούμε εδώ, στην Αγγλία, το Βρετανικό Μουσείο είναι ένα σημείο αναφοράς, συγκινητικό, αντιφατικό και αμφίσημο: από τη μια η ιστορία της μεταφοράς των γλυπτών, η αποκαθήλωση και η αρπαγή τους από τον Λόρδο Έλγιν κι από την άλλη η ιστορική συνέχεια, η οικειότητα και η αίσθηση ότι όλα θα πάνε καλά κάθε φορά που αντικρίζουμε τον Διόνυσο να μας καθησυχάζει έτσι που στρέφει το δεξί του χέρι σαν να μας γνέφει κι από δίπλα τον Ιλισό, τον θεό/ποταμό της Αθήνας, καθώς κι αυτός ανασηκώνεται νωχελικά στην όχθη του για να ανταποδώσει τον χαιρετισμό.

Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες πληροφορίες και γεγονότα που δεν είναι τόσο γνωστά για το Βρετανικό Μουσείο και προκαλούν έκπληξη ακόμη και στους πιο φανατικούς επισκέπτες του. Ιδού μερικά από αυτά:

1.Το Βρετανικό Μουσείο είναι παλαιότερο από τις Η.Π.Α.

Το Βρετανικό Μουσείο είναι το παλαιότερο εθνικό δημόσιο μουσείο στον κόσμο. Ιδρύθηκε το 1753 και άνοιξε τις πύλες του το 1759, δεκαεπτά χρόνια πριν την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Από την αρχή χορηγήθηκε ελεύθερη είσοδος για «όλα τα φιλομαθή και περίεργα άτομα», όπως άλλωστε ελεύθερη εξακολουθεί να είναι η είσοδος μέχρι τις μέρες μας. Έτσι οι αριθμοί των επισκεπτών αυξήθηκαν από 5.000 τον χρόνο τον 18ο αιώνα σε σχεδόν 6,5 εκατομμύρια σήμερα.

2. Το Μουσείο είχε τη δική του στάση Μετρό επί 30 χρόνια

«Mind the Gap», «Προσοχή το Κενό». Αυτή η φράση ακουγόταν από το 1900 όταν άνοιξε ο σταθμός του Υπόγειου Αστικού Σιδηρόδρομου του Λονδίνου (Underground) στη στάση «Βρετανικό Μουσείο» και εξακολούθησε να επαναλαμβάνεται κάθε φορά που ο συρμός έφτανε στις αποβάθρες του, για περισσότερο από 30 χρόνια. Ο σταθμός έκλεισε το 1930 όταν κατασκευάστηκε ο νέος σταθμός Holborn.

3. Mike, o πιο διάσημος γάτος-φύλακας του Μουσείου

Κατά καιρούς, πολλές γάτες έχουν φιλοξενηθεί στην αυλή του Μουσείου. Όμως, ο Mike, είναι ο πιο διάσημος γάτος που φρουρούσε την κύρια πύλη από το 1909 μέχρι το 1929. Όταν πέθανε- πλήρης ημερών- γράφτηκαν συγκινητικές νεκρολογίες για χάρη του στην εφημερίδα Evening Standard και στο περιοδικό Time.

4. Πόσο διαφορετικά θα μπορούσαν να είναι τα κτίρια-ορόσημα του Λονδίνου...

Το Βρετανικό Μουσείο ιδρύθηκε το 1753, όταν ο Sir Hans Sloane άφησε τη συλλογή του στο κράτος, αλλά πριν ανοίξει το Μουσείο στο κοινό, θα έπρεπε να αγοραστεί ο κατάλληλος χώρος. Μία από τις τοποθεσίες που εξετάστηκαν ήταν το Μπάκιγχαμ Χάουζ, στο οποίο αργότερα ανοικοδομήθηκε το ανάκτορο του Μπάκιγχαμ. Όμως οι εμπειρογνώμονες της εποχής συμφώνησαν ότι το Μέγαρο Μόνταγκιου, δηλαδή η σημερινή τοποθεσία του Μουσείου ήταν η καταλληλότερη. Τα υπόλοιπα είναι Ιστορία. Ή μήπως Γεωγραφία;

 

5. Το Βρετανικό Μουσείο ήταν από τα πρώτα κτίρια που ηλεκτροδοτήθηκαν

Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, το μουσείο φωτιζόταν από το φυσικό φως της ημέρας. Τα κεριά, οι λάμπες πετρελαίου και οι γκαζόλαμπες δεν ήταν λύση από το φόβο της πυρκαγιάς κι έτσι συχνά το Μουσείο αναγκαζόταν να κλείνει νωρίς τις πόρτες του λόγω φτωχού φωτισμού τον χειμώνα ή όταν η ομίχλη σκέπαζε την πόλη. Αυτός ήταν ο λόγος που το Μουσείο ήταν ένα από τα πρώτα δημόσια κτίρια του Λονδίνου που ηλεκτροδοτήθηκαν το 1879.

