- CITY GUIDE
- PODCAST
-
27°
Προϊστορικός οικισμός στη Ραφήνα βγαίνει από τη λήθη
Υπάρχουν όμως και ευρήματα της μυκηναϊκής εποχής
![62224-137655.jpg 62224-137655.jpg](/images/120x120/3/jpg/sites/default/files/contributor/62224-137655.jpg)
![349306-724729.jpg 349306-724729.jpg](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2017/04/11/349306-724729.jpg)
Ένας ξεχασμένος αρχαιολογικός χώρος, ο προϊστορικός οικισμός του λιμένα της Ραφήνας, που εντόπισε και ερεύνησε τη δεκαετία του 1950 ο σπουδαίος αρχαιολόγος Δημήτριος Ρ. Θεοχάρης, αναδύεται ξανά.
Αφορμή στάθηκε το αίτημα του δήμου Ραφήνας-Πικερμίου για έγκριση έργου ανάπλασης της «Πλατείας Ταχυδρομείου», στη συμβολή των οδών Βασ. Παύλου και Ελ. Βενιζέλου, το οποίο οδήγησε την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής στη διενέργεια δοκιμαστικών τομών. Η νέα σωστική ανασκαφή, που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2017 με λιγοστό εργατοτεχνικό προσωπικό, το οποίο ενισχύεται και από τον Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου, βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Ωστόσο, τα πρώτα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, ενώ ο αναμενόμενος εντοπισμός της παλιάς ανασκαφής είναι από μόνος του σημαντικός.
Τι έχει βρεθεί ως σήμερα; «Έως τώρα έχει διερευνηθεί μέρος της "πλατείας" στα δυτικά. Αποκαλύπτεται το ανώτερο σωζόμενο στρώμα καταστροφής και οικοδομικά κατάλοιπα που πιθανότατα ανάγονται στους πρωτοελλαδικούς χρόνους (μεταξύ 2900-2100 π.Χ.). Οι αρχαιότητες εντοπίζονται αμέσως κάτω από το σύγχρονο υπόστρωμα πλακόστρωσης της πλατείας, ενώ από τις ανώτερες επιχώσεις, που στη φάση αυτή αφαιρούνται έως το βάθος περίπου των 0,50 μ., περισυλλέγονται πολυάριθμα ευρήματα, κυρίως κεραμική, εργαλεία από τριπτό και αποκρουσμένο λίθο, σφονδύλια, λίγα οστά ζώων και όστρεα», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Πέλλη Φωτιάδη, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής.
Υπάρχουν όμως και ευρήματα που χρονολογούνται στη μυκηναϊκή εποχή. «Σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, εκτός της κεραμικής των πρωτοελλαδικών χρόνων, περισυλλέγονται και θραύσματα των υστεροελλαδικών χρόνων. Σε επόμενο στάδιο, μόλις ολοκληρωθεί η έρευνα της συνολικής κάτοψης της πρώην πλατείας, η ανασκαφή θα προχωρήσει σε βάθος ώστε να διευκρινισθούν με σαφήνεια χώροι, κτίσματα και κατασκευές», σημειώνει η αρχαιολόγος, τονίζοντας παράλληλα τη «θετική στάση των κατοίκων και φορέων της σύγχρονης Ραφήνας που με ενδιαφέρον παρακολουθούν την εξέλιξη της σωστικής ανασκαφής μέσα στην πόλη τους».
Όσο για την πλατεία και τη διαμόρφωσή της είναι πρώιμο να ειπωθεί οτιδήποτε. Σίγουρα, πάντως, η δημιουργία ενός αρχαιολογικού χώρου στο κέντρο της Ραφήνας, που θα μπορούσε να λειτουργεί και εκπαιδευτικά κατά τη διάρκεια των ερευνών, θα πρόσφερε πολλά στη στερημένη από επισκέψιμα μνημεία πόλη. Σε συνδυασμό μάλιστα με το «Ρωμαϊκό Βαλανείο», κοντά στην είσοδο της Ραφήνας, θέση η οποία ανασκάπτεται τα τελευταία χρόνια από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, η εικόνα μπορεί να αλλάξει και η Ραφήνα να επανακτήσει μέρος από την πλούσια ιστορία της.
Ιστορικό παλιάς ανασκαφής
Στο σχετικά υψηλό χωμάτινο ύψωμα (γήλοφο) που σχηματίζεται πάνω από το λιμάνι της Ραφήνας, το διάστημα 1951-1953 διερευνήθηκε από τον Δημήτριο Ρ. Θεοχάρη τμήμα σημαντικού προϊστορικού οικισμού, καθώς και σημαντικά κατάλοιπα εργαστηρίων χαλκουργίας νοτιότερα, στην ακτή. Ο τότε νεοδιορισμένος Επιμελητής Αρχαιοτήτων Αττικής -και μετέπειτα Έφορος Αρχαιοτήτων Θεσσαλίας και Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης- διερεύνησε και αποκάλυψε τμήμα ακμαίου οικισμού των πρωτοελλαδικών χρόνων (περίπου 2900-2100 π. Χ.) πάνω στον γήλοφο, με ομάδες οικιών, οδό, λιθόστρωτο δρομίσκο και οχυρωματικό τείχος στα δυτικά.
