Μόνο το 1,5% της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής κληρονομιάς είναι διαθέσιμη online

Μία νέα έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διαπιστώνει πως, στις περισσότερες χώρες-μέλη, τα ιδρύματα που είναι υπεύθυνα για τα αρχεία κινηματογράφου δεν έχουν αξιοποιήσει τις νέες τεχνολογίες στον βαθμό που θα έπρεπε. Έτσι, σήμερα μόλις το 1,5% της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής κληρονομιάς έχει ψηφιοποιηθεί.

Καθώς μάλιστα η ψηφιοποίηση όλου αυτού του υλικού αποτελεί προϋπόθεση για να μπορεί να αναρτηθεί online, το συγκεκριμένο ποσοστό συνεπάγεται πως το 88,5% των ευρωπαϊκών ταινιών δεν φιλοξενείται σε κάποιο σάιτ, από όπου θα μπορεί κανείς να τα παρακολουθήσει είτε δωρεάν είτε πληρώνοντας, ανάλογα με το αν είναι ελεύθερα πνευματικών δικαιωμάτων ή όχι. Κάτι που σημαίνει πως οι σινεφίλ δεν μπορούν ακόμη και σήμερα να επωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το ίντερνετ.

Η έκθεση επισημαίνει πως η σχεδόν πλήρης απουσία της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής κληρονομιάς από το διαδίκτυο δεν σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι δεν δείχνουν ενδιαφέρον για τις ταινίες που έχουν γυρισθεί στη Γηραιά Ήπειρο. Και φέρνει σαν παράδειγμα την online πλατφόρμα «Europa Film Treasures», που χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. και η οποία φιλοξενεί φιλμ που καλύπτουν σχεδόν έναν αιώνα σινεμά, από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’70. Μέχρι σήμερα, έχουν προβληθεί περίπου 2 εκατομμύρια ταινίες μέσω της πλατφόρμας.

Εκτός από την ελλιπή προσβασιμότητα, η Ε.Ε. επισημαίνει επίσης την πιθανότητα να χαθούν για πάντα όσα φιλμ δεν ψηφιοποιηθούν. Έτσι κι αλλιώς, από την εποχή του βωβού κινηματογράφου, έχει σωθεί μόλις το 10% των ταινιών. Πέρα από τα φιλμ που είναι αποθηκευμένα σε αναλογικά μέσα, τον κίνδυνο να μην διασωθούν για τις επόμενες γενιές διατρέχουν επίσης και οι ταινίες που γυρίσθηκαν στα πρώτα χρόνια της ψηφιακής εποχής, λόγω ασυμβατότητας με τις υπάρχουσες τεχνολογίες.

Σύμφωνα με την έκθεση, από τις ελάχιστες χώρες που έχουν δείξει καλές επιδόσεις σε αυτό τον τομέα είναι η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Παράλληλα, επισημαίνει πως η ψηφιοποίηση ανοίγει τον δρόμο ώστε να γίνουν διαθέσιμες στο κοινό ευρωπαϊκές ταινίες συνολικής διάρκειας 1 εκατομμυρίου ωρών, που τώρα απλώς φυλάσσονται σε συρτάρια. Τα εμπόδια είναι η ελλιπής εθνική και ιδιωτική χρηματοδότηση, όσο και η πολυπλοκότητα της ρύθμισης των πνευματικών δικαιωμάτων (τόσο σε χρόνο όσο και σε χρήμα).

Για να αντιμετωπισθούν, η Επιτροπή υποστηρίζει πως θα χρειαστεί να αναπτυχθούν νέοι τρόποι χρηματοδότησης και συλλογής των φιλμ. Για παράδειγμα, η έρευνα για βελτιωμένους τρόπους σκαναρίσματος των ταινιών ενδεχομένως να μειώσει το κόστος ψηφιοποίησης. Επίσης, τον επόμενο χρόνο θα ξεκινήσει μία διαβούλευση με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας – διαβούλευση που θα καλύψει και την προστασία και την online ανάρτηση της κινηματογραφικής κληρονομιάς.

Από την πλευρά της, η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Neelie Kroes, δήλωσε πως μέσα στο 2013 θα υποβάλει πρόταση που θα βοηθήσει τα κράτη μέλη και τους ενδιαφερόμενους φορείς να ενώσουν τις δυνάμεις τους για την ανάρτηση των ταινιών στο διαδίκτυο.