6. Οι αίθουσες με τις συλλογές του Μουσείου εκκενώθηκαν όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Ο σχεδιασμός για την εκκένωση των θησαυρών του Βρετανικού Μουσείου ξεκίνησε πολύ νωρίς, ήδη από το 1933 και για τον σκοπό αυτό σχεδιάστηκε ένα υπόγειο τούνελ/καταφύγιο στο Aberystwyth. . Στις 23 Αυγούστου 1939 δόθηκε η εντολή από το Υπουργείο Εσωτερικών για την εκκένωση των θησαυρών του Μουσείου. Τα πιο βαριά γλυπτά που δεν μπορούσαν να μετακινηθούν, φιλοξενήθηκαν σε έναν υπόγειο γειτονικό σταθμό του Μετρό στο Aldwych. Ωστόσο δεν έγινε δυνατόν να αποφευχθούν οι απώλειες όταν το Μουσείο δέχτηκε σφοδρό βομβαρδισμό ανάμεσα στον Σεπτέμβριο του 1940 και τον Μάιο του 1941. Το αποτέλεσμα ήταν να χαθούν πάνω από 250.000 βιβλία που καταστράφηκαν από τις πυροσβεστικές αντλίες και το νερό.
 

7. Ο κινηματογράφος αγαπάει το Βρετανικό Μουσείο

Με 15 κινηματογραφικές ταινίες να φέρουν το όνομά του, το Βρετανικό Μουσείο έχει έναν αναγνωρίσιμο ρόλο στον κόσμο του θεάματος. Οι κάμερες διάβηκαν για πρώτη φορά τις πύλες του το 1921 για τα γυρίσματα της ταινίας «The Wakefield Cause» ενώ το 1929 ο Άλφρεντ Χίτσκοκ γύρισε εδώ την ταινία «Ο Εκβιασμός». Οι νεότεροι θα θυμούνται την ταινία « Μια Νύχτα στο Μουσείο: Το Μυστικό του Φαραώ (2014). Και κάθε χρόνο πάνω από 50 κινηματογραφικά συνεργεία επισκέπτονται το Μουσείο για να γυρίσουν από ντοκιμαντέρ μέχρι μουσικά βίντεο-κλιπ.

8. Αλήθεια, τί χρώμα έχουν τα κάγκελα;

Από μακριά δείχνουν μαύρα. Αλλά στην πραγματικότητα τα κάγκελα του Μουσείου είναι βαμμένα στο χρώμα που οι υπεύθυνοι ονομάζουν «αόρατο πράσινο», απόχρωση που συνηθίζεται στα κιγκλιδώματα και άλλων ιστορικών κτιρίων της πόλης.

9. Πριν εκατό χρόνια έπρεπε να ήσουν κάτι ανάμεσα στην Wikipedia και το Google για να προσληφθείς στο Μουσείο

Το 1912 για να γίνει δεκτός ένας υπάλληλος στο Βρετανικό Μουσείο, θα έπρεπε να περάσει επιτυχώς πολύ δύσκολες γραπτές εξετάσεις με ερωτήσεις όπως:

- « Ποια ήταν η σχέση ανάμεσα στην τέχνη του χρυσοχόου και εκείνη του χαράκτη στη Γερμανία κατά την διάρκεια του 16ου αιώνα;

-« Τι γνωρίζεται για την εικονογραφία του Antony Van Dyck;» ή ακόμα

-«Εντοπίστε και αξιολογείστε στην νομισματοκοπία της Νότια Ιταλίας ποιός άσκησε την μεγαλύτερη επιρροή, οι βασιλιάδες της Ηπείρου ή ο Αννίβας;»

10. Εδώ εκτίθεται ίσως το παλαιότερο παράπονο καταναλωτή στον κόσμο

Αυτή η επιγραφή από την Μεσοποταμία γράφτηκε πριν από 4000 χρόνια από ένα πολύ αναστατωμένο άνθρωπο ονόματι Nanni προς την …υπηρεσία εξυπηρέτησης πελατών του Ea-Nasir, έμπορο χαλκού. Γράφει:

«Όταν ήρθατε, μου είπατε τα εξής: «Θα δώσω στον Gimil-Sin όταν έρθει, χάλκινους ράβδους καλής ποιότητας. Αναχωρήσατε τότε αλλά δεν κάνατε αυτό που μου είχατε υποσχεθεί. Δώσατε στον αγγελιοφόρο μου ( Sit-Sin) ράβδους που δεν ήταν καλής ποιότητος και του είπατε: « Αν τα θέλεις,

παρέλαβε τα. Αν δεν τα θέλεις, να φύγεις!» Για ποιόν με περάσατε για να με μεταχειρίζεστε με τέτοια περιφρόνηση; … Προσέξτε γιατί από δω και πέρα δεν πρόκειται να δεχθώ χαλκό από εσάς αν δεν είναι εξαιρετικής ποιότητος. Θα επιλέγω ράβδους για το ναυπηγείο μου από αλλού και θα ασκήσω εναντίον σας το δικαίωμά μου να απορρίψω τα προϊόντα σας επειδή με αντιμετωπίσατε με περιφρόνηση.»