Βρέθηκαν σημαντικά σύνολα κεραμικής, μετάλλινα αντικείμενα από χαλκό και μόλυβδο, ειδώλια, λίθινα και οστέινα εργαλεία, καθώς και από αποκρουσμένο οψιανό και πυριτόλιθο, αλλά και υπολείμματα τροφών. Τα ευρήματα από τον οικισμό της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού δείχνουν έντονες επιρροές και σχέσεις με τα νησιά των Κυκλάδων και την Εύβοια, ενώ μέρος τους εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
Τα ίχνη μεταγενέστερων οικιστικών φάσεων των μεσοελλαδικών και των υστεροελλαδικών χρόνων δεν διασώθηκαν -εκτός από πενιχρά τμήματα τοίχων των υστεροελλαδικών χρόνων (1380-1100 π.Χ. περίπου)- κυρίως εξαιτίας ορυγμάτων και οχυρωματικών κατασκευών που έγιναν κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Ωστόσο, η συνέχεια της κατοίκησης του λόφου στους χρόνους αυτούς τεκμηριώθηκε με πολυάριθμα ευρήματα κεραμικής και πήλινα ειδώλια. Αν και η ανασκαφή στον προϊστορικό οικισμό δεν ολοκληρώθηκε, τα αποτελέσματα της έρευνας του Θεοχάρη δημοσιεύθηκαν στα Πρακτικά της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας 1951-1953. Από μαρτυρίες των περιοίκων και παλιούς Ραφηνιώτες προκύπτει ότι ο χώρος με «τα αρχαία» -όπως αποκαλούν ακόμη τον χώρο με τις αρχαιότητες- παρέμεινε ανοικτός τουλάχιστον έως τα μέσα της δεκαετίας του 1960, όταν χωρίς έγκριση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, τα αρχαία κατάλοιπα «εγκιβωτίσθηκαν» μέσα σε πλακόστρωτη πλατεία, με παρτέρια φύτευσης και λίγα δένδρα περιμετρικά, ενώ μέρος του προϊστορικού οικισμού καταστράφηκε με την κατασκευή του ασφαλτόδρομου, δηλαδή της οδού Βασ. Παύλου.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ήταν μέλος του συγκροτήματος Four Tops της Μotown
Στη μετάβαση από τον παλιό κόσμο στον καινούργιο, τι από τον εαυτό μας θα παραμείνει ίδιο; Ο φωτογράφος απαντά μέσα από την έκθεσή του «ABSORBED (Damn, I miss snowboarding)»
Όσα πρέπει να ξέρετε για τη διανομή των δωρεάν εισιτηρίων, τη μέρα και την ώρα
Eπιστρέφει με το πιο πλούσιο πρόγραμμα στην ιστορία του
Μάθε απο το παρελθόν σου, αγάπησε τον εαυτό σου, ζήσε τη ζωή που σου αξίζει
Μέχρι πότε μπορούμε να δούμε τη μεγάλη έκθεση που πραγματοποείται με αφορμή τις δύο επετείους ορόσημα
Αυτά είναι τα 17 τραγούδια του «Bando Stone and The New World»
O δημοφιλής τραγουδιστής ανακοίνωσε μία από τις πιο σημαντικές στιγμές στην καριέρα του- Θα τραγουδήσει στο ιστορικό Royal Albert Hall
Το όνομα Nico λέγεται ότι της το έδωσε ο φωτογράφος της Herbert Tobias, που τότε ήταν φίλος με τον Ελληνα -γεννημένο στην Αντίς Αμπέμπα- σκηνοθέτη Νίκο Παπατάκη
Bασισμένο στο ομώνυμο μπεστ σέλερ του Ρόμπερτ Χάρις
Γράφοντας για αυτά που έχουν σημασία, με τον πιο συναρπαστικό τρόπο
Μιλήσαμε με αφορμή το νέο της βιβλίο «Η φωνή στα χέρια της» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος
Ο δάσκαλος της Βυζαντινολογίας και ενεργός πολίτης που μοχθούσε για τη σωτηρία των μνημείων
Τι αποκάλυψε ο τραγουδιστής και συνθέτης κατά τη διάρκεια της περιοδείας του στη Κρήτη
Είχε στόχο και τον σύντροφό της, Τράβις Κέλσι
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Eden in Olympia: Το ισχυρό κάλεσμα για την προστασία του πλανήτη
Τι τη συγκινεί, τι τη θυμώνει, τι νοσταλγεί στην καθημερινή της ζωή και τι της λείπει από το παρελθόν; Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα
Με αφορμή τις δύο επετείους: 80 χρόνια από την απελευθέρωση της Αθήνας 1944 και 50 χρόνια από την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας 1974
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.