Η επιγραφή είναι γραμμένη σε σφηνοειδή γραφή με γραφίδα που χαράχτηκε πάνω σε πηλό και μετά ψήθηκε σε φούρνο για να στερεοποιηθεί. Χρειάστηκε δηλαδή λίγο παραπάνω κόπος από ένα σημερινό θυμωμένο σχόλιο σε κάποια σελίδα του Διαδικτύου ή του Facebook.

11.Οι Ιαπωνικές αίθουσες φιλοξενούν μια αυθεντική τελετή τσαγιού

Δύο φορές το μήνα, το Ίδρυμα Urasenke πραγματοποιεί μια ιαπωνική τελετή τσαγιού. Η είσοδος είναι ελεύθερη οπότε αν πετύχει κανείς την κατάλληλη μέρα και ώρα θα έχει την ευκαιρία να ζήσει μια ασυνήθιστη εμπειρία στην καρδιά του Λονδίνου.

12. Το Βρετανικό Μουσείο, το δημοφιλέστερο αξιοθέατο της Μ. Βρετανίας

Με περίπου 6,5 επισκέπτες ετησίως το Βρετανικό Μουσείο κρατάει τα σκήπτρα του πιο διάσημου αξιοθέατου της χώρας και ο πιο επισκέψιμος πόλος έλξης του Λονδίνου, πιο δημοφιλές από την Tate Gallery και την Εθνική Πινακοθήκη.

13. Ο καθαρισμός των τζαμιών κοστίζει αρκετά

Η εσωτερική αυλή του Μουσείου, η Μεγάλη Αυλή όπως ονομάζεται, έχει μια εντυπωσιακή οροφή από γυαλί και ατσάλι που το καθιστά την μεγαλύτερη καλυμμένη δημόσια πλατεία της Ευρώπης. Το σκέπαστρο αποτελείται από 3,312 υαλοπίνακες, οπότε καταλαβαίνει κανείς ότι μια στέγη αυτού του μεγέθους δεν είναι ασήμαντη υπόθεση – χρειάζονται τουλάχιστον δύο εβδομάδες για έναν πλήρη καθαρισμό.

14. Η επίσκεψη του Μότσαρτ στο Βρετανικό Μουσείο

Ο Μότσαρτ επισκέφτηκε το Βρετανικό Μουσείο με την οικογένειά του, τους γονείς του, Λεοπόλδο και Άννα Μαρία και την αδελφή του Μαρία Αννα (Nannerl). Έμειναν στο Λονδίνο από τον Απρίλιο του 1764 έως τον Ιούλιο του 1765. Ήταν τότε που επισκέπτονταν συχνά το Μουσείο στο οποίο είναι αφιερωμένη και η σύνθεση του νεαρού Βόλφγκανγκ, «Ο Θεός είναι το Καταφύγιό μας». Το χειρόγραφο της παρτιτούρας φυλάσσεται σήμερα στην Βρετανική Βιβλιοθήκη.

 

15. Ο Μαρξ, ο Λένιν και η Βιρτζίνια Γουλφ σύχναζαν στο Κυκλικό Αναγνωστήριο του Μουσείου

Μέχρι το 1997, οπότε η Βρετανική Βιβλιοθήκη (που προηγουμένως στεγαζόταν στο Κυκλικό Αναγνωστήριο) μετακόμισε σε νέα τοποθεσία, το Βρετανικό Μουσείο είχε τη μοναδικότητα να στεγάζει ένα Εθνικό μουσείο αρχαιοτήτων και μια Εθνική βιβλιοθήκη στο ίδιο κτίριο. Το Αναγνωστήριο του Μουσείου έχει δει να περνάνε από τα έδρανά του θρυλικές προσωπικότητες του πνεύματος και της τέχνης, στοχαστές, λογοτέχνες και ….επαναστάτες. Αγαπημένος χώρος όπου σύχναζαν κατά καιρούς για να μελετήσουν και να συμβουλευτούν την βιβλιοθήκη του Μουσείου, πολλοί γνωστοί και διάσημοι από τον Όσκαρ Γουάιλντ, τον Κάρολο Μαρξ και τον Βλαδίμηρο Λένιν (που για λόγους συνωμοτικούς υπέγραφε στο βιβλίο επισκεπτών ως Jacob Richter) έως τον Κόναν Ντόϋλ, δημιουργό του Σέρλοκ Χολμς και την Βιρτζίνια Γουλφ.

16. Τουταγχαμών: η πιο δημοφιλής έκθεση του Βρετανικού Μουσείου

Η «Μανία για τον Τουταγχαμών» ήταν αυτό που χαρακτήρισε την χρονιά του 1972 όταν πλήθη κόσμου – πάνω από 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι περίμεναν υπομονετικά ώρες πολλές στην ουρά για να καταφέρουν να δουν τους θησαυρούς του πιο διάσημου φαραώ της Αιγύπτου. Η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 30 Μαρτίου 1972 από την βασίλισσα Ελισσάβετ Β΄ όπου παρουσιάστηκαν συνολικά 50 εκθέματα από τους θησαυρούς του Τουταγχαμών με επίκεντρο του ενδιαφέροντος την περίφημη χρυσή νεκρική μάσκα.